5.2. Майлау жүйесінің құрылысы мен жұмыс істеу тәсілі.

К амАЗ – 740 дизелінің майлау жүйесі. Ол аралас майлау жүйесіне жатады. Иіндібіліктен жетек алатын екі секциялы май сорабы, негізгі май сығымдағыш 11 және радиатор бағытына май жіберу 10 секцияларынан тұрады.

Май сорабының негізгі 11 май сығымдағыш секциясы арқылы цилиндрлер қаңқасының оң жағындағы арна арқылы май ауыстырмалы сүзгі элементті толық ағынды майда тазартқыш май сүзгісіне 13 беріліп, тазартылған май басты май магистраліне 14 бағытталады. Басты май магистралінен цилиндрлер болгының арнасы арқылы май иіндібіліктің түпкі пішпектеріне барады және оның жақтарының қуысы арқылы бұлғақтық мойындарының ішпектеріне беріледі. Сонымен бір мезгілде цилиндрлер блогының тікелей арнасы арқылы таратқыш біліктің тірек ішпектеріне барады және көлбеу каналдарымен күйентенің төлкесіне, содан кейін реттегіш винт пен штанганың жоғарғы ұштығына бағытталады. Штанганың ішкі қуысымен майдың ағуы арқылы түріткіш пен таратқыш біліктің жұдырықшалары майланады. Дизельдің цилиндрлерінің ішкі керегесіне шашаратылған майды, май сыдырғыш сақина арқылы сыдырған кезде поршеньнің ішіне жіберіліп поршень саусағы майланады.

Блоктың көлбеу каналы арқылы май, компрессордың 1 ішпектері мен жоғарғы қысымды жанармай сорабына 2 барады. Сонымен бірге сорабтың негізгі секциясынан шүмек 5 пен реттегіш – сөндіргіш 3 арқылы желдеткіштің жетегінің гидромуфтасына 4 май беріледі.

Радиатор бағытына май жіберу секциясы арқылы май түтікпен сыртқа серпігіш май сүзгісіне (центрифуга) 19 беріледі, одан түтіктің клапаны 16 ашық болса радиаторға жіберіледі немесе жабық кезінде тоқтаусыз май картеріне құйылып тұрады. Кері қайтару клапаны 17 центрифуга арқылы өтетін майдың қысымын 0,6 – 0,65 МПа дейін шектеп тұрады, ал май сорабының ішіндегі клапан 12 басты май магистраліндегі майдың қысымын 0,4 – 0,45 МПа дейін шектейді.

М айлау жүйесіндегі майдың қысымы манометр 20 арқылы анықталады.

Толық ағынды май сүзгісінің 13 бітеліп қалған кезінде немесе майдың қоюланған кезінде кері қайтару клапаны 15 ашылып, тазартылмаған май басты май магистраліне 14 барады. Бұл кезде аспаптар қалқанындағы дабыл беру шамы жанып тұрады.

ЗиЛ – 508.10 қозғалтқышының майлау жүйесі. Бұл қозғалтқыштың майлау жүйесінде майды картерден 22 май қабылдағыш 20 арқылы май сорабының жоғарғы секциясы 1 сорып алып, май каналмен 2 ортадан тепкіш май сүзгісіне 4 (центрифуга) беріледі.

Центрифуганың роторының айналуына байланысты май тазартылады, содан кейін цилиндрлер блогының артқы жағына орналасқан май тарататын камараға 3 беріледі. Бұл май камерасынан кейін цилиндрлер блогының сол 11 және оң 18 магистралдар арналары арқылы блоктың екі жағына орналасқан түріткіштері майланады. Магистралды арнамен 11 берілген май иіндібіліктің түпкі ішпектеріне беріледі және оның жақтауының арнасымен бұлғақтық мойынына қиғаш орналасқан ортадан тепкіш май тазартқыш қуыс 17 арқылы бұлғақтық ішпектеріне беріледі.

Таратқыш біліктің артқы мойындарының ішпектеріне май таратқыш камерасының 3 каналы арқылы беріледі, ал қалған төрт мойындарының ішпектеріне – блоктың тік каналы 16 арқылы иіндібіліктің түпкі ішпектерінен беріледі. Таратқыш біліктің алдыңғы мойынындағы арна 8 арқылы тірек фланцасына 7 май беріледі, сонан соң газ таратқыштың тісті дөңгелек жетегіне ағып барып майлайды. Таратқыш біліктің ортаңғы мойынында 40^о бұрыштықта екі тесік жасалынған. Бұл тесіктер қаңқадағы арнаның тесіктерімен сәйкес келгенде шашырататын ағыспен арнаға 9 беріліп, сонан соң цилиндр блогының қалпақшасында орналасқан арналарға жіберіледі. Қаңқаның бастиегіндегі арнамен берілген май күйентенің қуыс осінің ішіне барады, остің қабырғасындағы тесіктер арқылы күйентенің төлкелеріне сонан соң оның қысқа иығындағы тесік арқылы реттегіш винттің шарлы бөлігі мен штангаға жіберіледі. Бұлғақтың төменгі бастиегінде бүйірлік тесігі бар, иіндібіліктің бұлғақтық мойынындағы арнаның тесігімен сәйкес келгенде цилиндрдің ішкі айнабетіне май шашыратылады, содан кейін май сыдырғы сақинаның ойығы арқылы поршеньнің ішіне енгізіліп поршеньнің саусағы, бұлғақтың жоғарғы бастиегіндегі төлкемен поршень саусағы кіргізілетін ойығы майланады. Компрессордың иінді – бұлғақ механизмі, май магистралінің арнасының 18 алдыңғы жағынан берілетін түтік 13 арқылы шашыратылып майланып, картерге түтікпен 14 қайтадан құйылады.