Билгесез киләчәк заман хикәя фигыль (Будущее неопределенное время)

Основа оканчивается на	Аффиксы
гласный укы аша согласный звук кил кайт яз түз	р р ер ыр ар әр

Аффикс отрицательной формы: -мас/-мәс. Она прибавляется к корню слова.

Бар – мас.

Мин – ыр – мын Без – ыр - быз

Син - ыр – сың Сез – ыр - сыз

Ул - ыр Алар – ыр – лар

Сүз төркемнәре (части речи)

Мөстәкыйль ( самостоятельные)	Исем (имя существительное)	Кем? Нәрсә?	Авыл, песи.
	Сыйфат (прилагательное)	Нинди? Кайсы? Кайчангы?	Баллы, язгы, куркыныч.
	Сан ( числительное)	Ничә? Күпме? Никадәр? Ничәнче? Ничәшәр? Ничәләп? Ничәү?	Өчәү, икешәр, унынчы, бишләп, тугыз.
	Алмашлык ( местоимение)		Мин, бу, кем, һәркем, әллә кем, беркайчан.
	Рәвеш ( наречие)	Ничек? Кая? Кайда? Кайдан? Күпме? Никадәр? Кайчан?	Элек, татарча, көмештәй, аз, кичен, түбәндә, шунлыктан, юри.
	Хикәя фигыль (изъявительное наклонение глагола)	Нишли? Нишләде? Нишләгән? Нишләр? Нишләячәк?	Укый, караган, язды, барачак, сөйләр.
	Боерык фигыль (повелительное наклонение глагола)	Нишлә?	Эшлә, кер.
	Теләк фигыль ( желательное наклонение глагола)	Нишлим? Нишлик?	Танышыйм, төзим.
	Шарт фигыль ( условное наклонение глагола)	Нишләсә?	Югалтса, сөйсә.
	Сыйфат фигыль ( причастие)	Нишли торган? Нишләгән? Нишләячәк? Нишлисе? Нишләр? + существительное	Коелган алма, туасы бала, язылачак хикәя.
	Хәл фигыль ( деепричастие)	Нишләп? Нишли-нишли? Нишләгәч? Нишләгәнче?	Уйнап, сөйли-сөйли, укыгач, язганчы.
	Инфинитив	Нишләргә?	Укырга, көләргә.
Ярдәмче	Теркәгеч ( союз)		Һәм, ләкин, яки, чөнки, әгәр, шуңа күрә, ...
	Бәйлек (послелог)		Белән, аша, кебек,аркылы, саен, таба, ...
	Бәйлек сүзләр ( послеложные слова)		Ас, өс, ян, як, эч, тыш, чит, урта, ара, тирә, ...
Модаль	Кисәкчә ( частица)		Ап-, иң, дөм, гына, мыни, мы, бит, һич, -дыр
	Хәбәрлек сүз (вспомогательные слова)		Кирәк, тиеш, мөмкин, ярый, бар, юк.
	Кереш сүз (вводное слово)		Әйе, әлбәттә, мөгаен, хәер, зинһар, ниһаять, дөрес, һичшиксез, димәк, ди, гүя, югыйсә.
	Ымлык ( междометие)		Ух, ах, ай-һай, ...
	Аваз ияртемнәре ( звукоподраж. слова)		Мияу-мияу, чыж-чыж, ...

Сыйфат дәрәҗәләре (степени сравнения прилагательных)

Дәрәҗә исеме Название степени	Ясалышы Образование	Мисаллар Примеры
Гади дәрәҗә Положительная		Матур Кызыл Яшел
Чагыштыру дәрәҗәсе Сравнительная	-рак/-рәк	Матур-рак Кызыл-рак Яшел-рәк
Артыклык дәрәҗәсе Превосходная	Частичное повторение основы + -п; -м усилительные частицы иң, үтә, бик (самый, очень, сильно)	Сап-сары Кып-кызыл Зуп-зур Ямь-яшел Иң матур
Кимлек дәрәҗәсе Уменьшительная	-кылт/-келт -гылт/-гелт -сыл/-сел -су	Яшькелт Аксыл Зәңгәрсу

Алмашлык төркемчәләре

(Разряды местоимений)

Разряды	Примеры
Зат (личные)	Мин, син, ул, без, сез, алар.
Күрсәтү (указательные)	Бу, шул, шушы,теге, әнә, менә,шундый, тегенди, мондый.
Билгеләү (определенные)	Үз, һәр, һәркем, һәрбер, бар, барча, барлык, бөтен, һәммә.
Сорау (вопросительные)	Кем, ни, нәрсә, кайсы, ничә, ничек, кая, кайда, кайчан.
Юклык (отрицательные)	Һичкем, һичнәрсә, һичнинди, һичничек, беркем дә, бернәрсә дә, берничек.
Билгесезлек (неопределенные)	Әллә кем, әллә нәрсә, әллә нинди, әллә ничек,әллә кайчан, кемдер, ниндидер.
Тартым (притяжательные)	Минеке, синеке, аныкы, безнеке, сезнеке, аларныкы, тегенеке, шуныкы, шуларныкы.

Сан төркемчәләре

(Разряды числительных)

Разряды	Примеры
Төп (основной)	Бер, унбер, унтугыз, егерме, йөз, мең, миллион, миллиард, ярты, өчтән бер, уннан ике.
Тәртип (порядковый)	Беренче, алтынчы, егерменче, меңенче, унтугызынчы.
Бүлем (разделительный)	Берәр, икешәр, алтышар, өчәр-өчәр.
Чама (приблизительный)	Бер-ике, унбишләп, утызлап, йөзләгән, меңләп.
Җыю (собирательный)	Унау, өчәү, бишәү, икәү.