РНМ

АААААА

Айдау ұңғыларының санын анықтау.

Айдау ұңғыларының саны N_наг, олардың орташа дебиті Q_наг және айналатын судың шығыны Q_наг келесі қатынаспен байланысты.

Q_{наг =}q_наг ∙n_наг, (12.2)

Егер айдау ұңғымаларының тәжірибелі нәтижелері бойынша немесе есептеу нәтижелері бойынша олардың дебиті Q_наг белгілі болса, онда (12.2) теңдеуінен айдау ұңғымаларының қажетті санын n_наг анықталады.

Егер n_наг ұңғылардың орналасу сұлбасымен алдын-ала анықталса, онда (12.2)- ден айдау ұңғымасының орташа дебитін n_наг анықтайды, ол айдау ұңғымасының ауданындағы қабаттың гидроөткізгіштігіне және репрессияға, яғни су айдаудың қысым шамасына тәуелді.

Айдау ұңғымаларының дебитін барлық өндіру және айдау ұңғыларының гидродинамикалық есебімен және репрессия үшін түрленген радикалды ағын формуласы бойынша жуықтап анықталады. Айдаудың қысымы және дебиттері техникалық жүзеге асырылу шектерінде болуы керек және технологиялық жабдық мүмкіндіктерінен аспауы керек. Бұл шамалардың кейбіреулері айдау ұңғыларының түр аймағына, олардың жұту қабілетінің жақсаруы үшін әсер ету арқылы мүмкін болады (қышқылмен өңдеу, гидрожару және т.б.).

Қабаттан сұйықтықты алу компенцациясының деңгейін бағалау үшін компенсация коэффициенті деген ұғым енгізіледі.

Айдау ұңғыларының қабылдағыштығы.

(11.13)

δ_н – шамасы анық болмағандықтан, оны жуықтап беруге болады. Бұлай істеуге толық мүмкіндік бар өйткені 11.13-ші теңдеуде δ_н логорифм белгісі (ln) астында, ал басқа теңдеуде K түбір астында орналасқан.

Айдау қысымы жоғарылауымен будың суға қарағанда артықшылығы, егер оларды қабатқа енгізілетін жылу мөлшері позициясынан бағалайтын болсақ, азаяды. Бұл сонымен қатар төмен қысымдар қажет болғанда тиімділік буды терең емес ұңғыларға айдау кезінде болатынын көрсетеді. Будың бірлік көлемінің жылу құрамы суға қарағанда әсіресе қысымдарда төмен екенін есте сақтаған жөн. Бірақ айдау ұңғыларының қабылдағыштығы бу айдау кезінде су айдауға қарағанда, будың тұтқырлығының әсерінен жоғары болады.

Аталған факторлардың әрқайсысының ролі қабаттағы температуралық жағдайларда сол сияқты қабат мұнайының физика – химиялық қасиеттеріне тығызыдығы, тұтқырлығы, жеңіл компонентердің және т.б. болуы тәуелді.

Сонымен қатар тәжірибеде ыстық сумен айдау кезінде айдау ұңғыларының қабылдағыштығының ұлғаюы және тұрақтануы байқалды. Бірақ, бу айдау кезінде саздардың ісуіне әкелетін тұщы конденсаттың кеуекті ортаның сазды компоненттеріне әсер ету нәтижесінде қабылдағыштықтың төмендеуі байқалуы мүмкін.

Айдау қысымын анықтау.

Айдау қысымын таңдау

Айдау ұңғысындағы айдау қысымының шамасы олардың санына байланысты болады.

Түп қысымы үлкен болған сайын соғұрлым айдау ұңғылары аз болады, бірақ әрбір 1м³- қа айдалатын сұйықтың қысымын арттыру үшін энергияның белгілі мөлшерін шығындау қажет және ізінше су айдаудың ағымдағы (күнделікті) шығындары өседі.

Айдау қысымының азаюы айдау ұңғыларының санының көбеюіне әкеледі. Бұл өз кезегінде, бұрғылау және айдау ұңғыларын меңгеру шығымдарының көбеиуне (ұлғаиуына) әкеледі. Шын мәнінде су айдаудың ең аз шығындарын қамтамасыз ететін ұңғылардың анықталған саны және сораптардың шығару барысындағы анықталған қысымы болады.

Қабат қысымын ұстауға кететін шығындар:

З=З_э+З_скв+З_обсл+З_аморт

мұндағы:

З_э – энергетикалық шығындар

З_скв – ұңғыларды бұрғылау және меңгеру құны,(шығыны)

З_обсл – ұңғыларға қызмет ету шығындар құны

З_аморт – жабдық амортизациялық шығындар құны

Суды айдауға қолданылатын сораптар лақтыруларындағы қысымға сәйкес, сол үшін әр типті сораптарды қолдануға болады. Осыған байланысты әр түрлі қысым алуға болады. А.П. Крыловтың айдау қысымын табудың ең тиімді формуласы берілді:

С_{с -} бір айдау ұңғының құны

сорапты қондырғының ПӘК

әр айдау ұңғының орташа жұмыс істеуі

1Мпа ға 1м³ суды қысу үшін қажетті энергияның саны

С - саны

Осы формуладан айдау қысымын тапқаннан кейін, қысымды қамтамасыз етіп тұратын сораптардың түрін таңдау керек. Кейін айдау ұңғыларындағы түп қысымды есептеп (11.12) (11.11) формуласы арқылы айдау ұңғымаларының саны мен бір ұңғының сыйымдылығын анықтаймыз.

11.12-шы теңдеу жуықтау ретімен есептеледі.

11.9-шы формуладан айдау ұңғысының қабылдағыштық коэффициентін анықтауға болады:

(11.13)

δ_н – шамасы анық болмағандықтан, оны жуықтап беруге болады. Бұлай істеуге толық мүмкіндік бар өйткені 11.13-ші теңдеуде δ_н логорифм белгісі (ln) астында, ал басқа теңдеуде K түбір астында орналасқан.

ББББББ

Бу циклімен әсер етудің қолданылу критериі. Бу циклімен әсер етудің тиімділігі неге байланысты? Бу циклімен әсер ету кезінде жүретін фазалар

БӘЗ-дың ерітіндісімен мұнайды ығыстыру механизмі

Соның мұнайды қабаттан толық өңдеу мәселесі жай су айдау кезінде кеуекті ортада мұнай мен су шекарасының тартылуын төмендетуге, тау жыныстарының кесектері сумен жақсы жуылуы және су ағынның әсерінен өңдеу ұңғыларына жылжуын жақсартуға бола ма?

Осындай мұмкіндік бар екен. Егер қабатқа айдалатын суға беттік әрекетті заттарды қоссақ (ПАВ). Осының нәтижесінде мұнай су контактісінің тартылу бетін төмендетуге, тау жыныстарының дәнектерінің суға батуы немесе гидрофильдігі күшейеді. Егер қалған мұнайдың бөлігі қабаттың сулы бөлігінде глобул түрінде, кеуекті ортаның қысылымды жерінде, қысым градиентінің әсерінен жылжи алмаса, тартылыс бетін төмендетудің әсерінен осы глобулдарды деформациялауға және қысымды ортада жылжуын жеңілдетуге болады. Негізінен БӘК ды оптималды жағдайда қолдану немесе берілген қабаттар жағдайына эффективті БӘК таңдау өте қиын жұмыс.

Мұнай кенорындарын өңдеуде қолданатын барлық физико химиялық тәсілдер, соның ішінде мұнайды БӘК су қоспаларымен шығару, полимерді және мицеллярды полимерлі су айдау, тау жыныс дәнектерін суға қосылған БӘК ры сорбция құбылысымен бірге келеді. Сондықтан оны әр жақты қарастыруымыз қажет. Ең алдымен мұнайды түзу сызықты қабаттан сулы қоспалы БӘК мен шығару мысалын қарастырайық.

Мұнай мен суды қабаттан (фильтрлеу теңдеуі). Мұнайды сулы қоспалы БӘК мен шығару, фильтрлеу теңдеулері мұнайды қабаттан кәдімгі сумен шығару кезіндегі теңдеулердей болып қалады.

Егер поршенды емес шығару моделін қолдансақ, онда фильтрлеу сұйықтықтардың үзілмеу теңдеуі және мұнай мен суды фильтрлеу жалпы заңы, кәдімгі теңдеулердей болады. Бірақта мұнайды қабаттан сулы БӘК мен шығарғанда өткізгіштігі өзгереді. Бірақта мұнайды сулы қоспалы БӘК шығару процессінің математикалық моделін құрастыру үшін, мұнай мен суды фильтрациялау теңдеуінен басқа БӘК ауысу теңдеуін қолдану қажет. Осы теңдеуді аламыз. Оның шешімін табу үшін кеуекті ортаның элементін қарастырамыз. Бұл элементтің сол жақ шегіне сумен

уақытта, БӘК мөлшері кіреді, ол тең, (с- БӘК дың судағы концентраты). Осы уақытта элементтің оң жақ шегінен

ға тең БӘК мөлшері шығады.

ГГГГГГ

Газ арынды режим кезіндегі МКОИ әдістері.

Мұнайгаз кеніштерін газ арынды режимінде игеру

I) мұнайгаз кеніштерінің түрлері.

Мұнайгаз кеніштерінде мұнай мен газдың жату жағдайы бойынша және мұнайлылық бөлігі мен газ шапкасы көлемдерінің қатынасы бойынша үлкен айырмашылықтарымен ерекшеленеді. Мұнай мен газ қорларының қатынасына тәуелсіз болады. Мұнайлылық бөлігінің жату (орналасу) сиппатамасы бойынша МГК-рін үш түрге бөлуге болады:

Бұл кенішті пайдалану барысында су-мұнай шекарасынан газ мұнай шекарасы жақындасуының нәтижесінде 1-ші және 2-ші түрге көшуі мүмкін.

Мұнай мен газдың орналасу жағдайлары пайдалану үрдісінің сипатын анықтайды, оларды мұнай-газ кенішін игеру жүйесін таңдау кезінде ескеру қажет.

Игеру жүйесін таңдауға сондай-ақ мұнай шоғырлары мен газ шапкасы көлемдрінің ара қатынасы, мұнай шоғырының биіктігі мен ені, таза мұнай және газ асты аймағының ені, мұнайдың қозғалу коэффициенті және кенішті қоршаған судың (активность) әрекеттілігі де әсер етеді.

7.2 Газ шапкасындағы тұрақты қысым кезінде мұнай-газ кенорнын игерудің ерекшелігі

Қабатқа айдалатын газ кенішінің барлық өнімді бөлігіне бір қалыпты таралады деп есептейміз. Газбен мұнай шығындары үшін материалдық балланс теңдеуі мына түрге ие болады:

3 Газ шапкасының көлемін сақтау кезіндегі кенішті игеру ерекшеліктері.

Мұнай-газ кенішінен мұнайдың ең үлкен мөлшерін алу үшін, қабаттан оның үлкен бөлігін алуға газбен емес, керісінше сумен ығыстыру арқылы қол жеткізуге болады. Мұндай шарт (жоғарыдағыдай), егерде игерудің барлық (мерзімі) уақытының ішінде газ-мұнай шекарасы жылжымайтын (қозғалыссыз) болса ғана орындалады. Бұған екі жолмен қол жеткізуге болады: Барьерлі су айдау арқылы немесе өнімді алу аймағы мен газ шапкасындағы қабат қысымын (Pпл) теңестіру арқылы: Газ шапкасынан көлемді газ алу нәтижесінде газ көлемі ұлғаяр еді. Айдау ұңғысының барьерлі қатары мұнайлылықтың ішкі нұсқасының сызығына орналасады.

Мұнай мен еркін газ қорларын бөліп тұратын сулы барьер газдың пайдалану ұңғысына қарай енуіне және мұнайдың газ шапкасына қарай көптеп кіруіне жол бермейді. Бұл әдіс мұнайға қаныққан бөліктерден (аймақтардан) мұнайды және газ шапкасынан газды бір мезгілде өндіруді жүзеге асыруға мүмкіндік береді.

Жылжымайтын газ-мұнай шекарасы кезінде 2-ші вариантты қарастырамыз.

Газ шапкасының бастапқы көлемі - Ωог кез-келген уақыт сәтіндегі газ шапкасының көлеміне Ωг тең болады, ал газ шапкасындағы газдың қысымы көлемі Pк = -ға тең болады, яғни:

Гидродинамикалық тұрғыдан жетілмеген ұңғы.

ЕЕЕЕЕЕ

Еріген газ режимі кезіндегі мұнай шығымы. Еріген газ режимі кезіндегі ұңғылардың орналасуы

Еріген газ режимінің шарттарында шоғырдың мұнай қаныққан бөлігінде қабаттық энергия біртекті таралған. Бұндай режим кезінде шоғыр ауданында ұңғымаларды біртекті орналастыру принципі заңдылықты болады. Еріген газ режим шарттарында шоғырда орташа қабаттық қысымның өзгеру заңдылықтарын қарастырайық. Орташа қабаттық қысым қанығу қысымына тең деп қабылдайық, яғни Р_алғ = Р_қан. Р_қан – Р дейін қысымның өзгеруі кезінде, еріген газдың Генридің түзу сызықты заңмен өзгеруі заңдылықты болады, бұл кезде қысымның төмендеуі кезінде мұнай көлемінен V_м бөлінген газдың көлемінен анықтауға болады.

Берілген түп қысымы кезіндегі шығымдарды анықтау:

9.16-ші формула бойынша 9.18-шы форммуланы ескере отырып, шығым теңдеуін, мына түрде жазуға болады:

Еріген газ режимі кезінде қабат мұнайының нақты қасиеттерін анықтау.

1. Газдың тұтқырлығы мұнай тұтқырлығынан елеулі аз болады, сондықтан ол көбірек қозғалуға бейімді және ұңғы түбіне тез жетеді.

2. Мұнайдың газдану нәтижесінде оның тұтқырлығы жоғарлайды, яғни қозғалу қабілеті төмендейді.

3. Кеуекті ортаның газ қанығуының жоғарлауымен газ үшін фазалық өтімділік жоғарлайды, ал мұнай үшін төмендейді(қисық фазаларға немесе өтімділікке қатысты).

Аталған факторлар газ сұйық қоспасының кеуегінен бөлінген сұйық фазаның төмендеуіне әкеледі, яғни газ факторларының жоғарлануына әкеледі. Бөлінген қоспада мұнай үлесі орташа белгіленуден к есе аз деп алайық. Осылайша еріген газ режимінде кен орынды пайдалану кезінде уақыт ішінде орташа интегралды қабаттық қысымның өзгеруін сипаттайтын келесі формуланы алуға болады.

ИИИИИИ

Игеру графигінен қандай көрсеткіштерді байқаймыз ?

Изобар картасын тұрғызу. Изобара картасында не анықталады?

Аудан бойынша орташа өлшенген қабаттық қысым.

(2.2)

мұнда fi- i–ұңғымасына келетін аудан, Pi- i-ұңғымасындағы статикалық қысым, n- ұңғымалар саны. Бұл қысым қабаттардың энергиялық жағдайын толығырақ сипаттайды, бірақ ол қабаттардың қалыңдығы әр аймақта әр түрлі болатынын ескермейді. Сондықтан көлем бойынша орташа өлшенген қабаттық қысым ұғымы енгізіледі. Қабаттың көлем бойынша орташа өлшеленген қысымы, әр ұңғымаға келетін fi ауданын ғана емес, сонымен қатар қабаттың ұңғыма аймағындағы орташа қалыңдығын hi ескереді. Осылайша,

(2.3)

Орташа қабат қысымын изобар карталары бойынша (қысымға тең линиялар) анықталады. Ол үшін планиметр арқылы әр көршілес изобарлар арасындағы аудандыжәне осы аудандағы орташа қабаттық қысымды, екі көршілес изобар арасындағы орташа арифметикалық мөлшер ретінде есептейді және оны изобарлар арасындағы ауданға көбейтіп, қосады. Жалпы соманы шегінде есептеу жүргізілетін қосынды ауданға бөледі. Осындай түрмен анықталған орташа қысым (2.2) формула бойынша алынатын және аудан бойынша орташа өлшенген болып табылатын қысымнан өзгешеленбейді.

Егер изобар картасын бірдей қалыңдықтар картасының үстіне салатын болсақ, орташа қабаттық қысымды қабат көлемі бойынша, (2.3) формуланы пайдаланып, орташа өлшенген ретінде есептеуге болады. Бұл жағдайда fi- екі изобар арасындағы қалыңдықтары бірдей hi ауданның жарты бөлігі, Pi – екі изобар арасындағы орташа қысым. Бұл әдіс, орташа қабаттық қысымды объективті бағалауға мүмкіншілік береді.

Игеру объектісі туралы түсінік.

Игеру объектісі – деп, бұл игерілетін кен орны аумағындағы белгілі бір топ ұңғылар көмегі арқылы жасанды бөлінген геологиялық түзілістерді айтамыз (яғни, жер қойнауынан алынатын көмірсутектердің өндірістік қоры бар қабат, массив, құрылым, қабаттар жиынтығын айтады).

Игеру объектісіне бір, бірнеше немесе кен орнының барлық қабаттары кіруі мүмкін.

Қазіргі уақытта мұнай кәсіпшіліктерінің техникалық жарақтануының жақсаруына байланысты бірнеше қабаттарды ортақ бір пайдалану объектісіне біріктірген кезде көптеген параметрлер мен критерилерді ескеру тенденциясы байқалады. Мысалы қабат жыныстарының әртүрлі қасиеттері мен өткізгіштігінің елеулі айырмашылықтары, оларды бір игеру объектісіне біріктіруге кері әсер етпейді, өйткені бір ортақ тор бойынша орналасқан айдау ұңғылары арқылы әртүрлі қабаттарға әсер ету су-мұнай шекарасының (СМШ) қозғалысын реттеуге мүмкіндік береді. Игерілетін қабаттардың саны көбейген сайын аздаған депрессияда (қысым өзгерісінде) бірдей шығым алынады, осының нәтижесінде қабат жұмысының фонтандау мерзімі (уақыты) ұзарады, сорапты ұңғыларда жабдықты түсіру тереңдігі азаяды, әлсіз цементтелген қабаттардың бұзылуы қиындайды (яғни, қабат өзінің тұтастығын сақтайды) және бөтен сулардың ұңғыға құйылуы азаяды және т.б.

КККККК

Көміртегінің қос тотығымен мұнайды ығыстырудың механизмі.

Кеніштер пішінін схемалау.

Қабаттың мұнай бергіштігін анықтауда және сулану процесінің гидродинамикалық есептері кезінде газдысұйық қоспаның қасиеттері мен параметрлері бойынша біртексіз, нақты қабаттарды есептеу схемасымен схематизациялау қажет. (кеніш пішіні (формасы), мұнайлылық нұсқасы, қабаттың енгіштігі және т.б.)

Кеніш пішінін схематизациялау

Мұнай кен орнының дұрыс диаметрлік пішіні болмайды. Осындай кеніштерді игеруде, аналитикалық тұрғыдан дәл есептеу мүмкін емес. Сондықтан геометриялық, гидродинамикалық есептеулер үшін, кеніштің кез-келген конфигурациясы дұрыс геометриялық пішінге келтірілуі қажет.

К еніштерді геометриялық фигурамен алмастырудың критериі болып, кеніштердің ұзын (b) және қысқа (a) осьтерінің қатынасын айтады

1) Егер, ұзын және қысқа осьтері a:b < 1:3 теңсіздік қатынасқа тең болып келетін созылған сопақшалы кенішті жолақпен (полоса) схематизациялаймыз.

Жолақ тәріздес кеніштің өлшемдерін анықтау үшін мына шарт сақталу қажет:

Жолақ ауданы кеніштің мұнайлы-лық ауданына тең (S полоса= S неф= S).

Жолак периметрі кеніштің периметрімен теңесуі қажет.

LB S 2(LB)P

бірінші теңдеу ден екінші теңдеу

2L²2SLP0

2) Егер өстердің қатынасы 1:3≤ a:b ≤1:2 аралығында болса, онда кенішті сақинамен схематизациялаймыз. Бұл кезде келесі шарттар сақталуы қажет:

а) сақинаның ауданы кеніштің мұнайлы ауданымен теңеседі.

Sк=π(r2н -r2ц) =S

б) сақинаның сыртқы аймағының радиусының ұзындығы кеніштің периметріне тең.

2πrн=ρ )

3) Егер өстердің қатынасы a:b > 1:3 болса, онда кенішті шеңбермен схематизациялайды.

а) Оның ауданы мұнайлылық ауданына тең болуы қажет.

Sк=πr²_н = S (3.5)

б) Ұңғылардың орталық қатары ірі бір ұңғылармен алмастырылады. Оның шығымы осы қатардағы ұңғылар шығымымен теңестіріледі.

с) Қалған қатарлар мен қатардағы ұңғылар сақталады.

r_н – сақинаның сыртқы аймағы

4) Шығанақ тәріздес кенішті шеңбер секторымен схематизацияланады.

5) Күрделі конфигурацияға ие кеніштерді жекелеген бөлшектерге бөліп тастап, содан кейін жолақ, сақина, шеңбер немесе шеңбер секторымен схематизациялайды.

Мұнайлылық нұсқасын схемалау

Мұнайлылық нұсқасын схемалау үшін келесі ережелер орындалу қажет:

а) мұнайлылықтың бастапқы нұсқасымен ұңғылардың бірінші қатары арасындағы және келесі қатар арасындағы аудан тең болады.

б) мұнайлылықтың бастапқы нұсқасымен ұңғылардың бірінші қатары арасындағы және келесі қатарлар арасындағы аудандар сақталады.

с) қатар санымен қатардағы ұңғылар саны сақталады, тағы да сол сияқты шарттар схематизациялау кезінде орындалады.

Мұнайлылық ауданын қарастырайық

К еніш картасында мұнайлылықтың екі нұсқасы белгіленген ішкі (қабаттың табаны бойынша түсірілген) және сыртқы (қабаттың жабыны бойынша түсірілген).

a//,b//,c//,d//- кен орынның тұтыну контуры

a,b,c,d – мұнайлылықтың сыртқы нұсқасы

a/,b/,c/,d/ - мұнайлылықтың ішкі нұсқасы

Сулану бастамасы мұнайлылықтың ішкі нұсқасына жеткенде, ал толық сулану мұнайлылықтың сыртқы нұсқасына жеткенде байқалады. Екі нұсқа да әр түрлі жылдамдықта орын ауыстыра алады, қозғалады, сондықтан гидродинамикалық есептерде мұнайлылықтың фиктивті (ортарандрылған нұсқа) нұсқас есепте енгізіледі.

Белгілі бір деңгейде суланған ұңғыларды пайдаланудан шығарып бастайды. Бұл сулануға қабаттың мұнайға толы қалыңдығы мен суға толы қалыңдығы арасындағы қатынастар сәйкес келеді. Суланған ұңғылардың берілген пайызы (проценты) үшін бұл қатынасты мына формулалармен анықтауға болады.

h_н – қабаттың мұнай бөлігінің қалыңдығы, м

h_в – қабаттағы судың бөлігінің қалыңдығы, м

n_в – суланған ұңғылардың пайызбен берілген саны, %

k_в – мұнайды сумен ығыстырғаннан кейінгі суға арналған фазалық

өткізгіштік коэффициенті.

μ_н, μ_в – мұнай мен судың тұтқырлығы.

- қатынасын анықтай отырып, осы қатынасқа сәйкес келетін сумұнай шекарасы (СМШ- а_о-нүктесі) белгісін табамыз. Осы нүкте бойынша мұнайлылықтың жасанды келтірілген нұсқасы есепте пайдалынады және барлық

ҚҚҚҚҚҚ

Қысымның қалпына келу қисығын (ҚҚКҚ) өңдеу кезінде не анықталады?

Қабаттың гидроөткізгіштік коэффициенті

Қалыптасқан режим кезінде ұңғыны зерттеу технологиясы

Қалыптаспаған режим кезінде ұңғыны зерттеу технологиясы

Тұрақты түп қысымы кезінде пайдалану ұңғысындағы қалыптаспаған сұйық ағынының есептерін жуықтап шешу.

а) Пайдалану ұңғысының бірінші фазасын зерттеу.

Қалыптасқан жағдайлардың бірінен соң бірі өзгеру әдісін қолдана отырып, ұңғыма шығымы келесі формула бойынша анықталады:

мұндағы:

(6.31)

Бұл формула ұңғыманың түп қысымының әсері тұтыну нұсқасына жеткен мезгілге дейін Pc→Pк

б) екінші фазасын зерттеу

(6.32)

Кеніштің сарқылу формуласы негізінде:

(6.33)

және 6.26-шы формуланың негізінде мынаған ие боламыз:

(6.34)

мұндағы:

t – 2-ші фазаның басынан бастап есептелінетін уақыт.

Pср мен Pк айнымалы шамалар болатынын ескеріп 6.26-шы формуланы дифференциалдай отырып мынаны анықтаймыз:

(6.35)

мұндағы:

(6.36)

6.35-ші формуланы 6.34-ші формулаға қоя отырып және интегралдап келесі өрнекке ие боламыз:

(6.37)

егерде, t=0 және Pк=Pc кезінде келесі өрнекті жазамыз:

(6.38)

rк>>rc көп үлкен екенін ескере отырып, 6.38-шы формуланы 6.32-ші формулаға қоямыз:

(6.39)

, 6.40)

Тұрақты шығыммын пайдалануға енгізілген ұңғыдағы қалыптаспаған сұйық ағынның есептерін жуықтап шешу.

1. Ұңғының жұмыс істеуінің 1-ші фазасын зерттеу.

Жұмыстағы ұңғының әсері тұтыну нұсқасына жетпеген жағдайда, қалыптасқан жағдайды бірінен соң біріне ауысу әдісін қолдана отырып қабаттың кез-келген нүктесіндегі және ұңғыдағы қысымды келесі формулалар бойынша анықтауымызға болады:

(6.41)

(6.42)

мұнда:

(6.43)

2) ұңғыманың жұмыс істеуінің 2-ші фазасын зерттеу.

Екінші фаза кезіндегі (ағымдағы) кез-келген уақыт сәтінде ұңғы қабырғасындағы және қабаттың өткізбейтін шеңберлі шекарасындағы қысымның төмендеуін мына келесі формулалар сипаттайды:

, (6.44)

(6.45)

мұнда:

(6.46)

t1-бірінші фазаның аяқталу уақыты

6.46-ші формуланы ескере отырып 6.44-ші формуланы былай жазуға болады:

(6.47)

Қабаттың кез-келген нүктесіндегі қысымның төмендеуіне Г.И.Боренблаттың формуласын қолдануға болады:

(6.48)

Бұны қолдану үшін, мына қатынас болу керек.

Тұрақты шығыммын пайдалануға енгізілген ұңғыдағы қалыптаспаған сұйық ағынның есептерін жуықтап шешу.

1. Ұңғының жұмыс істеуінің 1-ші фазасын зерттеу.

Жұмыстағы ұңғының әсері тұтыну нұсқасына жетпеген жағдайда, қалыптасқан жағдайды бірінен соң біріне ауысу әдісін қолдана отырып қабаттың кез-келген нүктесіндегі және ұңғыдағы қысымды келесі формулалар бойынша анықтауымызға болады:

(11.25)

(11.26) мұнда:

(11.27)

2) ұңғыманың жұмыс істеуінің 2-ші фазасын зерттеу.

Екінші фаза кезіндегі (ағымдағы) кез-келген уақыт сәтінде ұңғы қабырғасындағы және қабаттың өткізбейтін шеңберлі шекарасындағы қысымның төмендеуін мына келесі формулалар сипаттайды:

, (11.28)

(11.29)

мұнда:

(11.30)

t₁-бірінші фазаның аяқталу уақыты

11.30-шы формуланы ескере отырып 11.28-ші формуланы былай жазуға болады:

(11.31)

Қабаттың кез-келген нүктесіндегі қысымның төмендеуіне Г.И.Боренблаттың формуласын қолдануға болады:

(11.32)

Бұны қолдану үшін, мына қатынас болу керек.

Қабатқа бу жылуымен әсер етудің қолданылу критерийі . Қабатқа бу жылуымен әсер етудің тиімділігі неге байланысты ?