MeSh medline мәліметтер базасындағы баспаларды іздеудегі индексациясының пәндік бағдарлама жүйесін қолданылуы.

MeSH- medical subject heading( медициналық пәндер бағдарламасы )- терминдер тізімі, оның көмегімен МБ medline мақалалары индексирленеді. MeSH термині немесе терминдерді екі сатыда алуға болады. Бірінші сатыда терминдерді эмпирикалық түрде алады, ал содан соң алынған қорытындылардан кілтті сөз таңдап аламыз және іздеудін соңына дейін қолданамыз.Екінші сатыда PubMed сайтында MeSH кілтті сөз базасын таңдаймыз және терминдердің иерархиялық орналасуын көреміз.

Кілтті сөзді қолдану үшін «MeSH» тізіміндегі кілтті сөз» сұрауын енгіземіз. Мысалы, лабороскопиялық холецистэктомия жайлы ақпарат керек болса онда кілтті сөз келесідегідей болады laporoscopic cholecystectomy және сұрау мынадай болады: laporoscopic cholecystectomy [mh].

«*» символы MEDLINE-де

Ол екі жағдайда қолданылады

• Барлық сөздердің жалғауы мүмкін болғанда 600 түрлі нұсқамен шектеледі. Мысалы, эпидемиол* сөзінің 410 нұсқасы белгілі, ал эпид* сөзінің 600-ден көп нұсқасы бар.

• MeSH терминдер базасында «*» символы осы мақаланың мазмұнын анықтайтындығын көрсетеді. «*» *epidemiology [mh] мұндағы басты тақырып эпидемиология.

MeSH жұрнағының қолданылуы

Нақтыланған іздеу шараларының бір түрі болып табылады. MEDLINE жүйесіндегі қосымша түзетулер бағдарламасы. MEDLINE жүйесі MeSH термині арқылы этиология, профилактика, емдеу және т.б. классификациясын көрсетеді. Бастылары 5-кестеде көрсетілген.

5 кесте

Жұрнақ	Мәні	Мысал
/ae	Күрделі әсер	thalidomide/ae
/co	Қиындықтар	measles/co
/ct	Қарсы көрсетілім	propranolo/ct
/di	Диагноз	glioma/di
/dt	Дәрілік терапия	depression/dt
/ed	Білім	asthma/ed
/ep	Эпидемиология	poliomyelitis/ep
/hi	Тарих	mastectomy/hi
/nu	Мейірбикелік іс	Cerebral palsy/nu
/og	Организация\басқару	Health service/og
/pe	Алдын алу және басқару	influenza/pe
/px	Психология	diabetes/px
/th	Терапия	hypertension/th
/tu	Терапияның қолданылуы	aspirin/tu

Th дәрілік емес емдеу аурулары, ал dt дәрілік терапияны білдіреді. Tu ДЗ үшін қолданылады. рx психикалық емес аурулар үшін, мысалы diabetes/px- диабет психологиясы.

Іздеудің сұрақ типімен стратегиясы.

Мedline іздеу медициналық пәндер бағдарламасы мәтіндегі сөздер бойынша іздейді — осындай жағдайда ғана сізді қызықтырытын баспаны таба аласыз.

Келесі қарапайым нұсқалар эпидемиологиялық зерттеу типтеріне төмендегі жағдайларда қолданады:

• Этиология: Risk [tw];

• Диагностика: Sensitivity and specificity [mh];

• Болжам: Cohort Studies [mh];

• Емдеу: Clinical Trial [pt].

Төменде PubMed MEDLINE бағдарламасының стратегиялық іздеу түрлері көрсетілген. Терапия бойынша емдеу мақалаларын табу үшін:

• Аурудың атын жазыңыз

• th, dt, pc бағдарламасын таңдаңыз

• әсер ету шараларын жазыңыз (ДЗ аты)

• tu бағдарламасын таңдаңыз

• осы 2 іздеу қорытындыларын AND операторымен біріктіріңіз.

MeSH бағдарламасына да біріктіруге болады.

«double-blind method» (екі жақты соқыр әдіс). Бұл іздеу шараларын шектейді, бірақ қауіпсіз әдістердің түрі болып табылады.

Диагностикалық зерттеу

Іздеудің жылдам және әсерлі түрлерінің бірі. MeSH базасында:

• диагнозды енгіземіз және сәйкес MeSH терминін қолданамыз

• диагностикалық тест атын енгіземіз

• 1 мен 2 тізімінің шығындарын AND операторымен біріктіреміз

• Одан кейін MeSH пен Sensitivity and specificity.

Болжамдық зерттеу

MeSH бағдарламасындағы prognosis механизмі.

Зерттеудің жақсы схемаларының бірі сұраққа жауап беру болжамы, когортты зерттеу болып табылады. Жақсы іздеу тәсілдері MeSH бағдарламасындағы cohort Studies болып табылады.

Зерттеудің іздеу стратегиясы кеңейтілген prognosis және cohort Studies болып табылады және олар OR операторы көмегімен қосылған. Қызықтырып отырған типтің болжамы басқа терминдерді де қолданады: Mortality - өлім көрсеткіші, Morbidity – ауру көрсеткіші, Risk – тәуекел.

Қатерлі зерттеу жағдайлары

Зиянды заттардың сұрағын зерттеу Risk бағдарламасымен байланысты. Бұл жағдайда көбінесе когортты зерттеулер қолданылады. Бұл дегеніміз, қарапайым іздеу стратегиясы Risk пен cohort Studiesтан тұрады және OR операторымен қосылады.

Clinical Queries

Клиникалық сұраулар – эпидемиологиялық зерттеудің әдістемелік сүзгісі.

Сүзгі жүйесін қолдану үшін бірнеше терминдерді білу қажет. Ол бульдік логика операторымен, категория таңдау және кеңейтілген немесе кеңейтілмеген іздеу шараларын қолдану.