4 Сыртқы әсерлерден қорғау қабаты

Коаксиальді шынжырды қабiлеттiлiк кең жиiлiктер спектрi өткiз коаксиалды орналастырылу iшкi және сыртқы конструктивтi қамтамасыз етiледі. Коаксиалды электромагниттiк энергияның таралуын ерекшелiк кең жиiлiктер спектрiнiң беруiн мүмкiндiкке себепшi болады және басым жағдайға жоғары жиiлiктi байланыстар салыстырғанда төмен жиiлiктi қояды. Өткiзгiш металлдық жуан Ha магниттi алаң өседi, ал тыс оны - өткiзгiштiң ортасынан r— қашықтық Ha=I/2pr заң бойымен азаяды.

Өткiзгiштердегi ток ескере отырып, H шама бойымен тең және Hb белгiге, магниттi алаңдары бойымен iшкi және сыртқы керi өткiзгiш және тыс коаксиалды буын кеңiстiгiн кез-келген нүктесiнде да шамасы бойымен бағытталған . Демек, бiрдей нөлге тыс коаксиалды бу қорытынды магниттi алаң:

(3.1)

Қорыта келгенде, магниттi алаң күш сызығы концентрлi шеңберлердiң түрiнде iшiнде коаксиалды булар орналасады.Магниттi алаң тыс коаксиалды буды болмайды. Iшiнде коаксиалды бу электр өрiсi да өткiзгiштердiң арасындағы радиаль бағыт арналған едi және, ал бiрдей нөл шек оны ар жағында.

4.1-Сурет коаксиалды шынжыр магниттi алаң: I –а- өткiзгiштiң қорек көзі, II – б- өткiзгiштiң қорек көзі;

4.1-суретте бейнеленген электромагниттiк өрiстер коаксиалды және симметриялы тiзбектер. Коаксиалды бу, электромагниттiк өрiс көрінiп тұрғаннан толық оның iшi тұйықталылады, ал симметриялық бу электр өрiсiсi күш сызығы қашықтыққа әрекет жасайды. Сыртқы электромагниттiк өрiстi бар болу артынан симметриялы тiзбектердегi көршi шынжырларда құйын тәрiздi тоқтар пайда болады және қоршайтын (қорғасын немесе алюмини қабығы, экран және тағы басқалар) металлдық массалар және қуаттың бiр бөлiгi ысыраптарды түрде бытыра жылу.

4.2-сурет-электромагниттiк өрiс симметриялық және коаксиалды шынжырлар болып табылады .

Тоқтың тығыздығы сыртқы өткiзгiшiнде iшкi бет жағы оны бағыты да үлкеедi. Бұл iшкi өткiзгiштi даланың әсерiмен түсiнiседi. Егер iшкi өткiзгiш болмаса, онда айнымалы ток сыртқы өткiзгiшке, салдарынан шалағай әсер бойымен өте сыртқы бет жағына ығыстырар едi . Сыртқы өткiзгiштi iшкi бет жағында iшкi өткiзгiш тоқтың тығыздық бар болуда үлкеедi.

Жолсеріктің ішкі бетінде құйынды қырмандар негізгі қырманмен(I+Iв.т) бағытқа түйіседі, ал тысқы бетте қарсы (I - Iв.т) жүреді. Арада нәтижеде қырман жолсерікте ақырында, оның нығыздығы ара бағыт ішкі бетке балалайды.

4.3-Сурет Таратушылық қырманның нығыздығының ішкі жолсерікте және қырманның нығыздығының таратушылығы сыртқы жолсерікте.

Диэлектрикте коаксиалды кабель қуаттың нәтижесiнде iшiнде жинақталады, ал өткiзгiштер тек электромагниттiк энергияның таралу бағыты. Қорыта келгенде, коаксиалды буды сыртқы өткiзгiш екi функцияны орындайды:

1)керi өткiзгiштi берудiң шынжырын болып көрiнедi;  2)кедергi келтiретiн әсерлерден кабель бойымен (экрандайды) қорғайды.Және де сол көрсетiлген токтер қарағанда жиiлiк жоғары, және, демек бөтен бөгеттердi әрекеттен соғұрлым жақсы қорғалған кабель. Қорыта келгенде, бұл жоғары жиiлiктерiнде коаксиалды кабелдерiндегi бөгеттерден қорғаныс үшiн арнаулы (симметриялау, экрандалу және тағы басқалар) өлуге талап ететiн кабельдердiң барлық басқа түрлерiнен өзгелiкке құрылым олардың өз қамтамасыз етiледi.

4.4- Сурет Бет жақтары өзара аударылған қат-қабаттарға токтерiн шоғырлану өткiзгiш а және б

4.5 Сурет-Жұмыс тоғы және коаксиалды шынжырда бөгеттердегі ток

Баяндалған (аз өшу және биiк қорғалғандық) коаксиалды кабелдiң негiзгi артықшылықтары берiлетiн жиiлiктер спектрiнiң жоғары жиiлiктi бөлiгiнде. Тұрақты токте және аласа жиiлiктерде, ток қашан өткiзгiш, бұл кабельдi барлық қима бойымен iс жүзiнде жоғалады. Одан көп, симметриялық емес қатысты басқа шынжырлар сияқты коаксиалды шынжыр және бөгеттерден қорғалу арналған аласа жиiлiктер ауқымында симметриялық кәбiл жол берер едi.

4.1 Электромагниттiк үйлесiмдiлiк

Сыртқы әсерлерді ішкі және сыртқы деп екі үлкен топқа бөлуге болады. Сыртқы әсерлерге энергетикалық және құрылымы жағынан байланыс жолына қатысты емес әсерлер, ал ішкі әсерлерге сымның ішінде болатын көршілес физикалық әсерлер жатады. Сыртқы әсерлердің өзі екіге бөлінеді:

• Табиғи – суда турып шіруі, балықтардың әсерінен және т.б.

• Адам қолынан пайда болған- жоғары вольтті тарату жолдары, радиостанция, метро және трамвай, энергосыйымдылықты құрылғылар.

Сыртқы әсерлерді бөліп қарастырсақ:

• Электрлік, яғни электр өрісі арқылы пайда болған

• Магниттік, яғни магнит өрісі арқылы пайда болған

• Гальваникалық, яғни жердегі кезбе тоқтардың (әсерінен пайда болған)