15. Дыягностыка навучання. Кантроль і адзнака ведаў. 10-бальная сістэма адзнак навучальных дасягненняў навучэнцаў.

Дыягностыка – працэс атрымання інф-цыі аб стане назіраемага або вывучаемага прадмета з дапамогай сукупнасці метадаў, спосабаў, прыёмаў. Пры паступленні ў школу дзіця павінна валодаць разумовымі аперацыямі, умець абагульняць і дыферэнцаваць прадметы і з'явы навакольнага свету, умець планаваць сваю дзейнасць і здзяйсняць самакантроль. Інтэлектуальная гатоўнасць дзяцей да школы ўключае ў сябе стан развіцця вобразных уяўленняў і шэрагу псіхічных працэсаў (успрыманне, увага, назіральнасць, памяць, уяўленне), разумовае і маўленчае развіццё.

Кантроль нав-ня – з аднаго боку разумеецца, як працэдура праверкі працы наст-ка і школы, з другой – праверкі і ацэнкі ведаў вучняў н-кам.

Віды кантролю: 1)цякучы (сістэматычная праверка засваення ВУН на кожным уроке); 2)перыядычны (вызначэнне ўзроўню ведаў вуч. пасля вялікіх раздзелаў праграмы); 3)ітогавы (праводзіцца перад пераводам у наступ. клас).

Адзнака – выражэнне ацэнкі ў балах. У адпаведнасці з заканадаўствам РБ “Аб адукацыі” Мін. адук. пастанавіла ўвесці 10-бальную сіс-му ацэнкі вынікаў вуч. дз-сці навучэнцаў (1.09. 2002): 0 – незд; 1-2 (амаль зд); 3(зд); 4(вельмі зд); 5(амаль доб); 6(доб); 7 (вельмі доб); 8 (амаль выд); 9 (выд); 10(цудоўна).

Пяць узроўняў ацэнкі дасягненняў навучэнцаў: нізкі 1-2 (узнав-не, распаз-не паняццяў); здавальняючы 3-4(дзеянні па ўзнаўленні вучэбнага матэрыялу на ўзроўні пмяці); сярэдні 5-6 (свядомае ўзнаўл-не, апісанне); дастатковы 7-8 (вык-не ведаў у знаёмай сіт па ўзору, на аснове алгарытму); высокі 9-10 (вык-не ведаў у незнаёмай сітуацыі, творчы перанос ведаў).

16. Заканамернасці і прынцыпы выхавання.

Заканамернасці выхавання устойлівыя, паўтаральныя сувязі ў выхаваўчым працэсе, рэалізацыя якіх дазваляе дамагацца эфектыўных вынікаў у развіцці і фарміраванні асобы.

Заканамернасці выхаваўчага працэсу :

- чым змястоўней пабудаваная і арганізаваная разнастайная дзейнасць навучэнцаў, тым эфектыўней будзе здзяйсняцца фарміраванне асобы ў выхаваўчым працэсе;

- фарміраванне асобы будзе адбывацца эфектыўней, калі ў працэсе выхавання развіваецца яе інтэлектуальная і эмацыйна-валявая актыўнасць;

- чым мацней станоўчы ўплыў выхаваўчага працэсу на ўнутраную сферу асобы, тым будзе вышэй і яго вынік.

Калі ў навуцы дастаткова добра тэарэтычна распрацаваны заканамернасці. То яны становяцца прынцыпамі практычнага дзейнасці.

Прынцыпы выхавання - гэта агульныя зыходныя палажэнні, у якіх выяўленыя асноўныя патрабаванні да зместу, арганізацыі выхаваўчага працэсу.

Прынцыпы:

- уключэнне асобы ў разнастайныя віды дзейнасці (творчую, грамадскую)

- стымуляванне ў працэсе дзейнасці, накіраванне на перспектыву роста

- сувязь выхавання з жыццём і працай (шырокае азнаямленне выхаванцаў з грамадскім і працоўным жыццём людзей; прыцягненне выхаванцаў да рэальных жыццёвых адносін);

- апора на станоўчае ў выхаванні (абапіраючыся на станоўчыя інтарэсы выхаванцаў (інтэлектуальныя, эстэтычныя), вырашаюцца задачы працоўнага, маральнага, эстэтычнага выхавання);

- гуманізацыя выхавання (гуманныя адносіны да асобы выхаванца, павага яго правоў, адмова ад пакаранняў у спалучэнні з высокай патрабавальнасцю);

- асабісты падыход (улік індывідуальных характарысатык і магчымасцяў выхаванцаў);

- ажыццяўленне выхаванне ў калектыве і праз яго

- адзінства выхаваўчых уздзеянняў (каардынацыя сіл школы, сям'і і грамадскасці ў выхаванні школьніка).

Метады выхавання - гэта шляхі ўплыву на свядомасць, паводзіны школьнікаў для рашэння педагагічных задач у сумеснай дзейнасці іх з настаўнікам. Метады выхавання варта адрозніваць ад сродкаў выхавання, з якімі яны звязаныя. Сродкамі выхавання з'яўляюцца, першым чынам, прадметы матэрыяльнай і духоўнай культуры, якія выкарыстоўваюцца для рашэння педагагічных задач. Метад выхавання рэалізуецца праз дзейнасць педагога, сродак жа (кніга, кінафільм і інш.) можа ўплываць і без педагога.

Класіфікацыя метадаў па Шчукінай:

1. Метады фарміравання свядомасці асобы (1.перакананне: бяседа, расказ, дыспут; 2.унушэнне : самаўнушэнне, 3.метад праблемных сітуацый)

2. Метады арганізацыі дзейнасці і фарміраванне вопыту грамадскіх паводзін (1.інстркутаж, 2.практыкаванне: рэжым, практ.заняткі па культуры паводзін, 3.метад прыклада: уласны прыклад, абагульнены прыклад)

3. Метады пед. Стымулявання паводзін і дзейнасці (1.пед. патрабаванне: прамое [распараджэнне, загад] і ўскоснае [намёк, парада], 2.перспектыва, 3.заахвочванне: матэрыяльнае і маральнае, 4.пакаранне,5. Крытыка: прамая і ўскосная,6 метад “выбуху”: рэзкая мера – давядзенне да апошняй стадыі канфлікта)

Класіфікацыя па Харламаву:

Перакананне, станоўчы прыклад, адабрэнне, асуджэнне, патрабавальнасць, кантроль, пераключэнне на іншыя віды дзейнасці

Метады самавыхавання: самакрытыка, самапакаранне, самапрымус, самазагад і гд.