
- •“Химия және биология” факультеті “Жаратылыстану ғылымдары ” кафедрасы
- •Бейтарапты өнімдер
- •Органикалық заттардың микробиологиялық жолмен трансформациялау.
- •In vitro жағдайында өсірілетін өсімдік клеткалары - өсімдік биотехнологиясының обьектісі
- •Өсімдіктерді клондық микрокөбейту және сауықтыру.
- •Өсімдік биотехнологиясы
- •Клеткалық селекция.
- •Гендік инженерия.
- •Адам және жануарларда ғылыми және практикалық мақсаттардағы трансгеноз
- •Асылдандыру жұмыстарында және экологиялық, цитогенетикалық, диагностикалық және емдеу зерттеулерінде клеткалар культурасын (өсінділерін) қолдану.
- •4. Практикалық сабақтар тақырыптар
- •5. Обсөж тақырыптары
- •6. Сөж тақырыптары
- •Қолданылған әдебиеттер тізімі
Клеткалық селекция.
Бастапқы штамды дайындау тәртібі. Антибиотиктер түзушлерді селекциялау. Бастапқы штамды дайындау тәртібін анықтау. Микрооргаизмдердің табиғи штамдарының өздері өсіп тұрған ортаға қажетті өнімдерді бөлуі мен қорландыру қабілеті өте төмен. Сондықтан микробтардан белгілі бір затты өндіру үшін штамдардың табиғи қабілеттілігін күшейту қажеттілігі туындайды. Бұндай міндетті жүзеге асыру үшін табиғи штамдардың арасынан селекция әдісімен қажетті заттарды қарқынды түрде синтездеу немесе оларды жоғары дәрежеде түзуге қабілеті бар мутанттарды табу керек. Өсімдік клеткаларының In vitro жағдайында өзгергіштігі және оны селекцияда қолдану.
Клеткалық инженерия.
Клетка инженериясы. Гибридомалар инженериясы. Клетка инженериясының тәсілдерін үйрену. Клетка инженериясы негізіндегі ең перспективалы биотехнологиялық бағыт моноклонды антизаттар алу. Моноклонды антизаттар өздерінің қасиеттері бойынша бір келкілікпен сипатталады және тек жалғыз ғана антигенмен байланыса алады. Осыған орай моноклонды антизаттардың вирустар, бактериялар, саңырауқұлақтар, токсиндер, аллергендер және қатерлі ісіктер қоздыратын ауруларды тану және емдеу үшін үлкен практикалық маңызы бар. Клеткалық инженерия - өсімдіктердің түбегейлі жаңа формаларын шығару жолы. Протопластарды бөлім алу.
Гендік инженерия.
Гендік инженерия . Гендік инженерияның әдістерін қолдану үшін қажетті Вектор . Гендік инженерия тәсілдерін үйрену. Гендік инженерия немесе шет елдік әдебиеттердегі терминология бойынша “ДНҚ-ның рекомбинантты молекулаларымен жұмыс істеу” – ХХ ғасырдың 70-жылдарында, молекулярлық биологияның дүниеге келуімен қалыптасуының нәтижесінде пайда болған жаңа эксприментальды техника. Гендік инженерия – рекомбинанттық ДНҚ-ны құрастыру әдістері. Басқа организмге тасымалданатын қажетті генді бөліп алу.
Жануарлар биотехнологиясы
Трансгенді сүтқоректі жануарлар алу. Трансгенді малдарды алу кезеңдері . Трансгенді сүтқоректі жануарлар алу жолдарын зерттеу. Жануарлар биотехнологиясы. Жануарлар организмінде тұқымқуалаушылық тәсілдерін өзгерту. Қолдан ұрықтандыру. Жасанды ұрықтандыру. Жануарлар биотехнологиясы жасанды ұрықтандыру. Ұрықтандыру үшін особтарды сұрыптау дайындау. Донорларды In Vitro әдісімен ұрықтандыру. Агар ортасының қасиеттері, ондағы қоректік заттар және өсіру әдістерімен танысу. Тканьдар культурасы храмасомалар препаратын дайындау.
Экобиотехнология негізінде жататын фундаментальдық процестер.
Адам организміне инсулин енгізу жолдары. Гормон және оны енгізу. Адам организміне инсулин енгізу жолдарын анықтау және зерттеу. Қазіргі кезде тек ген инженериясы ғана адамға қажетті биологиялық активті заттардың химиялық таза күйде алуды қамтамасыз ете алады. Ген инженериясының қарқынды дамуы арқасында адамның бірқатар ауруларын (оның ішінде генеткиалық ауруларды) емдеу және ауыл шаруашылық малдарының өнімділігін жоғарылату мүмкін болды. Алғаш рет медицинада ген инженериясының өнімі – инсулин қолданды. Инчулин ұйқы безінде түзіледі, оның арқасында қандағы глюкозаның артық мөлшері жануар текті крахмал гликогенге айналады. Конвериантты ДНҚ репликациясының негізінде жататын клеткадағы тұқымқуалаушылық қасиеті.
Қолдан ұрықтандыру.
Геномында бөтен ген (немесе гендер) бар жануарлар. Трансгенді жануарлар алу. Геномында бөтен ген бар жануарларды алу жолдарын үйрену. Геномында бөтен ген (немесе гендер) бар жануарлар трансгенді (немесе трансформацияланған) деп аталады. Трансгеңді жануарлар алу трансгеноз әдісі арқылы іске асады. Трансгеноз деп генді бір биологиялық жүйеден басқа жүйеге жаңа белгілері бар организмнің жаңа формасын алу үшін жасанды жолмен тасымалдауды түсінеді. Трансгенді жануарлар әр түрлі биологиялық активті биотехнологиялық заттарды синтездеу және бағалы белгілері (тұқымдылығы және өсу қарқындылығы жоғары, вирустық ауруларға төзіміді т. б.) бар малдардың, жаңа тұқымдарын алу үшін қолданылуы мүмкін. Жасанды ұрықтандыру. Еркек жынысты жануарлардан ұрық алу.
Эмбриоинженерия.
Эмбриоинженерияға жалпы түсінік. Эмбриондарды трансплантациялаудағы негізгі мақсаттар. Эмбриондарды тасымалдау биотехнологиясы. Эмбриондарды трансплантациялаудағы негізгі мақсаттарды оқып үйрену. Биология ғылымдарының жаңа жетістіктері арасынан мал эмбриоииженериясының биотехнологиялық әдіс ретінде қолданылуы және болашақтағы мүмкіндігі бүкіл әлем ғалымдарын аса қызықтырады. Эмбриоинженерия – организмнің жатырдағы дамуының ерте кезеңіне әсер ету арқылы эмбриоидарды генетикалық құрастыру. Мұндай, алдын ала көзделген генетикалық жоспарға сәйкес малды алу мал шаруашылығында кең қолданбаса да, оның болашағы орасан зор, тіпті кейбір бағыттары, мысалы, мал эмбриондарын трансплантациялау немесе клонын көбейту ңазіргі кездің өзінде коммерциялық. . Эмбриондарды көшіру (трансплантация). Ғылыми және практикалық мәселелері. Эмбрионның дамуына аналық организмнің әсері.
Жануарларды клондау
Эмбриондарды реконструкциялаудың биотехнологиялық маңызы. Эмбриондардан клон алу. Эмбриондарды реконструкциялаудың биотехнологиялық маңызымен танысу. Жануарларды клондау. Спонтанды (өзеркімен) клондау – бір жұмыртқалы егзідер. Жануарларды жасанды клондау. Жануарларды жасанды клондау. Сүтқоректілерді клондау. Эмбриоинженерия. Эмбрионды көшіру эмбрионның дамуы. Кариобиология әдісінен пайдалану. Эмбриоинженерия манипуляцияларының тәсілдері (микрохирургия операцияларының микрофотографияларымен жұмыс істеу). Эмбриондардың өркендеуі, олардың ядроларын ауыстыруда ерекшеліктерімен танысу