13.1. Сурет. Қорғаныс киімінің таңбалануы (түсініктемесі мәтінде).

Ж о ғ а р ы т е м п е р а т у р а л а р - жоғарыға бағытталған қызыл тілі бар ашық-сары түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары бар:

Тк - климатпен байланысты болған жоғары температуралардан;

Ти - жылулық сәулеленуден;

То - ашық жалыннан;

Тр - ұшқындардан, балқытылған металлдың шашырандыларынан, құймалардан;

Тп100 – қыздырылған беткейлермен жанасудан (40-100°С);

Тп400 - қыздырылған беткейлермен жанасудан (400°С жоғары);

Тт - конвективті жылудан.

Т ө м е н г і т е м п е р а т у р а л а р – төмен бағытталған көк тілі бар, ашық-сары түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Тн - ауаның төменгі температураларынан;

Тнв - ауа мен желдің төменгі температураларынан.

* Бірнеше зиянды және қауіпті өндірістік факторлар болғанда ең қауіпті немесе зиянды фактордың белгісі қолданылады.

Р а д и о а к т и в т і л а с т а н у ж ә н е р е н т г е н д і с ә у л е л е н у - ақшыл сары түспен сәулеленудің көрініс бейнеленген көгілдір түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Рз - радиоактивтік ластану;

Ри - рентгенді сәулелерден.

Э л е к т р т о ғ ы н ы ң, э л е к т р о с т а т и к а л ы қ з а р я д т а р д ы ң, э л е к т р л і к ж ә н е э л е к т р о м а г н и т т і ө р і с т е р д і ң ә с е р і - көк түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Эс - өрістердің электростатикалық өрісінен;

Эп - электр өрісінен;

Эм - электромагниттік өрістерден.

Ш а ң - екі түсті белгі, ашық-сары және сары бұршақтары бар ақ секторлар қызыл жолақпен бөлінген, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Пн - улы емес шаңнан;

Пс - әйнек-талшық, асбест шаңынан;

Пм - ұсақ дисперсті шаңнан.

У л ы з а т т а р - қара тамшысы бар ашық қызыл сары түс, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Яж - сұйық улы заттардан;

Ят - қатты улы заттардан;

Яа - аэрозольдерден

С у л а р м е н у л ы е м е с з а т т а р д ы ң е р і т і н д і л е р і – екі түсті белгі, көк тік жолақтары бар көк және ақ түс секторлары қызыл жолақпен бөлінген, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Вн - су өткізбейтін;

Ву - суға шыдамды;

Вп - беткейлік-белсенді заттардың ерітінділерінен.

Қ ы ш қ ы л д а р д ы ң е р і т і н д і л е р і - ашық-сары түсті реторттар бейнеленген қызыл түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Кк - концентрациялары 80% жоғары қышқылдардан (күкірт қышқылы бойынша);

К80 - концентрациялары 5 - 80% қышқылдардан (күкірт қышқылы бойынша);

К50 - концентрациялары 20 - 50% қышқылдардан (күкірт қышқылы бойынша);

К20 - концентрациялары 20% дейін қышқылдардан (күкірт қышқылы бойынша);

С і л т і л е р д і ң е р і т і н д і л е р і – ақ тамшысы бар қызыл түсті белгі немесе ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Щр - сілтілердің балқымаларынан;

Щ50 - концентрациялары 20 % жоғары сілті ерітінділерінен (натрий гидрототығы

бойынша);

Щ20 - концентрациялары 20 % дейінгі сілті ерітінділерінен (натрий гидрототығы

бойынша);

О р г а н и к а л ы қ е р і т к і ш т е р, с о н ы ң і ш і н д е с о л а р д ы ң н е г і з і н д е г і л а к т а р м е н б о я у л а р: екі түсті белгі, ашық-сары және ашық-көк секторлар қызыл жолақпен бөлінген, көгілдір реңде қызыл реторт пен ақ түсті колба бейнеленген, ақ түсті әріптік таңбалары болады – О.

М ұ н а й, м ұ н а й ө н і м д е р і, м а й л а р - қара тамшысы бар сары түсті белгі, әріптік таңбалары болады:

Нс - шикі мұнайдан;

Нл - жеңіл фракциялы өнімдерден;

Нм - мұнай майлары мен ауыр фракциялардан;

Нж - өсімдік және жануар текті майлардан.

Ж а л п ы ж ә н е ө н ді р і с т і к л а с т а н у л а р – екі түсті белгі – ашық-сары және ашық-көк секторлар қызыл жолақпен бөлінген, ақ түсті әріптік таңбалары болады – З.

З и я н д ы б и о л о г и я л ы қ ф а к т о р л а р – ішінде ақ дөңгелектері бейнеленген ашық-сары түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары болады:

Бм - микроорганизмдерден, дөңгелектің ішінде әртүрлі көлемдегі қара бұршақтары болады;

Бн - жәндіктерден, дөңгелектің ішінде энцефалит вирусының тасымалдаушысы - иксод кенесінің бейнесі болады.

Б е л г і б е р е т і н к и і м – қызыл жолақпен көмкерілген ашық-қызыл сары дөңгелегі бар сары түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары болады – Со.

А р н а й ы а я қ к и і м - жұмысшыларды қолайсыз өндірістік және ауа райы жағдайларынан қорғауға арналған, 12.4.103-83 МЕСТ-ке сай 16 топқа және 49 топшаға бөлінеді (13.5. кесте).

Қ о л д ы ң ЖҚҚ. Қолдың ЖҚҚ қолдану – қолдың жарақаттануы мен тері ауруларының себебі болуы мүмкін қауіпті және зиянды факторлардың жұмысшыларға қолайсыз әсер етуін болдырмайтын ең кең таралған шаралардың бірі. 12.4.130-83 МЕСТ-на сәйкес қолдардың ЖҚҚ қорғаныстық қасиеттері бойынша бірнеше топтарға және тағайындалуы бойынша бірнеше топшаларға бөлінеді 13.6 кесте).

Б е л г і б е р е т і н к и і м – қызыл жолақпен көмкерілген ашық-қызыл сары дөңгелегі бар сары түсті белгі, ақ түсті әріптік таңбалары болады – Со.

А р н а й ы а я қ к и і м - жұмысшыларды қолайсыз өндірістік және ауа райы жағдайларынан қорғауға арналған, 12.4.103-83 МЕСТ-ке сай 16 топқа және 49 топшаға бөлінеді (13.5. кесте).

Қ о л д ы ң ЖҚҚ. Қолдың ЖҚҚ қолдану – қолдың жарақаттануы мен тері ауруларының себебі болуы мүмкін қауіпті және зиянды факторлардың жұмысшыларға қолайсыз әсер етуін болдырмайтын ең кең таралған шаралардың бірі. 12.4.130-83 МЕСТ-на сәйкес қолдардың ЖҚҚ қорғаныстық қасиеттері бойынша бірнеше топтарға және тағайындалуы бойынша бірнеше топшаларға бөлінеді (13.6 кесте).