2. Отын классификациясы

Ағаш көмір

Ағашты t = 550ºС құрғақ айдау кезінде пештерде газ, газ саны ~20%, отынның құрғақ массасы көлемінен, шайырдың 7%, шайырасты суы ~50%, яғни метил спиртінің (СН₃ОН) сулы ерітінідісі, ацетон (СН₃СОСН₃) және сілті қышқылы (СН₃СООН), ағаш көмірдің көміртегіден айырылған қатты қалдығының 23 %.

Құрғақ айдау температурасын жоғарылату кезінде көмірде О₂ мен Н₂ құрамы кемиді, құрамы өседі және жану жылуы өседі. Ағаш көмірде 1-2 %, минералды заттар мен 5-6 % дымқылдық бар. Ағаш көмірде дымқылдықтың аз құрамы отын мен салыстырғанда олардың жану жылуымен ыстықөнімділігімен ерекшеленеді.

Ағаш көмір мен отынның жылутехникалық сипаттамасы

Көрсеткіштер	Ағаш көмір	Отын
Отынның жұмыс массасының құрамы, % Ср Нр Ор+Nр Ар WР Ұшпалар шығуы, VГ, % QНР, ккал/кг Ауаның теориялық көлемі, VОВ, м3/кг Жанудың өнімдерінің теориялық көлемі, VОГ, м3/кг СО2max жанудың құрғақ өнімі, % Ыстықөнімділігі, t max, С	85 3 4 2 6 15 7500 8,3 8,5 19,5 2150	30,3 3,6 25,5 0,6 40 85 2400 2,8 3,7 20,5 1600

Ағаш көмір тас көмір мен антрациттен айырмашылығы күкірттің болмауы, осыған байланысты ағаш көмір жоғарысапалы металлды балқыту үшін бағалы отын болып саналады. Жоғары бұдырлылыққа байланысты (80%) оны технологиялық процестер қатарында абсорбент ретінде қолданылады.

Қоңыр-көмірлі және тас-көмірлі жартылайкокс

t = 550ºС кезінде тас және қоңыр көмірді жартылайкокстау процесінде алындаы, 60-80 м³ – құрғақ массаның 1 т газ, 80-200 кг шайыр, 700-750 кг жартылайкокс.

Жартылайкокстың ыстық массасының құрамына кіреді: С – 90-92 %, Н – 2-3 %, О – 3-4 %, S – 0,2-1,5 %, N - 2 %, Q – 5700-6500 ккал/кг, W^БУ – 12-20 %, W^КУ – 4-10 %.

Ағаш көмір мен отынның сипаттамасы

Отын	Сг %	Ог %	Нг %	Vг %	Qнг %	Qл г %
	50	42	6	85	19000	1700
Ағаш
Торф
Қоңыр көмір
Тас көмір
Антрациттар
	93	2	2	4	34000	67000

Көмір мен отынның элементарлы және агрегаттық құрамы

Күл пирамиданың қалыптары;

1 – қыздыруға дейін;

2 – деформация басталуы;

3 – балқытылған;

4 - сұйық қорытылған қалыпы.

Қыздырған кезде осындай сипаттама температуралар анықталынады:

t₁ –деформация басталуы;

t₂ – езілген (балқытылған);

t₃ – сұйық қорытылған қалыпы.

Бақылау сұрақтары:

1. ЖЭС қандай отын қолданылады?

2. Жасанды отынның түрлері қандай?