9 Сынып

Сабақтың тақырыбы:

Физикалық шамалардың ядролық физикадағы өлшем бірліктері. Масса ақауы.

Сабақтың мақсаты:

1. Ядролық физикада қолданылатын өлшем бірліктерін қолдана білу;

2. Масса ақауын есептей білу, оның физикалық мағынасын түсіндіре білу;

3. Оқушылардың сабақ барысында қатысуы белсендіру, оқу критерийлерін алдын-ала хабарлау.

Сабақтың барысы:

І кезең: Ұйымдастыру.

«Шаттық шеңбер» құру – оқушылар шеңберге тұрып, бір-біріне тілек айтады. (5 мин)

ІІ кезең: Мақсат қою, мәселе анықтау.

Оқушылармен әңгімелесу арқылы сабақтың мақсатын және табыс критерийлерін анықтау. (2 мин)

ІІІ кезең: Қайталау. (10 мин)

Интерактивті тест

1. Нейтронды кім және қашан ашты

   1. Резерфорд, 1919 жыл

   2. Чедвик, 1932 жыл

   3. Ган және Штрассман, 1930 жыл

   4. Резерфорд, 1911 жыл

2. Ядро құрамындағы бөлшектер

   1. Протон, электрон

   2. Нейтрон, электрон

   3. Протон, нейтрон

   4. Электрон және позитрон

3. Ядро құрамындағы бейтарап бөлшек

   1. Электрон

   2. Протон

   3. Позитрон

   4. Нейтрон

4. уран ядросында протондар саны

   1. 

   2. 92

   3. 100

   4. 146

5. күміс ядросында неше нуклон

   1. 

   2. 50

   3. 107

   4. 60

6. Изотоп дегеніміз

   1. Нейтрондардың саны бірдей, протондардың саны өзгеше химиялық элементтер;

   2. Протондардың саны бірдей, электрондардың саны өзгеше химиялық элементтер;

   3. Нейтрондардың саны бірдей, электрондардың саны өзгеше химиялық элементтер;

   4. Протондардың саны бірдей, нейтрондардың саны өзгеше химиялық элементтер;

7. Ядролық күштер

   1. Тек протондардың арасында әсер етеді;

   2. Тек нейтрондардың арасында әсер етеді;

   3. Тек электрондардың арасында әсер етеді;

   4. Тек нуклондардың арасында әсер етеді;

8. Ядролық күштер қасиеттеріне жатпайтыны

   1. Ядролық күштер қысқа әрекетті;

   2. Ядролық күштер зарядқа тәуелді

   3. Ядролық күштер зарядқа тәуелсіз

   4. Ядролық күштер қаныққыш

Бағалау критерийлері:

«5»	«4»	«3»	«2»
8-7	5-6	3-4	1-2

ІV кезең: Жаңа материалды игеру. (15 мин)

Топтық жұмыс: оқушыларды алдын ала берілген тапсырмалар бойынша дайындалып, жаңа материал бойынша постер жасап, оны қорғайды. Топ басшылары топ мүшелерін берілген бағалау критерийлері бойынша бағалайды.

І топ «Ядролық физикада қолданылатын өлшем бірліктер»

ІІ топ «Эйнштейн формуласы»

ІІІ топ «Есеп мысалы»

IV топ «Масса ақауы»

V кезең: Мәселе есеп.

– бұл қандай элементтің ядросы?

Осы ядроның ішінде неше протон?

Бір протонның массасы қандай?

Осы екі протонның массасы?

Неше нейтрон?

Бір нейтронның массасы?

Осы екі нейтронның массасы?

Осы ядродағы протондармен нейтрондардың массаларының қосындысы?

5-ші кестеден гелий-4 ядроның массасын тауып ал.

Ядроның массасын және осы ядроның құрайтын нуклондардың массаларының қосындысы туралы не айта аласың?

VI кезең: Бекіту – Есептерді шығару (10 мин)

№ 1. Шамаларды өрнектеу

эВ-пен: 3,2·10^-19 Дж, 480·10^-20 Дж; 16·10^-23 Дж (4 ұпай)

м.а.б.-мен: 1,66·10^-33 кг; 8,3·10^-25 кг; 6,64·10^-31 кг (4 ұпай)

№ 2. Масса ақауын есептеу

Гелий-3 және гелий-4 ядроларының массаның ақауын тап. (8 ұпай)

m_p=1.00728 маб, m_n=1.00866 маб, ядроның массасы 3,016042 маб, ядроның массасы 4,002603 маб.