Тәуекелдіктерді диверсификациялау – бұл инвестицияларды әр түрлі қаржылық құралдар бойынша реттеу болып саналмақ.

Диверсификация екі түрге бөлінеді – байланысты және байланысы жоқ. Байланысты диверсификация өз алдына компанияның әрекеттерінің жаңа саласын арқау етеді, бизнестің орын алып отырған салаларымен тығыз қатысты (мысалы, өндірісте, маркетингте, материалдық жабдықтау немесе технология). Байланыссыз (латеральды) диверсификация – әрекеттердің жаңа түрі, орын алған бизнестің салаларымен байланыстары жоқ.

Байланысты диверсификация тік және көлденең болып жіктеледі. Тік түрі өнімдердің өндірістік үдерістің алдыңғы және келесі сатысындағы қызметтің өндірісі дегенді аңғартады, (өндірістік тізбектер, үстеме құн құру тізбегі. Яғни дайын өнімдерді өндіруші оған қатысты жиынтық құрылымдарды өндіруді бастайды (тізбек бойынша кері қарай), мысалы компьютерлерді өндіруші ЖК-матрицаларды өзі шығарады ждәне сатады, өнімдер мен қызметтердің жоғары қайта өңдеу тереңдетілген жүйелерінің нарығына шығады, (тізбек бойынша алға), мысалы, процессорларды өндіруші компьютерлерді шығара бастайды. Көлденең – өнімдерді өндіру сол өндірістік тізбек арқылы жалғасатын болады.

Ұсынылатын әдебиеттер

2. Экономика предприятия. Тесты, задачи, ситуации. - М.: 2003

3. Баяхметов Т. Құрылыс экономикасы, Алматы. 1998

4. В.В.Костюченко, К.М.Крючков, О.А.Кудинов Менеджмент в строительстве, "Феникс", 2002

5. Степанов И.С. Менеджмент в строительстве, Юрайт, 2004.

СДЖ арналған бақылау тапсырмалары

1. Өндіріс диверсификациясын іске асырудың критериилері мен шарттары

2. Өндіріс диверсификациясын жоспардан тыс экономикалық дәлелдеу

3. Өндіріс диверсификациясын ұйымдастыру мен өткізу

4. Өндіріс шаруашылық қызметінің тиімділігін талдау

5. Маржиналды талдау негізінде құрылыс бизнесінде басқару шешімдерін дәлелдеу

6. Құрылыс кәсіпорынның қаржылық жағдайын талдаудың негіздері

4 Практикалық (семинарлық) сабақтарды орындауға арналған әдістемелік нұсқаулар

1-тақырып Құрылыстың сметалық құның анықтау (4 сағ.)

Практикалық (семинарлық) сабақтың жоспары

1. Локальдық, жиындық және объективтік сметаларды құру

Құрылыстағы сметалық баға белгілеу жөніндегі нормативтік құжаттарға мыналар жатады:

СНиП 1. 02. 01-85, кәсіпорындар, үйлер және ғимараттар салуға сметалық құжаттар әзірлеудің тәртібі және реттеу құрамы; бөлігі СНиП, құрамында 16 түрі бар сметалық нормативтер.

Ұлттық валюта – теңге енгізілуіне байланысты кәсіпорындар, үйлер, ғимараттар құрылысының сметалық құнын анықтау жөніндегі жиынтық сметалық есептеулер мен шартты бағаларды белгілеудың негізгі ережелері.

Сметалық нормативтер мен негізгі ережелер құрылыстың сметалық құнын анықтау және нарықтық қатынастарды қанағаттандыратын қосымша талаптар ескеліріліп, республиканың аумағында қолдану үшін меншік нысаны және ведомствалық бағыныстығына қарамастан кәсіпорындар мен ұйымдардың құрылыс өніміне шартты баға белгілеу кезінде бірыңғай әдістемені қамтамасыз ету үшін арналған.

Сметалық нормативтер бұл құрылыстағы сметалық нормалар, баға қою және бағалардың сметалық құнды анықтау үшін жалпы атауы. Республиканың құрылыс кешені сметалық нормативтерді әзірлеу жөнінде шараларды үйлестіруді республиканың Құрылыс, тұрғын үй және аумақтарда құрылыс салу министрлігі жүзеге асырады.

Сметалық нормативтер үйлер мен ғимараттар құрылысының сметалық құнын айқындау, жоспарлау және реттеуге арналған.