3 Мемлекеттiк қызметшiлердiң лауазымдық құқықтары мен мiндеттерiн жүзеге асыру кепiлдiктерi олардың құқықтық жағдайларының айрылмас элементтерi

Мемлекеттiк қызметшi өзiе жүктелген мiнднеттерiн атқау кезiнде оның мүддесi ҚР заңнамаларымен қорғалатын болады. Әрбiр iс-қимылдары заң шеңберiнен шықпауы керек.

Мемлекеттiк қызметшiнiң лауазымдық құқықтары:

- ҚР азаматтарына ҚР Конституциясымен және заңдарымен кепiлдiк берiлетiн құқықтары мен бостандықтарды пайдалануға;

- өз өкiлеттiгi шегiнде мәселелердi қарауға және олар бойынша шешiмдер қабылдауға қатысуға, тиiстi органдар мен лауазымды адамдардың оларды орындауын талап етуге;

- белгiленген тәртiппен лауазымдық мiндеттердi орындау үшiн қажеттi ақпарат пен материалдар алуға;

- лауазымды мiндеттердi атқару үшiн белгiленген тәртiппен меншiк нысандарына қарамастан, ұйымдарда болуға;

- басшыдан мемлекеттiк қызметшiнiң атқаратын лауазымына сәйкес, қызметтiк өкiлеттiк мiндеттерi мен көлемiн дәл белгiлеудi талап етуге;

- әлеуметтiк және құқықтық қорғалуға;

- қызметшiнiң пiкiрiнше, негiзсiз айып тағылған жағдайда қызметтiк тексеру жүргiзiлуiн талап етуге;

- зейнетақымен және әлеуметтiк қамсыздандырылуға.

Негiзгi мiндеттерi:

- Конституция мен заңдарды сақтауға;

- ант беруге;

- азаматтар мен заңды тұлғалардың мүддесiн қорғауға;

- өзiне жүктелген өкiлеттiгiн орындау;

- мемлекеттiк тәртiп пен еңбек тәртiбiн сақтауға.

Бақылау сұрақтары:

1 Әкiмшiлiк мемлекеттiк қызмет дегенiмiз не?

2 Саяси мемлекеттiк қызметшi дегенiмiз кiм?

3 Әкiмшiлiк пен саяси мемлекеттiк қызметшiнiң айырмашылығы неде?

4 Лауазымды тұлға дегенiмiз кiм?

№11 ДӘРIС Тақырып: “Мемлекеттiк қызметке кiру”

Сабақтың мақсаты: Мемлекеттiк қызметке кiру сұрақтары бойынша студенттердiң оқып –танысуы

Жоспары:

1 Азаматтардың мемлекеттiк қызметке кiруі және мемлекет iсiн басқаруға конституциялық құқықтары

2 Мемлекеттiк қызметке кiретiн тұлғаларға қойылатын талаптар (азаматтығы, жасы, бiлiктiлiгi), олардың ерекшелiктерi

3 Мемлекеттiк қызмет аясындағы шектеулер мен тыйым салулар

1 Азаматтардың мемлекеттiк қызметке кiруі және мемлекет iсiн басқаруға конституциялық құқықтары

Мемлекеттiк қызметке тек ҚР азаматтары кiруге құқылы болады. Бұл туралы заңда көрсетiлген. Сондықтан ҚР Конституциясының талабы бойынша ҚР азаматтары Отан алдында атқаратын мiндетi мен Отанды қорғау мiндетi - ол әрбiр азаматтың қасиеттi борышы болып табылады. ҚР азаматтары мемлекеттiк қызметке тек өз еркiмен кiруге құқылы болады. Оған ешқандай зорлық болуы немесе мәжбүрлiк етуге жол берiлмейдi. “Мемлекеттiк қызмет туралы” ҚР Заңы (23.07.1999) 3-шi таруында мемлекеттiк қызмтке кiру тәртiбi көрсетiлген.

11-бап. ”Мемлекеттiк саяси қызметке кiру”: Мемлекеттiк саяси қызметшiлердiң мемлекеттiк қызметке кiруi тағайындау не сайлау негiзiнде, сондай-ақ заңдарда белгiленген басқа да реттерде, тәртiп пен жағдайларда жүзеге асырылады.

12-бап ”Мемлекеттiк әкiмшiлiк қызметке кiру“: ҚР азаматтарының әкiмшiлiк лауазымға орналасуы және жоғары тұрған санаттағы лауазымды атқару жолымен қызметi бойынша жоғарылауы, осы Заңмен өзге де көзделген жағдайларды қоспағанда, конкурстық негiзде жүзеге асырылады. 4-бөлiгiнде: мемлекеттiк қызметке кiру кезiнде адамның жынысына, нәсiлiне, ұлтына, тұратын жерiне қарап шектеулер қойылуына жол берiлмедi.

ҚР Конституцияның 33-бабы бойынша азаматар мына құқықтарға ие бола алады:

-ҚР азаматтары мемлекет iстерiн басқаруға тiкелей немесе өздерiнiң өкiлдерi арқылы қатысуға құқылы;

-мемлекет органына өтiнiштi жiберуге құқылы;

-сайлауға және сайлануға, республикалық референдумға қатысуға құқылы;

-ҚР азаматтары мемлекеттiк қызметке кiруге құқылы.