Ф.7.22-17

М.Әуезов атындағы Оңтүстік Қазақстан мемлекеттік университеті

Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру орталығы

«Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» кафедрасы

«Бекітемін» ҒЗЖжХҚ жөніндегі проректор _________________ Бахов Ж.К. «_______»______________ 2011 ж.

6М073100 «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау»

мамандығының магистратураға қабылдау емтиханның

БАҒДАРЛАМАСЫ

Шымкент, 2011 ж.

Қабылдау емтиханның бағдарламасы 051731 «Тіршілік қауіпсіздігі және қоршаған ортаны қорғау» мамандығының пәндердің (Тіршілік қауіпсіздігі, Еңбек қорғау, Техникалар мен технологиялар қауіпсіздігі, Химиялық және биологиялық қауіпсіздік негіздері, Инженерлік жүйелер, желілер мен жабдықтар, Радиациялық қауіпсіздік негіздері, Геоэкология) типтік бағдарламалары негізінде құрылыған.

Қабылдау емтиханның бағдарламасы кафедраның мәжілісінде талқыланған

«11» 03 2011, № 8_ хаттамасы

Кафедраның меңгерушісі _________т.ғ.д., профессор Жантасов Қ.Т. (қолы, ғылыми атағы, тегі, аты)

Қабылдау емтиханның бағдарламасы Химия-технологиялық факультеттің әдістемелік комиссиясымен мақулданған « 25 » 05 2011ж., № 11 хаттамасы

(факультеттің аталуы)

Төрағасы _______________________

(қолы, тегі, аты)

Қабылдау емтиханның бағдарламасы Жоғары оқу орнынан кейінгі білім беру орталығымен келісілген

ЖООКББО бастығы ________________________Ж.Д.Изтаев

Кіріспе

Тіршілік әрекетін қамтамасыз етудегі қазіргі мемлекеттің ролі. Қауіпсіздікті қамтамасыз ету мәселелеріндегі азаматтық сана-сезім деңгейінің, адамгершіліктің және қоғамның барлық мүшелері мәдениетінің маңызы. Ғылыми- техникалық прогрестің, қөоғамның игілігі мен зияткерлік потенциалы өсуінің табиғи және техногенді сипаты пайда болатын алапаттар санының және олардан келетін зиян масштабтарының ұлғаюына әсері. Қауіпвсіздікті қамтамасыз ету проблемаларының маңыздылығы. Қазіргі өндіріске тән ерекшеліктер, қауіпті және зиянды факторлардың құрылу аймақтары. Өндірістік ортаның жағымсыз факторлары, олардың адамдарға әсерін бағалау. Өндірістегі қауіптілік пен зияндылықты төмендететін, тиімді ұйымдастырушылық және басқарушылық әсерлері. Қауіпсіздікті арттырудың және еңбек жағдайларын жақсартудың «экономикалық» механизмі. Қауіпсіздік проблемаларын зерделеудің маңыздылығы және әдіснамасы. Өндірістік қауіпсіздік теориясының негіздері. «Машина – адам - өндірістік орта» жүйесіндегі проблемалар. Қауіпсіздік проблемаларын шешудің жүйелілігі. Технологиялық процестің жоғары қауіпсіздік деңгейін қамтамасыз ету.

1. Пәндердін атауы және олардың негізі бөлімдері

1. Тіршілік қауіпсіздігі

Тіршілік әрекеті қауіпсіздігінің ұйымдастырушылық және теориялық негіздері. АҚ ұйымдастыру және жүргізу – мемлекеттің маңызды қызметтерінің бірі, қорғаныс құрылысының құрама бөлігі, ел қауіпсіздігінің элементі.Қазақстан Ресбубликасы Төтенше жағдайлар министрлігінің ролі, негізгі міндеттері және ұйымдастырушы құрылымы. Т Ж облысындағы заңды актілер және ҚР ережелері. Аө ұйымдастырудың жалпы принципі. ТЖ кезінде адамдарды қорғау принциптері. Өкілетті органдар өкілеттіктері. ТЖ жанындағы ҚР азаматтарының құқықтары мен міндеттірі. ТЖ кезінде адамдарды қорғау тәсілдері. АҚ және ТЖ күштері. Өнеркәсіптік объектідегі АҚ және ТЖ құрылымы. Объектілердегі АҚ және ТЖ бойынша шараларды жоспарлау.

Төтенше жағдайлар. Бейбіт және әскери уақыттағы төтенше жағдайлар. ТЖ негізгі ұғымдары мен анықтамалары, ТЖ және қауіптілік класы бойынша экономика объектілерінің жіктелуі. Техногенді сипатты ТЖ көздерін зақымдайтын факторлар, ТЖ даму фазалары.

Табиғи сипатты ТЖ зақымдаушы факторларының сипаттамасы. Стихиялық оқиғалардың жіктелуі. Табиғи с ипатты ТЖ кезінде ғимараттар мен үймереттердің бұзылуы мүмкіндігін есептеу әдістемесі.

Соғыс уақытындағы ТЖ зақымдаушы факторлары. Жаппай зақымдау қаруының түрлері. Олардың ерекшеліктері және қолдану салдары. ТЖ психологиялық аспектілері.

Адамның мекендеу ортасының қауіптіліктері. Табиғи, техногенді және антропогенді текті қауіптіліктер көздері. Жағымсыз факторлардың жіктелуі. Аса жоғары және жоғары деңгейлер қауіптіліктері. Атмосфераның, гидросфераның және топырақтың ластануы. Қауіпті және зиянды факторлардың жіктелуі. Мекендеу ортасында ластануындағңы өзара әрекеттесу және тасымалдау.

Тұрғындарды қорғау. Тұрғындарды қорғау бойынша шаралар өткізу кезеңдері. Инженерлік шаралар. Тұрғындарды эвакуациялау. Радиациялық және химиялық барлау және дозиметриялық бақылау аспаптарының жұмыс істеу принципі.

Өнеркәсіптік объектілер жұмысының тұрақтылығы. ТЖ – дағы орнықтылық туралы ұғым. Бейбіт және соғыс уақытындағы ТЖ өнеркәсіптік объектілердің жұмыс істеуінің тұрақтылығы. Объектілердің жұмыс істеуінің тұрақтылығына әсер ететін факторлар. Өнеркәсіптік объектінің тұрақтылығын зерттеу бағыттары.

ТЖ – дағы объектілердің жұмыс істеу тұрақтылығын арттыру жолдары. Объектідегі персоналды қоғау сенімділігін арттыру тәсілдері. Инженерлік- техникалық кешеннің тұрақтылығын арттыру тәсілдері және объектіні басқару жүйелері.

Зақымдану ошақтарындағы құтқару және басқа шұғыл жұмыстар. Құтқару және басқа шұғыл жұмыстарды ( ҚБШЖ) ұйымдастыру және жүргізу негіздері. ҚБШЖ мақсаты, мазмұны және жүргізу шарттары. Оларды жүргізу үшін жұмылдырылатын күштер мен құралдар. Зақымдануошақтарында ҚБШЖ табысты жүргізу шарттары. Аралас зақымдану ошағында ҚБШЖ ұйымдастыру және жүргізу ерекшіліктері. ҚБШЖ жүргізу кезінде АҚ және ТЖ құрылымдары командиринің міндеті.

2. Еңбек қорғау

Еңбек қорғаудың күқықтык және үйымдастырушылык сұрақтары. Қазақстан Республикасындағы еңбек қорғау саласындағы үлттық саясат. Негізгі зацнамалық акглер мен еңбек қорғау бойынша нормативті қүжаттар. Еңбек қорғауды басқару жүйелері. Негізгі функциялар мен басқару оргаыдарының міндеттері. Мемлекеттік қадағалау органдары, еңбек қорғау бойынша ведомостволық ж өне қоғамдықба қылау. Бақылау кызметін үйымдастыру мен көсіпорындардағы еңбек қорғау жағдайларын бақылау. Қауіпсіз еңбек шартын қамтамасыз ету бойынша кәсіпорындардағы әкімшілік-техникалық персоналдардьщ міндеттері. Еңбек қорғау бойынша шараларды қаржылау жөне жоспарлау. Кәсіпорьшдардың кәсіподақ комитеті мен өкімшілік арасындаш үжымдық келісім шарт.

Еңбек қорғау бойынша нүсқаулар мен ережелерді, еңбек туралы заңнамалыкты бүзу жауапкершішктері. Жүмысшыларды қауіпсіз еңбекке қабылдауға үйрету. Тексеру және бакытсыз жағдайлар мен апатгарды есепке алу. Жарақаттану мен кәсіби аурулар туралы түсінік. Өндірістік жарақаттанулар мен кәсіби ауруларды талдау вдістері. Әндірістік жарақаттар мен көсіби аурулар бойынша есеп беру. Еңбек қорғау жағдайларының бағаларының критериилері. Еңбек қорғау пропагандасы.

Өндірістік ортаның метеорологиялық шарттары. Еңбек қауіпсіздігі мен адам ағзасына метеорологиялық факторлардың әсері. Нормативті метеорологиялық еңбек шарттың құру тәсілдері, өндірістік мекемелерді желдету.

Өндірістік жарықтандыру.Еңбек қауіпсіздігіне жұмыс орындарының жарықтандыруларының әсері. Негізгі жарық техникаларының көлемдері. Табиғи және жасанды жарықтандырулар, жарықтандыру түрлері, нормалаулар. Жасанды жарықтандырулардың есептерінің әдістері. Өндірістік жарықтандыруларға негізгі талаптар.

Өндірістік шу мен діріл.Адам ағзасына зиянды әсерлер. Дірілдердің, шулардың сипаттамалары. Нормалау және олардың деңгейлерін бақылау. Олардың зиянды әсерлерінен қорғау өлшемдері.

Иондалған сәулеленулер, түрлері мен олардың сипаттамалары. Адам ағзасына иондалған сәулелердің зиянды әсерлері. Иондалған сәулелердің деңгейлерін бақылау және нормалау, қорғау өлшемдері мен олардың әсері.

Зардап шегушілерге көмек. Дәрігерлік көмектерді ұйымдастыру. Әр түрлі жарақаттар кезіндегі зардап шегушілерге алдын ала дәрігерлік көмек. Дәрігерлік медициналық көмек.

Электр қауіпсіздігі.Адамдарға электртоктарының әсері. Әр түрлі электр желілеріндегі адамдардың электр тоқтарымен жарақат алу шарттарын талдау. Электр қауіпсіздіктері бойынша ғимарат жіктемелері. Электрқауіпсіздігімен қорғау жерлендірулерімен, нольденулерімен сөндірулерімен қамтамасыз ету. Электрқорғау құралдарымен алдын ала сақтандыру қабілеттіліктері. Статикалық және атмосфералық электрлендірулерден қорғау.

Өндірістік кәсіпорындардағы өрт қауіпсіздігі. Жану туралы жалпы мәліметтер. Жану түрлерінің жіктемелері. Жану процесстерінің механизмдері. Жану процесстерінің жалпы заңнамалықтары мен газ-, бу- және шаң әуелік қоспалардың жарылыстары. Кәсіпорындардағы өрттің салдары мен сипаттамалары. Жарылыс-, өрт қауіпсіздігі бойынша өндіріс категориялары, өрт жіктемелері. Кәсіпорындардағы өрттен қорғауды ұйымдастыру. Өртке қарсы нұсқамалар. Өрттік сигналдар беру мен байланыстар. Өртті сөндірудің тәсілдері мен құралдары. Өртті сөндудің автоматты құралдары. Кәсіпорындарда өрттің болу кезіндегі адамдарды шығару қауіпсіздіктерінің тәсілдері.

Өрт қауіпсіздігі, жарылыс қауіпсіздігі ғимараттарыныц жабдыктары. Құрылыс конструкцияларының ерт тұрактылығы. Үймереттер мен ғимаратгардьщ ерт тұрактылыкгарын көтеру тәсілдері. Ғимаратгардың өрт-жарылыс кауіпсіздігі жабдықтарынын өртке қарсы талаптары. Қоймаларды құру кезіндегі өрт қауіпсіздігі.

Үймереттер мен ғимараттарды найзағайдан қорғау. Үймереттер мен ғимаратгарды найзағайдан қорғау құрылғьшарының категориялары. Найзағай тартқыш зоналарын қорғауды аныктау.

Негізгі өртке қарсы шаралар. Өртке қарсы нұсқаулар. Өртке қарсы режим. Өрт-корғау байланыстары мен сигналдар. Өртгі сендірудің тәсілдері мен құралдары. Өртке карсы секциялар мен айырылымдар, зоналар.