
- •Мазмұны
- •Еңбек гигиенасы бойынша тәжірибелік сабақтардың жетекші құралы.
- •I. Жалпы түсінік
- •1.1. Жұмыс орындарының аттестациясын ұйымдастыру және жүргізу
- •Ιι. Еңбек үрдісінің ауырлығы мен кернеулігіне баға беру әдістері
- •2.1. Физиологиялық зерттеуді ұйымдастырудың және жүргізудің негізгі қағидалары
- •2.2. Жұмыс күнінің хронометражы
- •2.3. Жүйке-бұлшықет аппаратын зерттеу әдістері
- •2.4. Сыртқы тыныс алуды және газалмасуды зерттеу әдістері
- •2.5. Жүрек-тамырлар жүйесін зерттеу әдістері
- •2.6. Орталық жүйке жүйесін зерттеу әдістері
- •2.7. Еңбек үрдісінің ауырлығының және кернеулігінің гигиеналық критерийлері
- •Кесте 2.2. Еңбек үрдісінің ауырлық көрсеткіштері бойынша еңбек жағдайының кластары
- •Кесте 2.3. Еңбек үрдісінің кернеулік көрсеткіштері бойынша еңбек жағдайының кластары
- •3.1. Рационалды еңбек тәртіптері мен демалыстарын негіздеу және баға беру
- •3.2. Жұмыс орындарына эргономикалық баға беру
- •III. Өндірістік орта факторларының зияндылығына және қауіптілігіне гигиеналық баға беру
- •4.1 Өндірістік микроклимат көрсеткіштері
- •Кесте 4.6. Сәулелі жылыту жүйесімен жабдықталған өндірістік бөлмелердің ықшам климатының рұқсат етілген көрсеткіштері
- •4.2. Ықшам климаттың адам ағзасына тигізетін әсерін зерттеу
- •4.3. Ықшам климат көрсеткіштері бойынша еңбек жағдайын жіктеу
- •4.4. Еңбек жағдайын сауықтыру шаралары
- •5.1. Шу көрсеткіштерінің сипаттамасы
- •Және ультрадыбыс деңгейлеріне байланысты еңбек жағдайының кластары
- •Шудың ағзаға тигізетін әсерін зерттеу
- •Ультра- және инфрадыбыс
- •6.1. Діріл көрсеткіштерінің сипаттамалары
- •6.2. Дірілдің адам ағзасына әсерін зерттеу
- •7.1. Радиожиіліктердің электромагниттік өрісі
- •7.2. Электростатикалық өріс
- •7.3. Тұрақты магниттік өрістер
- •7.4. Өнеркәсіптік жиіліктегі электрлік өрістер
- •7.5. Өнеркәсіптік жиіліктегі ауыспалы магниттік өрістер
- •7.6. Лазерлік сәулелену
- •7.7. Иондаушы емес электромагниттік өрістер мен сәулеленулердің әсер етуі кезіндегі еңбек жағдайының гигиеналық критерийлері
- •8.1. Өндірістік шаңның сипаттамасы
- •8.2. Жұмыс бөлмелері ауасындағы шаңның мөлшеріне бақылау жасау
- •Хабарлама Зиянды заттардың ауадағы шектік рұқсат етілген концентрациялардан жоғарылауы туралы
- •9.1. Жұмыс аумағының ауасындағы зиянды заттарға химиялық зерттеу жасау
- •9.2. Ауа сынамасын талдау әдістері
- •9.3. Химиялық фактор әсер етуі кезіндегі еңбек жағдайына баға берудің гигиеналық критерийлері
- •Хаттама Жұмыс аумағының ауасындағы микроорганизмдердің өнеркәсіптік штаммдарының мөлшеріне баға беру
- •IV. Қолайсыз еңбек жағдайларының зиянды және қауіпті әсерінің алдын алу
- •12.1. Өнеркәсіптік кәсіпорындардың құрылысын салуға және реконструкциясына қадағалау жасау
- •12.2. Әкімшілік және тұрмыстық қосалқы ғимараттар мен бөлмелердің
- •12.3. Химиялық қосылыстардың улылығы мен қауіптілігіне баға беру
- •13.1. Сурет. Қорғаныс киімінің таңбалануы (түсініктемесі мәтінде).
- •Кесте 13.5. Арнайы аяқ-киімдердің қорғаныстық қасиеттері бойынша жіктелуі
- •V. Санитарлық-техникалық құрылымдарға гигиеналық баға беру
- •14.1. Өндірістік жарықтандыруды тексеру
- •14.2. Көру анализаторының жағдайына баға беру әдістері
- •14.3. Жасанды жарықтандыру жобаларына сараптама жасау
- •Өндірістік бөлмелердің беткелерінің түстік ішкі өңделінуін шамамен таңдалынуы
- •Өнеркәсіп орындарының негізгі технологиялық жабдықтары түрлерінің түстік өңделінуі ұсынылады (металл өңдеу, ағаш өңдеу және тоқыма өнеркәсіптері)
- •15.1. Өнеркәсіптік желдендіру жүйелеріне бақылау жасау
- •15.2. Желдендіру жобаларына сараптама жасау
- •17.1. Аурушаңдықты есепке алу және талдау
- •17.2. Алдын ала және кезеңдік медициналық тексерулер
- •17.3. Кәсіптік ауру және улану жағдайларын тексеру
4.4. Еңбек жағдайын сауықтыру шаралары
Егер тексеру барысында метеорологиялық жағдайлардың нормативтерге сәйкес келмейтіні анықталған болса, онда санитарлық дәрігермен кәсіпорын әкімшілігіне еңбек жағдайын сауықтыру бойынша ұсыныстар шығарылуы және ұсынылуы қажет. Мұндай ұсыныстардың негізгі бағыттарына гигиеналық талаптарды ескере отырып технологиялық үрдісті жетілдіру, қондырғылардан жылулық сәулеленудің, жылу бөлінулердің, ылғал бөлінулердің қарқындылығын герметизациялау, оқшаулау, жергілікті сорғыш құрылымдарды қолдану жолдарымен төмендету; ауаны желдендіру және кондиционерлеу, жылыту жүйелерін жетілдіру, еңбекті ұйымдастыру және жұмыс орындарын жетілдіру, физиологиялық негізделген еңбек және демалыс тәртіптерін, сумен қамтамасыз ету тәртіптерін ұйымдастыру, жұмысшыларды жеке басты қорғау құралдарымен қамтамасыз ету. Бұл кезде дәрігер № 1.04.041-94 «Қара металлургия кәсіпорындарына арналған санитарлық ережелер» ӘН және басқаларын басшылыққа алады.
Кесте 4.11. Ауа температурасы рұқсат етілген шамалардан жоғары болған кездегі жұмыс орындарында болу уақыты
Жұмыс орынындағы ауа температурасы, °С |
Жұмыс категорияларының болу уақыты, көп емес, сағат |
||
Іа – Іб |
ІІа - ІІб |
ІІІ |
|
32,5 |
1 |
- |
- |
32,0 |
2 |
- |
- |
21,5 |
2,5 |
1 |
- |
31,0 |
3 |
2 |
- |
30,5 |
4 |
2,5 |
1 |
30,0 |
5 |
3 |
2 |
29,5 |
5,0 |
4 |
2,5 |
29,0 |
6 |
5 |
3 |
28,5 |
7 |
5,5 |
4 |
28,0 |
8 |
6 |
5 |
27,5 |
- |
7 |
5,5 |
27,0 |
- |
8 |
6 |
26,5 |
- |
- |
7 |
26,0 |
- |
- |
8 |
Кесте 4.12. Ауа температурасы рұқсат етілген мәндерден төмен болған кезде жұмыс орындарында болу уақыты
Жұмыс орнындағы ауа температурасы, °С |
Жұмыс категорияларындағы болу уақыты, көп емес, сағат |
||||
Іа |
Іб |
ІІа |
ІІб |
ІІІ |
|
6 |
- |
- |
- |
- |
1 |
7 |
- |
- |
- |
- |
2 |
8 |
- |
- |
- |
1 |
3 |
9 |
- |
- |
- |
2 |
4 |
10 |
- |
- |
1 |
3 |
5 |
11 |
- |
- |
2 |
4 |
6 |
12 |
- |
1 |
3 |
5 |
7 |
13 |
1 |
2 |
4 |
6 |
8 |
14 |
2 |
3 |
5 |
7 |
- |
15 |
3 |
4 |
6 |
8 |
- |
16 |
4 |
5 |
7 |
- |
- |
17 |
5 |
6 |
8 |
- |
- |
18 |
6 |
7 |
- |
- |
- |
19 |
7 |
8 |
- |
- |
- |
20 |
8 |
- |
- |
- |
- |
Кесте 4.13. Үздіксіз инфрақызыл сәулеленудің ұсынылған ұзақтығы
Сәулелену қарқындылығы, Вт/м² |
Үздіксіз сәулелену ұзақтығы, минут |
Пауза ұзақтығы, минут |
Сәулелену уақыты мен паузаның ара қатынасы |
350 |
20 |
8 |
2,5 |
700 |
15 |
10 |
1,5 |
1050 |
12 |
12 |
1,0 |
1400 |
9 |
13 |
0,7 |
1750 |
7 |
14 |
0,5 |
2100 |
5 |
15 |
0,33 |
2450 |
3,5 |
12 |
0,30 |
№355 СанНмЕге сай жұмысшылардың мүмкін болатын ыстық өту немесе тоңулардан қорғау мақсатында ауа температурасы көрсеткіштері бойынша рұқсат етілген талаптарға жауап бермейтін жұмыс орындарында болу уақыты (үздіксіз немесе жұмыс ауысымындағы қосынды уақыты) шектелінуі тиіс (4.11 және 4.12 кестелер), бұл кезде 8 сағаттық ауысымдағы орташа ауысымдық температура, адамдар жұмыс орындары мен демалу орындарында болғанда сәйкес жұмыс категориялары үшін регламенттелінген рұқсат етілген шамалардың шегінен аспауы керек (4.4 кестені қара).
Жұмысшылардың шектен тыс (қауіпті) жалпы ыстық өтуі мен жергілікті зақымдалуларын (күйік) болдырмау үшін тіптен ЖҚҚ қолданғанның өзінде де, №5172-90 ӘН сәйкес (4.13 кесте) адамның үздіксіз инфрақызыл сәулеленуі шектелуі тиіс (сәулеленетін беткей ауданы 25%-ға дейін).
5 Тарау |
ШУ, УЛЬТРА- ЖӘНЕ ИНФРАДЫБЫС |