3. Мазут тығыздығы

Стандартта мазутқа t = 20ºС тығыздық белгіленеді. Мұнайды тура өңдеу кезінде алынатын мазут тығыздығы 0,88-0,95 г/см³ шегінде болады. Тауар - оттық мазут, негізінен жоғарытұтқырлы тығыздықтан жоғары. Мазут тығыздығы 0,94-1,02 г/см³ құрайды. Мазут тығыздығы құрамындағы суды тұндыру арқылы анықтау процесінің жүрісін анықтайды. Мазут пен басқа мұнайөнімдерінің тығыздығын ареометр, гидростатикалық таразы және пикнометр арқылы анықталады.

Мазут тұтқырлығы

Стандартта нормаланған шартты тұтқырлық мазут пен дизель отынына отынның 200 мл дистиллерленген судың берілген көлеміне 20ºС ағып өтуі беріледі. Мазутты жағу мен айдау кезінде қолданылатын форсунка мен басқа шарттарға байланысты оның тұтқырлығын 1,5-3,0ШТ (шартты тұтқырлық) ұстап тұру қажет. Сондықтан мазутты қайта жылытып отыру қажет.

Қатып қалу температурасы

50ºС шартты тұтқырлық (ШТ)	5	12	40	100	200
Қатып қалу температурасы, ºС	-5	-8	-40	+25	+36

От алу мен жалындау температурасы

Жоғары температурада қатып қалатын және жоғары тұтқырлыққа ие мазутты тасымалдау мен қолдану кезінде қыздырылуды талап етеді. Бұнда өрт қауіпіздігін сақтау үшін от алу мен жалындау температурасын бақылаған жөн.

От алу температурасы дегеніміз қыздырылатын мұнайөнімдерінің булары айналадағы ауамен қосылып, оған от алдырғанда жалын тудыратынын айтамыз. От алу температурасы мұнайөнімдеріне түскенде кемиді, от алудың төмен температурасы бар жеңіл көміртегілер көлемінде де.

От алу температурасын стандартты әдіспен ашық және жабық тигельде анықтайды. Ашық және жабық тигельде анықталған температура айырмашылығы 20-60 %. Мұнайөнімдерінің от алудың төмен температурасында оны жабық, ал жоғары температурасында ашық тигельдерде анықтайды. ГОСТ сәйкес түрлі маркалы мазуттың от алу температурасы 80-140ºС температурадан кем болмаған жөн. Жалындау температурасы дегеніміз стандартты ережеде қыздырылатын мұнайөнімі оған от жақындатқанда, 5 секунд жанады.

Мазуттағы күкірт құрамы

Мазутта бастапқы шикі мұнаймен салыстырғанда 25-50% кем күкірт болады. Отттық мазут азкүкіртті (0,5% дейін), күкіртті (0,5-2,0%), жоғарыкүкіртті (2,0-3,5%) болады. Жеке жағдайларда жоғарыкүкіртті мұнайды өңдеуден кейін электр станцияларға күкіртті 4,3% мазут әкелінеді. Отынды жағу кезінде күкірт SO₂ пайда болуымен жанады. Бірақ жану өнімдерінде артық оттегі болғанда, СО₂ бір бөлігі СО₃ дейін қышқылданады, ал Н₂О әрекеттесіп, Н₂SО₄ түзеді (SO₂→SO₃+Н₂O= Н₂SO₄).

Мұнайдың минералды массасындағы ванадий қышқылдану процесіне католитикалық әсер етеді SO₂→SO₃.

Қышқыл күкірт SO₃ металлды қатты кародирлейді, сондықтан мартен пештеріндегі отында ГОСТ 10585-63 сәйкес күкірт құрамы 0,5% аспау керек. Қазандық қондырғыларда мазутты қолдану кезінде кетуші газ температурасы шық нүктесінен жоғары болғаны жөн, бұл қазанның құйрықтық беттерінің корродирлеуші конденсатты болдырмау үшін. Азкүкіртті мазутты жағу кезінде шық нүктесі, парциалды қысымды ескерумен жану өнімдерінің құрамындағы сулы бу конденсациясы температурасымен анықталады.