Рекомендуемые художественные произведения

1. С. Выспяньский «Свадьба».

2. В. Реймонт «Мужики».

3. Казимир Пшерва-Тетмайер. Стихотворения.

Литература

1. Антологія польської поезії у перекладах Д. Павличка. – К.: Основи, 2001. – 583 с.

2. История зарубежной литературы XX века / Под. ред. А.С. Дмитриева. М.: Изд-во Московского университета, 1999. – 572 с.

3. Андреев Л.Г., Карельский А. В., Павлова Н.С. Зарубежная литература ХХ века. – М.: Высш. шк., 2000. – 559 с.

4. Миллер И.С. Казимир Тетмайер. – М., 1999. – 347 с.

5. Высоцкий В. Драмы С. Выспяньского. – М., 2001. – 255 с.

Практические задания и вопросы

1. Прочтите и переведите с польского на русский язык отрывок из литературоведческой статьи. Дайте ответы на вопросы:

а) объясните название литературного направления «Молодая Польша»;

б) какие философские концепции оказали влияние на литературу этого периода?

Nazwa «Młoda Polska» była kopią «Młodej Skamandrii». Słowo «młoda» miało świadczyć o nowych tendencjach i innych spojrzeniu epoki. Epoka ta miała jeszcze inne nazwy takie jak: neoromantyzm, modernizm, symbolizm, dekadentyzm.

Jest to wyraz postawy filozoficznej wobec świata (pesymizm, niewiara w sens życia i działania, apatia, bierność, pragnienie śmierci, nirwana).

Filozofię końca XIX wieku zdominowały trzy koncepcje filozoficzne, które jak się później okazało, miały ogromny wpływ na sposób myślenia ludzi, literaturę. Człowiek pragnie szczęścia, dąży do niego i... nigdy go nie osiąga. Człowiek całe życie dba o podtrzymanie swojej egzystencji, a wszelkie jego działania kończą się... śmiercią. Sposobem na życie, według tego filozofa, jest nirwana i kontemplacja sztuki (jako jedynej wartości).

Zniszczeniu uległy wszystkie ideały, marzenia, programy. Życie bez jakichkolwiek perspektyw, bez możliwości urzeczywistnienia swoich dążeń jest życiem bezsensownym. Jedyne pragnienie podmiotu to Nirwana.

2. Прочтите стихотворение Казимира Пшервы-Тетмайера и его перевод В.Луцкера. Удалось ли, на ваш взгляд, переводчику сохранить тональность стихотворения?

* * *

Mów do mnie jeszcze…Za taką rozmową

tęskniłem lata…każde twoje słowo

słodkie w mym sercu wywołuje dreszcze -

mów do mnie jeszcze…

Mów do mnie jeszcze… Ludzie nas nie słyszą,

słowa twe dziwnie poją i kołyszą,

jak kwiatem, każdym słowem twym się pieszczę -

mów do mnie jeszcze…

* * *

Голос твой нежен… Такими словами

в грустные годы я бредил ночами.

Сладко трепещет от слов твоих сердце -

голос твой нежен

Голос твой нежен… Нас люди не слышат,

любовью слова твои нежные дышат.

Они - как цветов ароматная свежесть -

голос твой нежен.

3. Прочитайте два стихотворения С. Выспяньского. Какие чувства хотел передать автор в каждом из них?

Bądź jak meteor  -  jak błyskańce...

Bądź jak meteor, jak błyskańce, które pociska Zeus i Bóg, bądź jak te gwiazdy - opętańce, co same swych szukają dróg. Zorze za toba idą, Zorze, Zorzaną płynie krasa w róż. Chaosu lotem zmierz przestworze i pal, i depc, i siecz, i pluz.

Gdy przyjdzie mi ten swiat porzucic... Gdy przyjdzie mi ten świat porzucić, na jakąż nute będę nucić melodie zgonu ma wyprawna? Rzuciłem przecież go już dawno. Już dawno sie przestałem smucić o rzeczy miłe mnie stracone. Miałyżby smutki moje wrócić, kraść, co już dawno ukradzione. Przecież już dawno sie wyzbyłem marzeń o utraconym raju. Żyję, by zwało się, że żyłem... nad jakąś rzeką, w jakimś kraju... Nad jakąś rzeką, w jakimś mieście, gdzie ślubowałem ślub niewieście, gdzie dom stworzyłem jej i sobie z myślą o jednym wspólnym grobie.