- •1. Прадмет курса «Гістарыяграфія гісторыі Беларусі».
- •2. Задачы курса «Гістарыяграфія гісторыі Беларусі».
- •3. Прынцыпы і метады гістарыяграфічнага пазнання.
- •4. Гістарыяграфічны факт і гістарыяграфічная крыніца.
- •5. Праблема перыядызацыі гістарыяграфіі гісторыі Беларусі.
- •6. Станаўленне гістарыяграфіі гісторыі Беларусі як навукі.
- •1. Звесткі аб насельніцтве Беларусі ў працах антычных і арабскіх аўтараў.
- •2. Старажытнарускія летапісы, лівонскія хронікі і скандынаўскія сагі пра падзеі на тэрыторыі Беларусі.
- •4. Гісторыя Беларусі ў мясцовых летапісах і хроніках.
- •5. Польскія храністы аб гісторыі беларускіх зямель.
- •6. Гістарычныя падзеі на тэрыторыі Беларусі ў мемуарнай літаратуры xvіі – xviіі ст.
- •1. Мацей Стрыйкоўскі – першы гістарыёграф Вялікага княства Літоўскага.
- •2. Гістарычная думка ў вкл у XVII – першай палове xviiі ст.
- •3. Гістарычныя даследаванні ў вкл у другой палове xviiі ст. «Манархічная» школа а.Нарушэвіча.
- •4. «Рамантычная» школа і.Лялевеля. Станаўленне беларускага крыніцазнаўства ў першай трэці хіх ст.
- •5. Гістарычныя звесткі пра Беларусь у працах рускіх гісторыкаў і археографаў xviiі – пачатку хіх ст.
- •2. Гісторыя вкл у расійскай гістарыяграфіі другой трэці хіх ст.
- •3. Вывучэнне айчыннай гісторыі мясцовымі даследчыкамі Беларусі і Літвы ў 30 – пачатку 60-х гг. Хіх ст.
- •1. Русіфікатарская палітыка ўрада пасля паўстання 1863 г. Дзейнасць Віленскай археаграфічнай камісіі.
- •4. Гісторыя Беларусі ў даследаваннях польскіх гісторыкаў.
- •1. Станаўленне беларусазнаўства як асновы беларускай нацыянальнай гістарыяграфічнай канцэпцыі.
- •2. Погляды к.Каліноўскага і беларускіх народнікаў на мінулае беларускага народа.
- •3. Этнаграфічнае і археалагічнае вывучэнне Беларусі ў другой палове хіх – пачатку хх ст.
- •4. Роля беларускай літаратуры другой паловы хіх ст. У станаўленні беларускай нацыянальнай гістарыяграфічнай канцэпцыі.
- •5. Гістарычная публіцыстыка «Нашай долі» і «Нашай нівы».
- •6. Станаўленне дэмакратычнай плыні беларускай гістарыяграфіі.
- •1. Фарміраванне арганізацыйных асноў гістарычнай навукі ў бсср.
- •2. Падрыхтоўка гістарычных кадраў у даваенны перыяд.
- •3. Укараненне марксісцка-ленінскай метадалогіі. Ідэйна-палітычная барацьба з яўрэйскімі гісторыкамі-марксістамі ў 20 – пач. 30-х гг.
- •4. Ідэйна-палітычная барацьба з беларускімі нацыянальнымі гісторыкамі ў 20 – пач. 30-х гг.
- •2. Абагульняючыя працы па гісторыі Беларусі.
- •3. Даследаванне гісторыі Беларусі феадальнага перыяду ў даваенны час.
- •4. Праблемы гісторыі Беларусі капіталістычнага перыяду ў беларускай гістарыяграфіі даваеннага часу.
- •1. Падрыхтоўка кадраў гісторыкаў вышэйшай кваліфікацыі ў бсср у сяр. 40-х – 80-я гг.
- •Колькасны склад кадраў вышэйшай кваліфікацыі ў бсср
- •2. Цэнтры гістарычнай навукі бсср.
- •3. Уплыў грамадска-палітычнай сітуацыі на развіццё гістарычнай навукі бсср у сяр. 40 – сяр. 50-х гг.
- •4. Асаблівасці развіцця беларускай савецкай гістарыяграфіі ў сяр. 50 – 80-я гг.
- •1. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі першабытнага перыяду.
- •3. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі феадальнага перыяда.
- •Анатоль Піліпавіч Смірноў
- •4. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі перыяда капіталізму.
- •5. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі перыяда 1917 – 1945 гг.
- •6. Этапы гістарыяграфіі Вялікай Айчыннай вайны.
- •7. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі пасляваеннага савецкага перыяда.
- •1. Арганізацыя гістарычнай навукі Беларусі на мяжы хх – ххі ст.
- •2. Падрыхтоўка гістарычных кадраў вышэйшай кваліфікацыі ў Рэспубліцы Беларусь.
- •1. Гістарыяграфія беларускай эміграцыі ў даваенны перыяд.
- •2. Гістарыяграфія беларускай эміграцыі ў пасляваенны перыяд.
Анатоль Піліпавіч Смірноў
Смірноў у манаграфіі «Революционные связи народов России и Польши в 30 – 50-е годы XIX в.» (1962 г.) даследаваў узаемаадносіны расійскіх, украінскіх, беларускіх, літоўскіх і польскіх рэвалюцыянераў на ревалюцыйна-дэмакратычным этапе вызваленчага руха ў Расіі, раскрыў дзейнасць рэвалюцыйных гурткоў у Беларусі, Польшчы і Літве ў 30 – 40-я гг. XIX ст. («Дэмакратычнага таварыства», «Садружнасці польскага народа», «Саюза літоўскай моладзі»). Таварыствы характарызуюцца ім як тэрытарыяльныя групы рэвалюцыйна-дэмакратычнага руху праз ідэйныя сувязі, агульнасць мэтаў і метадаў дзейнасці. Для беларускага чытача цікавасць прадстаўляе дзейнасць «Дэмакратычнага таварыства», заснаванага Ф.Савічам. Аналізуючы матэрыялы следчай справы, «Споведзь», напісаную Савічам у турме, а таксама статут арганізацыі, аўтар прыйшоў да высновы, што Ф.Савіч быў першым прадстаўніком рэвалюцыйна-дэмакратычнага напрамку ў грамадска-палітычным руху Беларусі.
У працы Н.М.Махнач «Идейная борьба в Белоруссии в 30 – 40-я годы XIX в.» (1971 г.) аналізуюцца погляды заснавальнікаў «Дэмакратычнага таварыства»: Ф.Савіча, Я.Загорскага і інш. Аўтар зыходзіла з тэзіса аб пераемнасці поглядаў «філаматаў», «філарэтаў», «прамяністых», членаў «Дэмакратычнага таварыства» і новага пакалення дзеячаў вызваленчай барацьбы, прадстаўленга К.Каліноўскім, В.Урублеўскім і інш. Грамадскі рух 30 – 40-х гг. Махнач адносіць да пераходнага этапу ад шляхецкай рэвалюцыйнасці да рэвалюцыйнай дэмакратычнасці. Грамадскія ідэі, на думку аўтара, адлюстроўвалі канкрэтныя жыццёвыя праблемы. Упершыню ў беларускай гістарычнай навуцы даследуюцца погляды Міхаіла Валовіча, ураджэнца Беларусі, звязанага з польскім нацыянальна-вызваленчым рухам першай паловы 30-х гг. (так званая экспедыцыя Заліўскага), які ставіў задачу арганізаваць шырокае паўстанне ў Польшчы, Літве, ва Украіне і Беларусі. Як падкрэсліваецца, М.Валовіч звязываў нацыянальна-вызваленчы рух з барацьбой за ліквідацыю прыгонніцкай сістэмы і надзяленнем сялян зямлёй. Дамагчыся гэтага ён лічыў шляхам сялянскага паўстання, адмоўна ацэньваў мэты паўстання 1830 – 1831 гг. Валовіч з'яўляўся ідэйным папярэднікам Ф.Савіча.
У працы Е.I.Карнейчыка «Белорусский народ в Отечественной войне 1812 г.» (1962 г.) раскрыты падзеі франка-рускай вайны 1812 г. на тэрыторыі Беларусі. Аўтар прасачыў ход ваенных дзеянняў у чэрвені-ліпені 1812 г., апісаў найбольш значныя вайсковыя аперацыі расійскіх войск супраць французаў, гераізм расійскіх воінаў, падкрэсліў айчынны характар вайны. Важнай асаблівасцю, на думку аўтара, у жыцці беларускага народа ва ўмовах вайны была актывізацыя барацьбы супраць шляхты, якая перайшла на бок Напалеона. У кнізе шырока адлюстравана дапамога беларускіх сялян расійскім войскам, а таксама дзеянні беларускіх сялян-партызан, паражэнні французскай арміі на тэрыторыі Беларусі пры адступленні.
У 50 – 80-х гг. сур’ёзныя навуковыя даследаванні былі напісаны літоўскімі гісторыкамі – Р.Батурай, Б.Дундулісам, І.Юргінісам, М.Ючасам, К.Яблонскісам, І.Стакаўскасам, І.Лукшайтэ і інш. Аднак абагульняючыя літоўскія працы, напрыклад, «История Литовской ССР (с древнейших времен до наших дней)» (1978 г.) захоўвалі ўплыў савецкай гістарыяграфіі.