4. Паняцце аб памяці. Улік заканамернасцяў памяці пры арганізацыі вучэбнай дзейнасці школьнікаў.

Памяць – псіхічна-пазнавальны працэс захавання мінулага вопыту. які забяспечвае магчымасць яго паўторнага ўзнаўл-ня, выкарыстання ў жыццядз-сці, псіхічнае адлюстраванне мінулага.

Па тыпу захавання інфарм-цыі: 1)рухальная – узнаўленне разнастайных рухальных аперацый – хадзьба, плаванне, язда на веласіпедзе.

2) вобразная – пам. на вобразы, які былі сфарміраваны пры дапамозе працэсу ўспрыняцця: а)зрокавая; б) слыхавая; в) датыкальная; г)смакавая. 3)эмацыйная; 4)славесна-лагічная (на сэнс выказвання, яго логіку).

Па працягласці захавання вобразаў: 1)імгненная – захаванне інф-цыі толькі што ўспрынятай органамі пачуццяў без як-неб перапрацоўкі. 2)кароткачасовая – захаванне вобраза пасля аднаразовага непрацяглага ўспрыняцце і неадкладнае яго ўзнаўленне (20 сек, 7+/-2 вобраза); 3)аператыўная – захаванне інфармацыі на працягу вызначанага загадзя зададзенага тэрміну ў дыяпазоне ад некалькі сек. да нек-кі дзён. 4)доўгатэрміновая – м. захоўваць інф-цыю на працягу амаль неабмежаванага тэрміну.; 5)генетычная – інф., як. захоўваецца ў генатыпе.

Працэсы памяці: 1)запамінанне – працэс пам. накіраваны на замацаванне ў псіхікі новай інф-цыі шляхам злучэння яе з ужо набытым раней веданнем. 2) захаванне – працэс пам., які хар-ца затрымкай у пам. атрыманай інф-цыі на працягу адносна працяглага часу. 3) узнаўленне – працэс пам. у выніку якога адбываецца актуалізацыя ў псіхікі замацаванай раней інф-цыі.

5. Паняцце пра мысленне і ўяўленне.

Мысленне - псіхічны пазнавальны працэс, які характарызуецца абагульненнем і апасродкаваным (наяунасцю ведами и словесное опосредование) адлюстраваннем адносін паміж з'явамі рэчаіснасці, накіравана на рашэнне пазнавальнай або практычнай задачы (або інш словамі, мысленне праяўляецца і развіваецца ў выпадку праблемы, задачы, якую індывіду неабходна вырашыць). Праблемы мыслення разглядаліся ў розных псіхалагічных тэорыях:

- асацыятыўная: мысленне - вынік ўсталяванне сувязяў паміж мінулым вопытам і і новай инф.

-- біхевіярызм: мысленне звязана з узникненнем складаных сувязяў паміж стымулам і рэакцыяй.

- дзейнасны: разумовая дзейнасць не толькі з'яўляецца вытворнай ад внешнешней практычнай дзейнасці, але і мае тую ж структуру (можна вылучыць разумовыя дзеянні і аперацыі.

-інфармацыйна-кібернетычны: зроблена спроба вывучыць заканамернасці мыслет деят-ці чал на аснове веды кібернетыкі ... Вынікам гэтага навуковага пошуку стала пастаноўка праблемы "штучны інтэлект"

Виды мыслення.

1) па форме:-наглядна-дзейнасна: рашэнне задачы вырашаецца з дапамогай рэальнага фізічнага пераўтварэнні праблемнай сітуацыі (па сродках маніпуляцыі з прадметам). Назіраецца і ў вышэйшых жывёл.-наглядна-вобразнае: для знаходжанне рашэння выкарыстоўваюцца канкрэтныя вобразы. Маючы магчымасць змяняць прадстаўлення аб прадметах, атрыманыя органами пачуццяў, чалавек можа фармаваць рознабаковае бачанне праблемы. асабліва х-на для дашкольнікаў і малодшых школьнікаў. Яны імкнуцца напоўніць абстрактныя паняцці канкрэтнымі вобразамі.-абстрактна-лагічнае: выкарыстанне паняццяў і разважанняу для рашэнне задач.

2) па х-ру вырашаемых задач: тэарэтычнае і практычнае.

3) з пункту гледжання навізны: репрудоктивное (узнауляльнае: чал выкарыстоўвае існуючыя спосабы рашэння задач) і прадуктыўнае (творчае: выкарыстанне новых падыходаў да вырашэння праблем)

Формы мыслення.

1. Паняцце - формы мыслення, у якой адлюстроўваюцца замацаваныя ў слове абагульненыя веды аб істотных прыкметах прадметаў. Засваенне паняцце - засваенне грамадскага досведу. Толькі чалавек здольны па сродках слоў перадаваць з пакалення ў пакаленне назапашаную інфармацыю. Валодаць паняццем - валодаць усёй сукупнасць ведаў аб прадметах і з'явах, якія адносяцца да дадзенага паняцця. У дзяцей авалоданне паняццем ў значнай ступені залежыць ад вопыту, на які яны абапіраюцца. Значныя цяжкасці ў дзяцей ўзнікаюць тады, калі новае паняцце, якое пазначаецца пэўным словам, не ўзгадняецца з тым, што ўжо звязана ў дзіцяці з гэтым словам, т. е. з тым зместам гэтага паняцця, якім ён ужо валодае (на прыклад, птушка-жывёла , якое лётае, таму матылі, жукі, мухі адносяць да птушак, куры, качкі - ня (яны ж не лётаюць)).

2. Меркаванне (суждение) - форма мысленне, у якой адлюстроўваецца сувязь паміж прадметамі або паміж іх ўласцівасцямі (форма мыслення, пры якой нешта сцвярджаецца або адмаўляецца). Сапраўднае і ілжывае.

Разважанне - праца думкі над меркаваннем, направленоое на праверку яго праўдзівасьці ці памылковасьці.

3. Выснова (умозаключение)- форма мыслення, якая характарызуецца тым, што на аснове вядомых чалавеку меркаванняў і паняццяў лагічна фармуецца новае меркаваньне. (индукция и дедукция)

Аперацыі мыслення.

1. Параўнанне - мысліцельная аперацыя, у працэсе якой адбываецца ўсталяванне падабенства і адрозненні паміж прадметамі. Першапачаткова неабходна вылучыць істотныя ўласцівасці.

2. Аналіз - мысліцельная аперацыя, у працэсе якой адбываецца расчляненне з'явы на асобныя часткі ці разумовае выдзяленне асобных уласцівасцяў.

3. Сінтэз - мысліцельная аперацыя, у працэсе якой адбываецца разумовае ўз'яднанне розных элементаў з'явы.

4. Абстракцыя - мысліцельная аперацыя, у працэсе якой адбываецца адцягненне ад якіх-небудзь уласцівасцяў або частак прадмета для выделениея яго найбольш істотных прыкмет.

5. Канкрэтызацыя - мысліцельная аперацыя, у працэсе якой адбываецца прадстаўленне прадмета ва ўсім разнастайнасці яго уласцівасцяў.

6. Абагульненне - мысліцельная аперацыя, которя заключаецца ў аб'яднанні предметовпо іх істотным прыкметах (сістэматызацыя і класіфікацыя)

У малодшым школьным узросце працягваецца распачаты на папярэднім этапе (у дашкольным узросце) пераход ад наглядна-вобразнага да славесна-лагічнага мыслення. Нельга сказаць, што мы ў поўным аб'ёме назіраем фрмально-лагічныя аперацыі: разважаць у гіпатэтычным плане малодшы школьнік яшчэ не ўмее. У канцы малодшага школьнага ўзросту выразна выяўляюцца індывідуальныя адрозненні мыслення дзяцей. Сярод іх можна ўмоўна вылучыць групы "тэарэтыкаў" ці "мысляроў", якія лёгка вырашаюць навучальныя задачы ў славесным плане; "практыкаў", якім патрэбна апора на нагляднасць і практычныя дзеянні, "мастакоў" з яркім вобразным мысленнем. Найважнейшае значэнне для развіцця мыслення і гаворкі мае засваенне падчас навучання навуковых паняццяў.

Уяўленне - псіхічны пазнавальны працэс, х-ся пераўтварэннем наяўных уяўленняў аб окружаюющей рэчаіснасці і выяўляецца ў пабудове новых вобразаў.

Ўяўленне і мысленне ў працэсе дзейнасці выступаюць у адзінстве. Іх агульныя характарыстыкі:

- Абодва апасродкаваны уровненем развіцця самасвядомасці;

- Звязаны з апасродкаваным адлюстраваннем рэчаіснасці;-

- накіраваны на стварэнне новых ведау шляхам актыўнай перапрацоўкі мінулага вопыту

Адрозненні ўяўлення і мыслення:

- Асноўным зместам ўяўлення выступаюць вобразы, уяўленні, а мысленне - паняцці;

- Мысленне магчыма ў сітуацыі, калі маюцца зыходныя дадзеныя, а дзякуючы ўяўленню чалавек можа вырашаць задачы і высокай ступені нявызначанасці.