4 Змест справаздачы

Справаздача па лабараторнай рабоце павiнна ўтрымлiваць:

4.1 Назву, мэту работы i спiс выкарыстоўваемых прыбораў i абсталявання.

4.2 Схему замяшчэння трансфарматара (малюнак 1.3).

4.3 Схемы, якiя выкарыстоўвалiся для вызначэння параметраў трансфармата­ра (малюнкі 1.4, 1.5 з указаннем амперметра як у першасным, так і ў другасным ланцугах, 1.6).

4.4 Таблiцы з вынiкамi вымярэнняў i разлiкаў (таблiцы 1.1 – 1.3).

4.5 Разліковыя формулы (1.2) – (1.14).

4.6 Графiкi залежнасцей U₂(I₂) i (I₂).

4.7 Выснову па атрыманых залежнасцях U₂(I₂) i (I₂) пра тое, як змяняюцца U₂ i  пры змене I_2.

Даследаванне рухавіка пастаяннага току

Мэта работы

Азнаёміцца з будовай рухавiкоў пастаяннага току, вызначыць рабочыя, меха­нiчную i электрамеханiчную характарыстыкi рухавіка пастаяннага току.

1 Прыборы I абсталяванне

1.1 Лабараторны стэнд.

2 Кароткiя тэарэтычныя звесткi

Рухавiк пастаяннага току (РПТ) складаецца з нерухомай часткi – статара i ру­хомай часткі – якара. Памiж сабой якар i статар раздзелены паветраным зазо­рам. Статар РПТ складаецца са станiны, галоўных палюсоў і падшып­нікавых шчытоў. Станiна прызначана для мацавання палюсоў i падшып­нiка­вых шчытоў i з’яўляецца часткай магнiтапровада, бо праз яе замыкаецца маг­нiтны паток машыны. Галоўныя полюсы прызначаны для ўтварэння ў машы­не магнiтнага поля ўзбуджэння i складаюцца з асяродка i полюснай шпулi.

Якар машыны пастаяннага току складаецца з вала, асяродка з абмоткай i ка­лектара. Асяродкi якара i статара маюць шыхтаваную канструкцыю i набiраюц­ца са штампаваных лiстоў электратэхнiчнай сталi. Лiсты для асяродка якара пакрываюць iзаляцыйным лакам, збiраюць у пакет i запякаюць. Гатовы асяро­дак напрасоўваюць на вал якара. Такая канструкцыя якара дазваляе значна паслабiць у iм вiхравыя токi, што ўзнiкаюць у вынiку яго перамагнiчвання пад­час вярчэння ў магнiтным полi. Такiм чынам памяншаюцца страты энергіі ў рухавiку пры яго перамагнiчванні.

Калектар рухавiка пастаяннага току прызначаны для змены накiрунку току ў праваднiках абмоткi якара пры iх пераходзе з зоны магнiтнага полюсу адной палярнасцi ў зону полюсу iншай палярнасцi. Пры гэтым накірунак вярчальнага моманта застаецца нязменным.

Эксплуатацыйныя ўласцiвасцi рухавiкоў вызначаюцца іх рабочымi харак­тарыстыкамi (малюнак 2.1). Пад iмi разумеюць залежнасць частаты вярчэння n, току ў абмотцы якара I_а, карыснага моманту M₂ i каэфiцыента карыснага дзеяння (ККДз)  ад магутнасцi на вале рухавiка Р₂ пры пастаянных напру­жаннi сiлкавання U i токе ўзбуджэння I_ау.

n , 

I_а, I_а

M₂, n M₂



Р₂

Малюнак 2.1 – Рабочыя характарыстыкi РПТ з незалежным узбуджэннем

n

генератарны рухальны тармазны

рэжым рэжым рэжым

I_а

Малюнак 2.2 – Электрамеханiчная характарыстыка машыны пастаяннага току

Для выэначэння рабочых характарыстык неабходна змяняць нагрузку руха­вiка (у дадзенай лабараторнай рабоце ў якасці нагрузкі выступае генератар пастаяннага току) i вызначаць значэннi напружання U_г i сiлы току I_г у ланцугу генератара, а таксама ток якара рухавіка I_а i напружанне на яго якары U_а.

ККДз рухавiка  знаходзiцца праз электрычную магутнасць Р₁, Вт, што спажывае рухавiк

(2.1)

i карысную механiчную магутнасць на яго вале Р₂, Вт

(2.2)

Калi ўявiць, што страты магутнасцi ў рухавiку P_р, Вт i ў генератары P_г, Вт роўны памiж сабою, то можна запiсаць, што

P₂=P₁-P_p=P_г+P_г, (2.3)

дзе P_г – электрычная магутнасць на выхадзе генератара, Вт роўная

P_г=U_г*I_г, (2.4)

. (2.5)

Вярчальны момант М₂, Н·м, што развiвае рухавiк,можа быць вызначаны па формуле

. (2.6)

Механiчнай характарыстыкай рухавiка пастаяннага току называецца залеж­насць частаты вярчэння рухавiка n ад вярчальнага моманту на вале рухавіка М₂ пры нязменных значэннях напружання сiлкавання ў абмоткі якара U_а i току ў абмотцы ўзбуджэння I_ay. Электрамеханiчнай характарыс­тыкай рухавiка паста­яннага току называецца залежнасць частаты вярчэння рухавiка n ад вялiчынi сiлы току ў абмотцы якара I_а пры нязменных зна­чэн­нях напружання сiлкавання абмоткі якара U_а i току ў абмотцы ўзбуджэння I_ay. Электрамеханiчная харак­тарыстыка для РПТ мае вiд, які паказаны на малюнку 2.2. З яго вiдаць, што любая машына пастаяннага току можа праца­ваць у трох рыжымах: генератар­ным, рухальным i тармазным.