13.3 Суреті – Холл түрлендіргішімен теслометрдің құрылымдық схемасы.

Uк және Ех арасындағы ығысу бұрышы 180-қа тең болуы қажеттігінен,зерттелетін өріс бағытына байланысты Холл түрлендіргіштеріндегі тоқ фазасын таңдауды қамтамасыздандыратын SА ауыстырып қосқыштары қолданылады.

Холл түрлендіргішінің және теңестіретін тізбек көрегі генераторының жасалады. Генератордың тұрақсыз кернеуінен туатын қателікті болдырмайды.

Магнит резистивті түрлендіргіштер Холл түрлендіргіштеріне қарағанда аз тараған. Оларды жасау үшін висмут, сурьмянисті индий, сурьмянисті никель және т. б. қолданылады.

В индукциялы магнит өрісі әсерінен жартылай өткізгіш материалдың немесе металл кедергісінің салыстырмалы өзгеруі келесі формуламен бейнеледі.

мұндағы А – материал қасиетінен түрлену түрімен өлшемдерінен тәуелді пропорционалдық коэффициенті

Uнз – заряд тасымалдаушысының қимылдылығы.

Шеңбер бойында электродымен және ортасында диск формалы электроды бар магнит резистивтік түрлендіргеш үлкен қатысты кедергілер өзгеруін көрсетеді. Холл эффектісімен байланысты қателік мүлдем жоқ.

Магнит резистивті түрлендіргіштердің кемшілігі – ол температурадан тәуелділігі. Өлшеуіш тізбек ретінде әдетте төрт иықты көпірлер немесе компенсаторларды қолданады.

14 Өлшеуіш ақпараттың берілісі

14.1 Өлшеуіш ақпарат берілісінің негізгі принциптері.

Зерттеу объектісінің өлшеуіш ақпаратын тұтынушыдан едәуір алыстаған кезде бұл ақпаратты байланыс арқылы беру қажет. Байланыс арнамен келесідегіде көрсетілген дабылдарды түрлендіретін құрылғылар жасайды:

- модуляция;

- дискредитация (квантты);

- кодтау.

Анықталған түрде бейнеленген ақпарат – хабар болып табылады. Ақпараты бар сигнал үзіліссіз немесе дискретті болуы мүмкін.

Ақпараттың кез-келген берілу әдісінде хабар алудың бірмәнділігін қамтамасыз етілудің және байланыс арнасында пайда болған әртүрлі себептерден өзгерден өзгерулерге төзімділігіне ие болу қажет.

Сигналдар келесі түрлерге бөлінеді:

1. Параметр және уақыт бойынша үзіліссіз дабылдар.Олар интенсивтілік (ток немесе кернеу), немесе модулирленген гармоникалық ауытқулар (амплитуда, жиілік, фаза).

2. Параметр бойынша үзіліссіз, уақыт бойынша дискретті. Ол импульсты модулирленген сигналдар.

3. Уақыт және параметр бойынша дискретті.

Уақыт бойынша арқалаушы сигналының бір немесе бірнеше параметрлері берілетін ақпаратқа сәйкес өзгеру үрдісін модуляция деп түсінеміз.

Арна байланысын параметрлердің тұрақтылық мәніне қатаң талап қойғандықтан, интенсивтілік сигналдары тек қана қысқа ұзындықты өткізгішті байланыс арналарында қолданады.

Әдетте импульстердің тізбектілігінен немесе гормоникалық көлбеулердің модуляциясымен қалыптасатын сигналдарды пайдаланады.

АӨТ-да үзіліссіз өлшемді дискретизациясы кеңінен қолданылады. Дискретизация денгеймен немесе уақытпен жасалады.

Деңгей бойынша дискретизациясы өлшеулер нәтижелері сан түрінде (цифрлы өлшеуіш құрылғылары мен жүйелерінде) берілгенде жасалады.

Уақыт бойынша дискретизация цифрлі өлшеуіш аспаптарда, ақпарат берілістің бір арнасына кезектесіп қосылған өлшеуіш ақпаратты жүйелерде жасалады.

Бір физикалық жүйенің жағдайын басқа физикалық жүйе жағдайы арқылы бейнелуін кодтау деп түсінеді. Бұл үрдістің мақсаты – дискреттік хабардағы ақпараттың берілуі және сақталуы.

Ақпаратты өлшеуіш техникада кодтау цифрлы өлшеуіш аспаптарда және жүйелерде қолданады. Олар өлшеуіш ақпаратты қабылдаушыға немесе ЭЕМ енгізуіне ыңғайлы түрде болуы үшін және байланыс арналары арқылы беріліс үшін қажет.Кодтау жоғарғы бөгеттөзімділік берілісің,сақталуын және ақпаратты өңдеуді қамтамасыз етеді. Осындай кодтарды қолдану тек қателерді тауып қана емес сонымен қатар ақпараттың берілгенде, оларды түзетуді қамтамасыздандырады.Байланыс арнасының зор мүмкіндіктерін анықтау үшін өткізгіштік қабілет ұғымы қолданылады ол келесі формуламен өрнектеледі:

;

мұндағы: I_Р – Т₀ уақыт аралығында нақты берілетін ақпарат саны.

Арнаның нақты өткізгіштік қабілеті берілістін нақты мәнін ескере отырып анықталуы мүмкін.

Бірақ өндірісті ақпарат көзімен арнаның өткізгіштік қабілеті келісілуі – ең маңызды мақсат болып табылады.

14.2 Гармоникалық сигналдың модуляциясы.

Тәжірбие жүзінде гормоникалық ауытқу модуляциясымен қалыптасатын сигналдарқолданады.Бұл жағдайда ақпарат тасушылар ток пен кернеу болады, ал модуляция параметрі – оның амплитудасы, жиілігі немесе фаза.

Сол себептен, амплитудалы және бұрыштың модуляцияларына бөлінеді. Бұрышты модуляция жиілікті және фазалы (ЖМ және ФМ) депбөлінеді.Жилікті және фазалы модуляциялардың сипаты жилік өзгергенде, фаза өзгереді және керісінше. Лездік фазалық уақытында екеуінің арасындағы айырмашылықтын өзгеру сипаты бірдей модулирленген функциясы болып ьтабылады. Гармоникалық модуляция келесі жетістіктермен қамтамасыздандырады:

- берілетін сигналдың арнаның жиілікті сипатымен спектрдің келістірілуі;

- бір арнадан жабылатын спектлері бар, бірнеше ақпаратты сигналдардың бір сәтті берілісі қажет болғанда бірнеше сигналдардың спектрлерінің бөлінуі.

Модуляция кезінде, тасушы сигнал болып гормоникалық сигнал болса онда ақпаратты сигналдың спектрі өзгереді. Ол оның төменгі жиілілік ауданынан тасушы жиілік жанындағы жиілік ауданына ауысумен негізделеді.

14.2.1 Амплитудалық модуляция. АМ кезінде тасушы ауытқу амплитудасы модулирленген x(t) функциясында өзгереді.

Модулирленбеген ауытқулар келесі түрде болсын:

мұндағы: А₀ ,₀ и ₀ – амплитуда, шеңберлі жиілік және тасушы ауытқулардың бастапқы фазасы.

АМ кезінде амплитуда келесі заң бойынша өзгереді:

мұндағы: – амплитудалық модуляция коэффициенті;

А₀ – моду лирленбеген тасушының модуляциясы несущей;

Ам – тасушы ауытқудың амплитуда өсімшесі;

х(t) – салыстырмалы бірліктегі модулирленген функция.

x(t) функциясының модулирлейтін әсерінен пайда болған тасушы ауытқу амплитудасынын өзгеру сипаты келесі түрде болады:

.

A_M

14.1 суретінде x(t)=cоs (t) әсерінен модулирленген сигнал көрсетілген, мұндағы   ₀.