15.3. Боэс ілу терењдігін аныќтау

Сорапты ілу терењдігі келесідей аныќталады:

1. С±йыќтыњ берілген мµлшерін алу кезінде ±њѓымада с±йыќтыњ динамикалыќ дењгейініњ терењдігімен ;

2. Сораптыњ ќалыпты ж±мысын ќамтамасыз етуге ќажетті, БОЭС-ты динамикалыќ дењгейге т‰±сіру терењдігімен ;

3. Жењуге ќажет, ±њѓы саѓасындаѓы ќарсы салмаќтармен Р_у;

4. СКЌ-ѓы аѓынныњ ќозѓалысы кезінде ‰йкеліс кернеуін жењу ‰щін ќысымды жоѓалту;

5. Ќажетті тегеурінді тµмендететін, с±йыќтан бµлінетін газдыњ ж±мысымен . Осылай, жазуѓа болады

(1)

Барлыќ ќосындылар ±њѓымадаѓы с±йыќќа байланысты.

Динамикалыќ дењгейдіњ терењдігі аѓу тењдеуінен немесе индикаторлыќ диаграмма бойынша аныќталады.

Егер аѓу тењдеуі белгілі болса,

онда оны т‰птегі ќысымѓа ќатысты есептесе жєне осы ќысымды с±йыќ баѓанасына келтіргенде

(2)

немесе (3)

м±ндаѓы ±њѓымадаѓы т‰птен дењгейге дейін с±йыќ баѓанасыныњ орташа тыѓыздыѓы h шамасын ±њѓы терењдігінен (перфорация интервалыныњ ортасына дейін) алып тастаѓанда, саѓадан бастап динамикалыќ дењгейдіњ терењдігін аламыз

(4)

Егер ‰њѓы кµлбеу болса, жєне т‰птен дењгейге дейінгі жерде тік баѓытќа ќатысты кµлбеудіњ орташа б±рышы, ал дењгейден жерде тік баѓытќа ќатысты кµлеудіњ орташа б±рышы болса, онда ±њѓыманыњ ќисыќтыѓына т‰зетулер енгізу ќажет.

Ќисабды ескергенде келесіге тењ болады

(5)

М±нда - осі бойымен µлшенген ±њѓы терењдігі шамасынан газ болѓан кезде динамикалыќ дењгейге т‰сіру аныќтау ќиын. Єдетте, БОЭС ќабылдануында с±йыќ баѓанасыеыњ ќысымы есебінен, аѓынныњ газ ќ±рамы 0,15-0,25 аспайтыцндай етіп ќабылданады. Кµп жаѓдайда, б±л 150-300м сєйкес.

шамасы- б±л тыѓыздыѓы с±йыќ баѓасыныњ метрмен жазылѓан саѓалыќ ќысымы. Егер ±њѓы µнімі суланѓан жєне ±њѓы µнімі кµлемініњ бірлігіндегі судыњ ‰лесі болса, онда с±йыќтыњ тыѓыздыѓы орташа тартылѓан деп аныќталады

(6)

м±нда м±най жєне судыњ тыѓыздыќтары

шамасы м±най газ жинау ж‰йесіне, берілген ±њѓыманы сепарациялыќ пункттен алыстыѓына байланысты, жєне кейбір жаѓдайда, ‰лесті шаманы ќ‰райды.

шамасы ќ±бырлыќ гидравликаныњ жай формуласымен есептеледі

(7)

м±ндаѓы аѓынныњ сызыќты жылдамдыѓы, м\с

(8)

м±нда - тауарлыќ м±найдыњ жєне судыњ шыѓымы, м³\сут; жєне СКЌ-ѓы орташа термодинамикалыќ шарт кезінде, м±най жєне судыњ кµлемді коэффициенттері; СКЌ ќима ауданы

Єдетте- аз шама 20-40м шамасында ќ±райды. теріс тањбамен кіреді.

ЭОС сипаттамасын ±њѓыма жаѓдайымен сєйкестіру ‰шін, ±њѓыманыњ тегеуіріндік сипаттамасы деп аталатын диаграмма т±рѓызылады. (7-сурет)

(9)

оныњ шыѓымына байланысты

2 Сурет. ¦њѓыманыњ тегеуіріндік сипаттамасы:

1-динамикалыќ дењгейдіњ (саѓадан) терењдігі;

2-саѓадаѓы ќысымды ескергендей ќажетті тегеуірін,

3-‰йкеліс к‰щін ескергкнде ќажетті тегеуірін,

4-«газлифт эффектісін» ескерггендегі нєтижелік тегеуірін

2-суретте (9) тењдеуден ќосындылардыњ ±њѓы шыѓымынан µзгеру ќисыќтары жєне ±њѓыманыњ тегеуіріндік сипаттамасын аныќтайтын ќисыќтар кµрсетілген.

1-сызыќ –(5) жєне (3) формула бойынша аныќталатын тєелділігі, жєне ол єрт‰рлі еркінше тањдалѓан ‰шін н‰ктелер бойынша т±рѓызылады.

кезінде,динамикалыќ дењгей статикалыќ дењгейге тењ болады.

ќа с±йыќ баѓанасыныњ м-гі жазылѓан буферлік ќысым шамасын ќосќанда, 2 сызыќты осы екі формула бойынша єр т‰рлі ‰шін 2 сызыќ ординатасына ќосќанда 3 сызыќты- алѓашќы ‰ш ќосындыныњ (9)-да ±њѓы шыѓымынан тєуелділішін аламыз

жєне оныњ мєнін 3 сызыќ ординатасынан алып тастаѓанда ±њѓыманыњ тегеуіріндік сипаттамасы де аталатын нєтижелі 4 сызыќты аламыз.

¦њѓыманыњ тегеуріндік сипаттамасына -олардыњ ќиылысу н‰ктесін іздеп табу ‰шін сорап сипаттамасы салынады, ол жіберуге тењ ±њѓы шыѓымын аныќтайды. БОЭС сорап

жєне ±њѓыманыњ ортаќ ж±мысы кезінде (сурет 8).

3 Сурет. ¦њѓыманыњ тегеуріндік сипаттамасыныњ (1), -БОЭС сипаттамасымен (2) ќиылысуы, 3-ПЄК сызыѓы.

А-н‰ктесі- ±њѓыманыњ сипаттамаларыныњ (сурет 8, 1 ќисыќ) жєне БОЭС-тыњ (сурет 3,2 ќисыќ) ќиылысу н‰ктесі. А н‰ктесініњ абсциссасы-±њѓы жєне сораптыњ ортаќ ж±мысы кезінде ±њѓы шыѓымы, ал ордината-сорап дамытќан тегеурін Н.

Тиімді жєне экономды ж±мыс ‰шін м±ндай ЮОЭС тањдау ќажет, оныњ сипаттамаларыныњ ќиылысу н‰ктесі маусимал ПЄК тура келу керек. (сурет 8, 3 ќисыќ) (В н‰ктесі) немесе ењ ќалѓанда берілген сораптыњ ±сынылѓан ж±мыс режимі аймаѓында жату керек. (3-сурет, штрихталѓан аймаќ).

Кейбір жаѓдайда, ±њѓыма жєне БОЭС сипаттамаларын ‰йлестіру ‰шін, штуцер кµмегімен ±њѓы саѓасында ќарсы ќысымдарды арттырады немесе сораптаѓы артыќ ж±мыс сатыларын шешіп, баѓыттауыш сынамен ауыстырады. (сурет 4).

Кµріп отырѓанымыздай сипаттамалардыњ ќиылысатын А н‰ктесі, б±л жаѓдайда штрихталѓан аймаќтан тыс орналасќан. режимінде (Д н‰ктесі) сорап ж±мысын ќамтамасыз ету ‰шін, осы режимге сєйкес келетін сораптыњ жіберуін (±њѓы шыѓымын) табамыз. жіберу кезінде режимінде сораппен жетілдірілген тегеуірін В н‰ктесінен аныќталады. Шын мєнінде осы ж±мыс жаѓдайында ќажетті тегеурін- С н‰ктесімен аныќталады.

айырмасы- артыќ тегеурін. Б±л жаѓдайда ±њѓы саѓсында ќысымды штуцерді орнту немесе сораптыњ ж±мыстарыныњ бір бµлігін шещіп, оны сынамен алмастыру арќылы ќысымды арттыруѓа болады. Сораптыњ шешілетін сатыларыныњ саны жай ќатынастан аныќталады

(10)

м±ндаѓы сораптаѓы сатылардыњ жалпы саны, Н₀-сатылардыњ толыќ саны кезінде сораппен жетілдірілген тегеуірін.

Энергетикалыќ кµзќарас жаѓынан, сипаттамаларды ‰йлестіру ‰шін саѓадаѓы штуцирлеу тиімді емес, себебі пропорционалды ќондырѓыныњ ПЄК тµмендеуіне єкеледі.

Негізгі.: 1. [392-401], 3. [643-657], 1. [418-439], 3. [669-679]

Бақылау сұрақтары:

1. Эхолоттау қандай мақсатпен жүргізіледі?

2. Динамографтың тағайндалуы?

3. Динамографты қайда орнатады?

4. Плунжердің дәл жүрісін қалай анықтайды?

5. БОЭС ќандай ±њѓымаларда ќолданылады?

6. Компенсатордыњ таѓайындалуы?

7. БОЭС-ѓы протектордыњ таѓайындалуы

8. БОЭС іліну терењдігі ќалай аныќталады?