1. Метады псіхалагічнага даследавання: класіфікацыя, характарыстыка і асаблівасці выкарыстання ў працы настаўніка.

Псіхал. – навука аб заканамернасцях узнік-ня, раз-ця і функцыян-ня псіхі-кі і свядомасці чал-ка. Метад – сп-б дасягн-ня як-неб мэты, рашэнне канкрэтнай з-чы. Метады Ψ – сукупнасць сп-баў і прыёмаў вывуч-ня псіхічных з'яў. Методыкі даслед-ня Ψ-скіх з'яў – увасабленне Ψ-ага метаду ў адпаведнасці з мэтамі і задачамі канкрэтна-га даслед-ня.

Некалькі класіфікацый мет-даў: I) Па працягласці даслед-ня: 1) прадольныя (лангецюдныя - шматразовае абслед-не адных і тых жа асоб на працягу працяглага тэрміну); 2) папярэчныя (аднамомантных срэ-заў – тэст). II) Па мэце даследавання: 1) неэксперыментальныя (мэта – апісаць: гутарка, анкет-не, назір-не); 2) дыягнастычныя (мэта: вымераць, тэсты); 3) эксперыментальныя(мэта:вывучыць).III)па ходу даследавання: 1. арганізацыйныя – група м-даў Ψ, якія вызначаюць сп-б арган-цыі Ψ-ага даследав-ня. 2) эмпірычныя – (м-ды збору першаснай інф-цыі) група м-даў Ψ, як дазваляюць атрымаць першасныя дадзеныя ад вывучаемай з’яве. 3) ап-рацоўка дадзеных – група статыстычных м-даў, якія дазваляюць зрабіць колькасную апрацоўку першаснай інф-цыі. 4) метады інтэрпрэтацыі – разнастайныя прыёмы тлумач-ня выяўле-ных у выніку статыстычнай апрацоўкі дадзеных заканамернасцяў і іх су-пастаўленне з раней устаноўленымі фактамі 5) метады Ψ-ага ўздзеяння – спецыфічныя прыёмы ўплыву на псіхічныя з’явы з мэтай іх змян-ня ў адпаведнасці з пастаўленай мэтай.

Асноўн. эмпір. м-ды: 1) назір-не – адзін з асноўных м-даў збору першаснай інф-цыі, якая складаецца ў сіс-тэматычным і мэтанакіраван. успрыняцці і фксіравання псіхічных з'яў у вызначаных умовах. 2) эксперымент – адзін з асноўных м-даў збору першаснай інф-цыі, які хар-ца тым, што даследчык планамерна маніпуліруе адной ці некалькімі зменнымі (ці фактарамі) і фіксуе спа-дарожныя змены ў праявы вывучаемай з’явы.3) тэставанне - …, які хар-ца прад'яўл-ня даследчым сіс-мы задан-няў, як дазвал. выявіць узровень раз-ця вызначан. псіх. з’явы.

Дадатковыя метады психалогіі: бяседа, анкетаванне і інш.

Этапы правядзення даслед-ня: 1) тэарэтычнае вывучэння прадмета даслед-ня; 2)збор папярэдніх звестак; 3)пастаноўка з-ч, падбор методык; 4)правядзенне даслед-ня; 5)ан-з атрыманых дадзеных, інтэрпрэтацыя.

2. Паняцце пра адчуванне і ўспрыманне.

Адчуванні-пазнавальны працэс, у выніку непасрэднага ўздзеяння раздражняльнікаў на органы пачуццяў адбываецца адлюстраванне асобных уласцівасцяў прадметаў аб'ектыўнага свету. Працэс адчуванняу звязаны з уздзеяннем розных раздражняльнікаў на органы пачуццяў. Пры адчуваннях адбываецца адлюстраванне АСОБНЫХ уласцівасцяў з'яў: кожны орган пачуцці здольны ўспрымаць толькі раздражняльнікаў аднаго віду. Асноўная жыццёвая ролю адчуванняў: давядзенне да ЦНС інфармацыі аб стане знешняй і ўнутранай асяроддзя, што дае магчымасць адаптавацца і кіраваць паводзінамі. Адчуванні ўласціва ўсім жывёлам, якія маюць НС. Аднак у адрозненні ад жывёл, на адчуванні чалавека аказвае ўплыў грамадска-гістарычнае развіццё. Адчуванні людзей апасродкаваны свядомасцю, іх дзейнасцю.

Віды адчуванняў

У залежнасці от месцазнаходжання рецепторов выделяют:1) экстэрацептыўныя - адчуванні, якія ўзнікаюць пры ўздзеянні знешніх раздражняльнікаў на рэцэптары, размешчаныя на паверхні цела (зрокавыя, нюхальныя, смакавыя, слыхавыя, датыкальныя); 2) интероцептивные - адчуванні, сігналізавалыя аб стане ўнутраных працэсаў арганізма (адчуванне болю, раўнавагі). Унутраныя рэцэптары размяшчаюцца ва ўсіх унутраных органах.3) кінэтычныя – адчуванні, якія адлюстроўваюць рух і становішча цела ў прасторы.

Уласцівасці адчуванняў

1) якасць-здольнасць ўспрым і апрацоўв інф толькі пэўнага віду (пры зрокавых адчуваннях - цвет. тон, яркасць)

2) інтэнсіўнасць-паказвае на сілу дзеючага раздражняльніка

3) працягласць-час дзеяння раздражняльніка

4) адаптацыя - прыстасаванне органаў пачуццяў да асаблівасцяў дзеючых на іх стымулаў з мэтай іх найлепшага ўспрымання і засцярога рэцэптараў ад залішняй перагрузкі.

Парогі адчуванняў - ўласцівасць адчуванняў, звязанае з колькаснымі характарыстыкамі раздражняльнікаў. Вылучаюць ніжні (мінімальная сіла разражителя, пры якім з'яўляецца ледзь прыкметнае адчуванне) і вехні (максімальная сіла, за якім яшчэ захоўваецца адчуванне).

Мы гаворым пра адчуванні, калі чалавек атрымлівае веды аб асобных уласцівасцях, ўспрыманне звязана з фарміраваннем цэласнага вобраза. Успрыманне прадугледжвае наяўнасць разнастайных адчуванняў, але не можа зводзіцца да іх суме. Успрыманне - вынік дзейнасці не аднаго аналізатара (як пры адчуваннях), а сістэмы аналізатараў. Яно прадугледжвае вылучэнне з комплексу прыкмет - асноўных. Нягледзячы на тое, што ўспрыманне ёсць вынік ўздзеяння аб'ектыўных уласцівасцяў прадметаў, яно х-ся суб'ектыўнасцю, што выяўляецца ў тым, што адну і тую ж инф розныя людзі ўспрымаюць па-рознаму.

Успрыманне - пазнавальны працэс, падчас якога ў псіхіцы адбываецца цэласнае адлюстраванне прадметаў пры непасрэдным уздзеянні раздражняльніка на органы пачуццяў.

Ўласцівасці успрымання

Выбіральнасць- залежнасць ўспрымання ад інтарэсаў, патрэбаў.

Асэнсаванасць-звязана з мысленнем, з разуменнем сутнасці прадмета.

Прадметнасць - здольнасць адлюстроўваць аб'екты не ў выглядзе набору ня зьвязаных інш з інш адчуванняў, а ў форме асобных прадметаў.

Цэласнасць кантраснасць структурнасць

Аперцэпцыя - залежнасць ўспрымання ад жыццёвага вопыту

У младенческом узросце (0-1 г) здольнасць да глядзельнай засяроджвання на прадмеце з'яўляецца да 2 мес, да ўспрымання формы - да 3-4 мес, праява пазнавання маці -3-4 месУ дашкольным узросце (3-6 гадоў) ўспрыманне становіцца больш асэнсаваным і адвольным, актыўна асвойваюцца сэнсарныя эталоны, якія дазваляюць больш дакладна ацаніць колер, форму. У подрастковом узросце (11-15) адбываецца "інтэлектуалізацыя" ўспрымання, дзякуючы чаму падлеткі здольныя адлюстроўваць ускосныя прыкметы, сувязі і адносіны прадметаў.