5.4 Сурет

Моменттер теңдігі кезінде тепе теңдік шарты келесі түрде болады: .

Сонда

.

бұдан

;

мұндағы - I₁ және I₂ токтарының қатынасының функциясы.

Магнитоэлектрлік механизмдердің жетістіктері:

- жоғары сезімталдылық;

- меншік қуаттың төмен тұтынылуы;

- күшті меншік магниттік өрістің әсерінен магниттік өрістердің төмен ықпал етуі;

- электрлік өріс ықпалының жоқтығы;

- рамка орамасындағы ток пен ауытқу бұрышы арасындағы тік пропорционал тәуелділік.

Кемшіліктер:

- конструкцияның күрделілігі;

- жоғары бағасы;

- ток бойынша асыра тиеу қабілетінің төмендігі;

- тек тұрақты ток тізбектерінде жұмыс істейді.

Магнитоэлектрлік жүйе негізінде өндіріс келесі аспаптарды шығарады:

- амперметрлер;

- вольтметрлер;

- омметрлер;

- гальванометрлер;

- кулонметрлер.

Магнитоэлектрлік механизмді амперметрлер өлшенуші ток тізбегіне не тікелей, не шунт арқылы жалғанады. Тікелей жалғану токөткізгіштеріне мүмкін төмен токтарды (30 мА дейін) өлшеуде іске асады, яғни тікелей жалғау миллиамперметрлерді қолдануда мүмкін. Үлкен токтарда шунттар қолданылады.

Шунтсыз амперметрлер іс жүзінде температуралық қателіксіз болады. Шунтты амперметрлерде температуралық қателік шунт пен қозғалмалы катушка арасындағы токтың қайта үлесуі әсерінен анағұрлым болуы мүмкін. Оны азайту үшін қозғалмалы механизм катушкасымен манганиннен жасалған қосымша резистор R_Д тізбектей жалғанады.

5.5-суретте шунттың миллиамперметр тізбегіне жалғану схемасы көрсетілген.

5.5 Сурет - Шунттың миллиамперметр тізбегіне жалғану схемасы.

Көпшектік амперметрлерде өлшеу диапазонының айырып-қосқышымен жалғанатын көпшекті шунттар қолданылады.

Магнитоэлектрлік вольтметрлерде керекті өлшеу диапазонын алу үшін өлшеуіш механизмге тізбектеп жалғанған манганиннен жасалған қосымша R_д кедергісі қолданылады.

Амперметрлер 10^-7 -нен 7,510³ А дейінгі жоғары шекпен шығарылады.

Вольтметрлер 0,510^-3 -нен 310³ В дейінгі жоғары шекпен шығарылады.

Магнитоэлектрлік механизмді омметрлердің келесі түрлері шығарылады:

- өлшеуіш механизм мен зерттеу объектісі тізбектеп жалғанған;

- параллель жалғанған;

- логометрлік өлшеуіш механизмді.

Механизмі тізбектей жалғанған омметрлерде қозғалмалы бөліктің максимал ауытқуы өлшенуші кедергінің нольдік мәніне сәйкес келеді. Бұндай омметрлер үлкен кедергілерді өлшеуге арналған. Омметрдің қоректенуі уақыт өтуіне қарай төмендейтін құрғақ батареялармен іске асады. Оны компенсациялау үшін қуат пен кернеуді тұрақты етіп сақтайтын магниттік шунт қолданылады.

1 ГОм дейінгі кедергілерді өлшеу үшін мегаомметрлер қолданылады, олардың қоректенуі қолмен келтіргіші бар генератордан іске асады.

Гальванометрлер – бұл градуирленбеген шкалалы және нуль индикатор ретінде және шамалы токтар, электр санынның кернеуін өлшейтін аспаптар. Гальванометрлер баллистикалық, олар ток импульсінің электр санын өлшейді, және вибрациондық, олар бірнеше ондықтан бірнеше жүз герцке дейінгі жиіліктердегі айнымалы ток тізбектеріндегі нольдік индикатор түрінде қолданылады, болып бөлінеді.

Кулонметрлер – бұл ток импульсіндегі электр санын өлшейтін аспап. Бұл аспаптарда магнитоэлектрлік механизм кері әсер етуші моментсіз қолданылады. Қозғалмалы бөліктің бастапқы жағдайға қайтуы қосымша көзден катушка арқылы кері ток өткізу арқылы іске асады. Ток импульсі 0,05  2 с және амплитуда 100 мА дейінгі кездегі аспаптың негізгі қателігі 5% құрайды. Ұзақ уақыт кезінде ағып өтетін электр санын өлшеу үшін ампер – сағат счетчиктері қолданылады.