3 Мемлекеттiк басқарушылық қатынастарының субъектiлерi

Мемлекеттiк басқарушылық дегенiмiз - ол, мемлекеттiң өз аумағында нақты билiктi жүргiзуiн және оны iс жүзiнде жүргiзе отырып белгiлi бiр көздеген мақсатқа жетудi айтады. Мемлекеттiк басқару саласының түрлерi: Экономика саласындағы басқару; қаржы және салық саласындағы басқару; бiлiм және ғылым саласындағы басқару; сыртқы iстер саласын басқару; әдiлет саласын басқару; денсаулық сақтау саласын басқару; саяси-қорғаныс және ұлттық қауіпсiздiк саласын басқару; әлеуметтiк қорғаныс және еңбекпен қамту саласын басқару; iшкi iстер саласын басқару; сыртқы -экономикалық қатынастар саласын басқару.

Мемлекеттiк басқару субъектiлерi:

- ҚР Президентi;

- ҚР Парламентi;

- ҚР Үкiметi;

- ҚР Жоғарғы соты;

- министрлiктер;

- агенттiктер;

- ведомстволар.

Мемлекеттiк қадағалау жүргiзетiн субъектiлер:

- ҚР Бас прокуратурасы және төменгi деңгейдегi прокурорлар;

- Соттық қадағалау органдары;

- әкiмшiлiк қадағалау органдары.

Осы аталған субъект ретiнде жоғарыда аталған органдардың лауазымды тұлғалары жетекшiлiк рөлдерiн атқарады. Мысалы: Үкiметтi басқарушы Премьер министр, ал агенттiкте оның төрағасы, министрлiкте министр, ведомствода төраға басшылық етедi. Басқару субъектiлерiне мыналар жатады: бастықтар, директорлар, бас директор, төраға.

Бақылау сұрақтары:

1 Әкiмшiлiк басқару дегенiмiз не?

2 Бақылаудың қандай түрлерi бар?

3 Мемлекеттiк бақылау дегенiмiз не?

4 Басқару субъектiлерiне кiмдер және қандай лауазымдар жатады?

№ 8 ДӘРIС Тақырып: “Мемлекеттiк басқаруды қамтамасыз ету”

Сабақтың мақсаты: Студенттердiң мемлекеттiк басқаруды қамтамасыз ету мәселесiмен оқып танысуы

Жоспары:

1 Мемлекеттiк басқаруды ақпаратпен қамтамасыз ету

2 Мемлекеттiк басқаруда заңдылық пен тәртiптiлiктi қамтамасыз ету

3 Мемлекеттiк басқарудың тиiмдiлiгiн ғылыми негiзде талдау тәсiлдерi

1 Мемлекеттiк басқаруды ақпаратпен қамтамасыз ету

Ақпарат дегенiмiз - ол, кең түрде көпшiлiкке аудио немесе бейнежазу арқылы жеткiзiлетiн немесе қамтамасыз етiлетiн iс-әрекеттердi айтады.

Ақпарат дегенiмiз - ол, мемлекеттiк атрибуттың бөлiнбес бiр бөлiгi болып табылады. Оның себебi, мемлекетте болып жатқан әр iс-қимылдар мiндеттi түрде мәлiмдеуге жатады.

Мемлекеттiк басқарудағы ақпараттың маңызы:

- мемлекеттiң iшкi және сыртқы саясатын мәлiмдейдi;

- мемлекеттiк басқарудағы аппараттың жұмыс iстеуiн бақылауға кең жағдай жасайды;

- мемлекеттiң халыққа деген қарым-қатынастың байланысын жеткiзу;

- халықтың мемлекеттiк билiктi жүргiзуiне қатысуын қамтамасыз ету;

- халықтың мемлекет билiгiнде жүргiзетiн жұмыс нәтижесiн жария ету;

- мемлекеттегi қоғамдық қатынастарды реттеу жөнiнде мәлiмдеу;

- мемлекеттiң шығарған заңдары мен басқа да құқықтық актілерiн көпшiлiкке тарату;

- мемлекетте өткiзiлген сайлау мен референдумның нәтижесiн бiлу;

- мемлекеттегi билiк тiзбегiнiң жұмыс iстеуiн ретiне келтiру;

- ел басының жалпы мемлекеттiк билiктiң қалай жүрiп жатқанын бiлу.

Ал осы ақпараттың шығу көзi неден тұрады деген сұраққа былай жауап берiледi. Ақпараттық басқаудың шығу көздерi мынадан тұрады:

1. Қазақстанның 2030 жылға дейiнгi стратегиялық дамуына байланысты мемлекеттiк басқаруды ұйымдастру бағдарламасының мазмұны;

2. ҚР Конституциясы - мемлекеттiк шешiм қабылдауының түкпiлiктi базасы (заңды және заңға сәйкес актілердi қабылдау);

3. ҚР Конституциясы негiзiне қарай қабылданған нормативтiк құқықтық актілерi;

4. Жекеленген құқықтық актілер - ол, дегенiмiз нақты бiр ведомствоның өзiнiң бағынысты органына жiберу актілерiн айтады (бұйрықтар, қаулылар, өкiмдер т.б.);

5. Ұйымдастырушылық iс-шаралар - ол дегенiмiз құқықтық емес сипаттағы iс-шараларды айтады, мысалы: жиналыс, отырыс, мәжiлiс, нұсқау жасау, тапсырма беру т.б. лауазымды тұлғаның өкiлдiгi;

6. Стратегиялық есеп беру - ол, экономикалық және әлеуметтiк мәлiмдер туралы;

7. Азаматтардың өтiнiштерi - ол, дегенiмiз әрбiр жеке тұлғаның мемлекет органына өз құқығын, бостандығын қорғау үшiн мәлiмдеме жасауы;

8. Бақылау және қадағалау жасайтын органдарының актілері - ол, дегенiмiз мемлекет органдарының бақылау және қадағалау нәтижесiнiң жұмыстары туралы айтылады;

9. Ақпарат - хабар құралдары - ол, дегенiмiз осы аталған мекемелер арқылы мемлекетке әртүрлi мәлiметтер келiп түседi;

10. Ғылыми зерттеудiң нәтижелерi - ол, дегенiмiз ғылыми зерттеу жұмыстарын жүргiзу нәтижесiнде ашылған жаңалықтарды баршаға мәлiм ету.