Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
каз яз белеты.rtf
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.07.2025
Размер:
78.5 Кб
Скачать

1. Қолөнер туралы әңгімелеңіз.

Қазақтардың тұрмысында қолөнер ерекше орын алған.Әйелдер киіз басқан, кілем, ши тоқыған, киім тіккен. Ер адамдар киіз үйдің қаңқасын(каркас) , жиһаздар, қару-жарақ, домбыра, ыдыстар жасаған. Киіз үй жасайтын шеберлер көп болған. Зергерлер күміс пен алтыннын бұйымдар жасаған. Әйелдер алаша, кілем тоқыған.

2.«Қазақ батырлары» туралы диалог құрастырыңыз.

- Қазақ батырлары немен айналысқан?

- Қазақ батырлары тек әскери іспен айналысқан.

- Олардың өмірі қайда өткен?

- Олардың өмірлері соғыста өткен.

- Қандай қазақ батырларын білесің?

- Мен Қабанбай, Бөгенбай, Наурызбай т.б. батырларды білемін.

- Олардың мақсаты не?

- Олардың мақсаты- елді қорғау болды.

11-билет.

  • «Қазақ тілі тарихындағы алфавиттердің ауысуы» мәтінді әңгімелеу.

Қазақ тілі тарихында араб, латын, орыс алфавиттері болған. Араб алфавитін Қазақстанда тоғыз жүз қолданған.Араб тілінде көп еңбектер жазылған. Латын алфавиті 1929 жылдан 1939 жылға дейін пайдаланған. Латын алфавитінде газет, журналдар, кітаптар басылған. Ал орыс алфавиті 1940 жылдан қазірге дейін пайдаланып келеді.Барлық кітаптар мен ақпарат құралдары орыс алфавитін пайдаланады.

  • «Қазақ халқының ұлттық тағамдары» диалог.

  • Қазақ халқының қандай ұлттық,тағамдарын білесің?

  • Мен қуырдақ,бешбармақты білемін.

  • Нан тағамдарынан нені білесің?

  • Мен бауырсақ,шелпекті білемін.

  • Сүт тағамдарынан нені білесің?

  • Мен қымыз,құртты білемін.

  • Саған қай тағам ұнайды?

Маған бесбармақ,құрт ұнайды.

12-б.

1.Музыка аспаптары туралы әңгімелеңіз.

Қазақтың музыкалық мәдениеті өте бай. Музыкалық аспаптар ойналу сипатына, дыбысына қарай төртке бөлінеді. Ішекті аспаптарға домбыра, қобыз, жетіген т.б. жатады. Үрмелі аспаптар: сыбызғы, керней, сазсырнай т.б. Дабылды-шулы аспаптар: дабыл, асатаяқ, дауылпаз т.б. Сарнамалы аспаптар: ауызсырнай, сырнай т.б. Әр музыкалық аспаптың өз ерекшеліктері бар.

2.«Ас атасы -нан» диалог.

  • Ас атасы не?

  • Ас атасы – нан.

  • Дастарханның басты тағамы не?

  • Дастарханның басты тағамы- нан.

  • Нан дастарханға қалай келеді?

  • Нан дастарханға үлкен еңбекпен келеді.

  • Нан қандай тағам?

  • Нан- қасиетті тағам.

13-б.

1. Ахмет Байтұсынов туралы әңгімелеңіз.

Ахмет Байтұсынов (1873-1937) - тілші ғалым, әдебиет зерттеуші, аудармашы,ағартушы және оқу құралдарының авторы.Ол Торғай облысында туған. Ахмет Торғайдағы орыс-қазақ мектебінде оқиды.1891 жылы Орынборда мұғалімдер мектебінде оқиды.Ол бірінші рет қазақ тілінде әліппе, «Тіл құрал» деген оқу құралдарын жазды. Ахмет Байтұрсынов 1913 жылы Орынборда «Қазақ» газетін шығарды.

2.22-қыркүйек – Тілдер мерекесі» диалог.

- 22-қыркүйек – қандай мереке?

-22- қыркүйек – Қазақстан халқының Тілдер мерекесі.

- Бұл мереке ненің символы?

- Бұл мереке көп ұлтты халқымыздың бірлігінің символы.

- Мерекені қай ел тойлайды?

- Мерекені тек Қазақстан халқы тойдайды.

14-б.

1.Ұлттық киімдер туралы әңгімелеңіз.

Қазақтың ұлттық киімдері бірнеше түрге бөлінеді. Олар: сыртқы киімдер, ерлер және әйелдердиің бас киімдері, аяқ киімдер. Сыртқы киімдерге жейде, көйлек,шалбар,бешпент,камзол,шапан,тон,ішік жатады. Ерлердің бас киімдеріне бөрік, тымақ, қалпақ,тақия жатса, әйелдердің бас киімдеріне кимешек , жаулық, сәукеле , такия жатады. Аяқ киімдерге мәсі ,кебіс ,әйел етігі, ерлер етігі жатады.

2.Еңбек етсең ерінбей,тояды қарның тіленбей. (Абай) диалог.

  • Еңбек етсең ерінбей деген кімнің сөзі?

  • Бұл Абай атаның сөзі ғой.

  • Оның мағынасы не?

  • Оның мағынасы: еңбек етсең,қарның тоқ болады деген сөз.

  • Әрине,еңбек етсең,бәрі болады.

  • Абай атаның сөзі өте дұрыс айтылған.

15-б.

1.Қаныш Имантайұлы Сәтбаев (1899-1964) - аса көрнекті қазақ геологы, академик, қазақстандық металлогения мектебінің негізін салған. Ол Жезқазған мыс кенiн, Екiбастұз көмірін, Қаратау фосфоритін ашты.Ол жерлерге үлкен заводтар мен комбинаттар салынды. Ол Ш.Уәлиханов, А. Құнанбаев, Ы.Алтынсарин туралы, кен байлықтары туралы ғылыми еңбектер жазған.