
- •Мазмұны
- •1 Тарау. Жалпы фармакология...............................................................11
- •2 Тарау. Жалпы рецептура.....................................................................32
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер...............48
- •4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер. Холинорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •5 Тарау. Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсерлі дәрілер.................................137
- •7 Тарау. Наркозға арналған дәрілер. Этил спирті........................157
- •8 Тарау. Гамқ (гамма-аминомайлы қышқылы) рецепторларына
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер................................................224
- •11 Тарау. Иммунотропты дәрілер..........................................................292
- •«Фармакология» анықтамасы
- •Фармакология тарихы
- •Ғылыми зерттеулердің негізгі бағыты
- •1 Тарау. Жалпы фармакология.
- •Фармакокинетикалық кезең
- •Дәрілердің енгізілу жолдары
- •1.1.2. Дәрілердің сіңірілуі
- •1.1.3. Дәрілердің таралуы
- •1.1.4. Дәрілердің өзгеруі
- •1.1.5. Дәрілердің шығарылуы (экскреция)
- •Дәрілердің фармакокинетикалық өлшемдері
- •Негізгі фармакокинетикалық өлшемдер.
- •Фармакодинамикалық кезең
- •Фармакодинамика мен фармакокинетиканың арасындағы байланыс
- •1.3.1. Сурет Дәрі мен жүктілік
- •1.4. Дәрілердің негізгі ықпалдары
- •1.5. Дәрілердің жанама әсерлерінің көрінісі
- •1.6. Фармацевтикалық кезең
- •1. Дәріні қайта енгізген кездегі оған сезімталдықтың төмендеуі:
- •3. Егер дәрілер бір бірінің әсерін күшейтсе, онда олар:
- •13. “Аффинитет” – бұл:
- •15. «Биотрансформация» дегеніміз:
- •17. «А» тізіміне жататын дәрілер:
- •18. Дәріге тәуелділік – бұл:
- •19. Рецептор – бұл:
- •2. Тарау Жалпы рецептура
- •2.1. Қатты дәрілік түрлер
- •2.2. Жұмсақ дәрілік түрлер
- •2.3. Сұйық дәрілік түрлер.
- •2.4. Егуге арналған дәрілік түрлер
- •2.5.Аэрозоль және басқада дәрілік түрлер.
- •7. Наркотикалық және соларға теңестірілген дәрілерге рецептті жазудың ерекшеліктері:
- •8. Флакон түріндегі шығатын мөлшерленген дәріге жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •9. Суспензия – бұл:
- •10. Драже – бұл:
- •11. Драженің мөлшерленген түріне жазылған дұрыс рецептті көрсетіңіз:
- •12. Рецепт – бұл дәрігердің жазбаша жүгінуі:
- •13. Галенді дәрілік түрге жататын препараттарды көрсетіңіз:
- •14. Мөлшерленген дәрілік түрді көрсетіңіз:
- •15. Ерітінді деп келесі жолмен алынған сұйық дәрілік түрді айтады:
- •Жеке фармакология
- •І бөлім. Шеткі жүйке жүйесінің бөліміне әсер ететін дәрілер.
- •3 Тарау. Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер
- •Жергілікті жансыздандырушылар
- •3.1.1. Беткейлік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (кокаин, бензокаин, тетракаин, лидокаин, бумекаин)
- •3.1.2. Инфильтрациялық жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, бупивакаин, тримекаин)
- •3.1.3. Өткізгіштік жансыздандыру үшін қолданылатын дәрілер (прокаин, лидокаин, тримекаин, бупивакаин, артикаин)
- •Тұтқыр, қаптағыш және сорғыш дәрілер.
- •3.2.2. Қармаушы дәрілер
- •3.2.4. Тітіркендіргіш дәрілер
- •«Афференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •4 Тарау. Эфференттік иннервацияға әсер ететін дәрілер Холинорецепторларға (холинергиялық) әсер ететін дәрілер
- •4.1. Антихолинэстеразды дәрілер
- •4.1.1 Кесте. Антихолинэстеразды дәрілермен жедел улану (прозерин, фоқ).
- •4.5. Ганглиотежегіштер
- •4.6. Миорелаксанттар
- •«Холинорецепторларға әсер ететін заттар» тақырыбы бойынша тестілік тапсырмалар.
- •8. Антихолинэстеразды заттарға жатады:
- •10. Неостигмин метилсульфатының жанама әсерлері:
- •12. Атропиннің қолдану көрсеткіштері:
- •5 Тарау. Адренорецепторларға (адренергиялық заттар) әсер ететін
- •5.1. Адреномиметиктер
- •5.2. Адренотежегіштер
- •Симпатомиметикалық және симпатолитикалық дәрілер
- •Симпатомиметикалық дәрілер
- •5.3.2. Симпатолитикалық дәрілер
- •«Адренорецепторларға әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тест сұрақтары.
- •Іі бөлім. Орталық жүйке жүйесіне әсер ететін дәрілер
- •6 Тарау. Жалпы медиаторлық әсері дәрілер (дофаминді, серотонинді және пкринергиялық рецепторлар)
- •6.1. Дофаминергиялық дәрілер
- •6.2. Серотонинергиялық дәрілер
- •6.3. Пуринергиялық дәрілер
- •7 Тарау. Наркозға арналған дәрілер. Этил спирті
- •7.1. Наркозға арналған дәрілер
- •7.1.1. Тыныс арқылы берілетін наркозды дәрілер
- •7.1.2 Тыныс арқылы берілмейтін наркозды дәрілер
- •7.2. Этил спирті
- •«Наркозға арналған заттар мен этил спирті» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •8 Тарау. Гамқ (гамма аминомайлы қышқылы) рецепторына әсер ететін дәрілер
- •8.1.Ұйықтататын дәрілер
- •8.1.1. Гамқ (бензодиазепиндерге ұқсас болып келеді) рецепторларының агонисттері
- •8.1.2. Наркотикалық типті әсері бар ұйықтататын дәрілер
- •8.1.3. Әр түрлі топтағы ұйықтататын дәрілер
- •8.2. Қояншыққа қарсы дәрілер
- •8.2.1.Үлкен тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.2. Кіші тырысу ұстамаларында қолданылатын дәрілер
- •8.2.3. Психомоторлы эквивалент кезінде қолданылатын дәрілер
- •8.2.4. Миаклонуста қолданылатын дәрілер
- •8.2.5. Қояншық статусын шеттетуде қолданылатын дәрілер
- •8. 3. Паркинсонизмге қарсы дәрілер
- •8.3.1. Холинергиялық дәрілер
- •8.3.2. Дофаминергиялық дәрілер
- •«Гамқ-рецепторларына әсер ететін дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •9 Тарау. Ауыруды басатын дәрілер
- •Ағзадағы ауыруды жалпыландыратын және басатын механиз
- •9.1. Орталыққа әсер ететін наркотикалық (опиоидтық) ауыруды басатын дәрілер
- •9.1.1. Опиоидты рецепторлардың (табиғи анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.2. Опиоидты рецепторлардың – (жасанды анальгетиктер) толық агонисттері
- •9.1.3. Опиоидты рецепторлардың жартылай агонисттері мен агонист-антагонисттері
- •9.1.4. Наркотикалық ауыруды басатындардың антагонистері
- •9.2. Орталыққа әсері ететін наркотикалық емес ауыруды басатын дәрілер
- •9.2.1. Қызуды және ауырсынуды басатын ықпал әсері бар дәрілер
- •9.2.2. Ауырсынуды басатын ықпал әсері бар әртүрлі топтағы дәрілер
- •9.2.3. Әсер ету механизмі аралас ауыруды басатын дәрілер
- •9.3. Шетке әсер ететін ауыруды басатын дәрілер (стероидты емес қабынуға қарсы дәрілер)
- •9. «Анальгетикалық дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар бойынша тапсырма
- •Ііі бөлім. Қабынуды тежейтін және иммундық үрдістерге әсер ететін дәрілер
- •10 Тарау. Қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1. Стероидты қабынуға қарсы дәрілер
- •10.1.1. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының табиғи гормондары
- •10.1.2. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының жасанды гормондары
- •10.1.3. Бүйрек үсті безінің қыртысты қабатының фтордан тұратын гормондары
- •10.1.4. Ингаляциялық жолмен қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.1.5. Жергілікті қолдануға арналған глюкокортикоидты препараттар
- •10.2.1. Стероидты емес қабынуға қарсы қышқылдар тобының дәрілері
- •10.2.1.1 Салицил қышқылының туындысы
- •10.2.1 Пиразолидин туындысы
- •10.2.1.3. Индол сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.4. Фенил сірке қышқылының туындысы
- •10.2.1.5. Оксикам туындысы
- •10.2.1.6. Пропион қышқылының туындысы
- •10.2.2. Стреоидты емес қабынуға қарсы – қышқылдық емес топтар
- •10.2.2.1 Алканон туындысы
- •10.2.2.2. Сульфонамид туындысы
- •10.3. Әртүрлі топтардағы қабынуға қарсы дәрілер
- •10.3.1. Алтын препараттары
- •10.3.2. Жиынақ түзеуші қосылыстар
- •10.3.3. Безгекке қарсы дәрілер Хлорохин, гидроксихлорохин (Безгекке қарсы дәрілер 2-ші бөлімді қара)
- •11 Тарау. Иммунотропты дәрілер
- •11.1. Иммуносупрессорлы дәрілер
- •11.1.1. Цитостатикалық дәрілер
- •11.1.2. Глюкокортикоидтар
- •Антибиотиктер
- •Антиденелер препараттары
- •Иммунды белсендіруші дәрілер
- •11.2.1. Эндогенді жолмен алынған полипептидтер және олардың үйлестері
- •11.2.2. Жасанды препараттар
- •Микробтардан алынған препараттар және олардың үйлестері
- •Интерферондар (ифн)
- •Интерферонның индукторлары (интерфероногендер)
- •Интерлейкиндер
- •11.2.7. Иммуноглобулин препараттары
- •11.3. Аллергияға қарсы дәрілер
- •11.3.1. Гистаминге қарсы дәрілер
- •11.3.2. Мес жасушасының түйіршіксізденуіне кедергі жасайтын дәрілер
- •11.3.3. Глюкокортикоидтар (10.1. Стероидты қабынуға қарсы қолданылатын дәрілер тақырыбын қарау)
- •11.3.4. Симптоматикалық аллергияға қарсы қолданылатын дәрілер
- •«Иммунотропты дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
- •18. Антигистаминдік заттарды қолданады:
- •20. Аллергияға қарсы және мембрананы тұрақтандыратын препаратты көрсетіңіз:
- •Пәндік көрсеткіш
10.3.3. Безгекке қарсы дәрілер Хлорохин, гидроксихлорохин (Безгекке қарсы дәрілер 2-ші бөлімді қара)
«Қабынуға қарсы дәрілер» тақырыбы бойынша тестік тапсырмалар
1. Қабынуға қарсы құрылымы стероидты дәрілерді белгілеңіз:
а) супрастин, дипразин;
б) гидрокортинзон, тавегил;
в) преднизолон, гидрокортизон;
г) димедрол, преднизолон;
д) интал, гидрокортизон;
***
2. Стероидты қабынуға қарсы дәрілерді қолданғаннан кейінгі болатын асқынулар:
а) ісіктер, АҚ жоғарлауы, гипергликемия, остеопороз;
б) жүрек айну, құсу, бас ауруы;
в) жүрек айну, құсу, гипогликемия, ісік;
г) АҚ-ның төмендеуі, кахексия, тері қышымасы;
д) ісіктер, АҚ-ның төмендеуі, гипогликемия.
***
3. Стероидты емес қабынуға қарсы дәрілерді белгілеңіз:
а) супрастин, фенилбутазон;
б) синафлан, ранитидин;
в) предгизолон, тавегил;
г) аспирин, диклофенак;
д) пирензепин, метамизол.
***
4. Асқазан ойық жарасы СЕҚҚД-дің қай түрімен байланысты:
а) М-холинотежегіштер қозғалысы;
б) Простргландиндерге әсері;
в) Альфа - адреномиметиктердің әсері;
г) Антицидтік әсері;
д) Н2 гистаминді тежегіш әсері;
***
5. Ревматизмге қарсы қасиетке ие препарат:
а) Минтал;
б) Гистамин;
в) Пирацетам;
г) Пирензепин;
д) Индометацин;
***
6. Пироксикам емдік дәрісінің көрсетеді:
а) Ревматизмге қарсы әсері;
б) Гипотензивті әсері;
в) Шокқа қарсы әсері;
г) Рефлекторлық әсері;
д) Антитоксикалық әсері;
***
7. Глюкокортикостероидтарды атаңыз:
а) Прогестерин;
б) Пропранолол;
в) Преднизолон;
г) Метамизол;
д) Ибупрофен;
***
8. Глюкокортикоидтар жайлы мына тұжырымдамалардың қайсысы дұрыс:
а) Бауырда микросомальды ферменттердің қышқылдануын төмендетеді;
б) Қабынудың барлық фазасын төмендетеді;
в) ОЖЖ-нің импульстарының өткізілуін төмендетеді;
г) Простагландиндердің өндірілуін төмендетеді;
д) Иммунобелсендіруші әсер көрсетеді;
***
9. Глюкокортикостероидтарды тағайындайды:
а) Асқазанның ойық жарасында;
б) Иммунды жетіспеушілік;
в) Гипертоникалық ауруда;
г) Туберкулезде;
д) Бронх демікпесі;
***
10. Глюкокортикостероидтардың әсері:
а) Аллергияға қарсы;
б) Ангинаға қарсы;
в) Иммунды белсендіруші;
г) Антацидтер;
д) Қанайналымын реттейді;
***
11. Глюкокортикоидтарды қолданудағы асқынулар:
а) Тіндердің регенерациясын төмендету, гипогликемия, АҚ-ның төмендеуі;
б) Бас айналу, жүрек айну, құсу, аллергия;
в) Гипергликемия, гиперхолистеринемия, ісінулер, АҚ жоғарлауы;
г) Гиполикемия, тіндердің регенерациясының төмендеуі;
д) Гипохолистеринемия, иммунобелсендіруші;
***
12. Глюкокортикостероидтардың қолданылуын көрсетіңіз:
а) Коллагеноздар, бронх демікпесі, анафилактикалық шок;
б) Ревматоидты артрит, бас сақинасы, остеопороз;
в) Қант диабеті, остеопороз, ойық жара аурулары;
г) Гипертониялық ауру, ревмотидты артрит, қант диабеті;
д) Асқазанның ойық жарасы, ревматизм;
***
13. Глюкокортикоидтарды тағайындауда қолданылмайтын жағдайлар:
а) Ревматизм;
б) Он екі елі ішек және асқазанның ойық жарасы;
в) Бронх демікпесі;
г) Анафилактикалық шок;
д) Ревматоидты артрит;
***
14. Қабынуға қарсы алтын препараттарын көрсетіңіз:
а) Метамизол;
б) Индометацин;
в) Диклофенак;
г) Ауронофин;
д) Целококсид;
***
15. Алканон туындысы, қабынуға қарсы дәрі:
а) Синофлан
б) Преднизолон;
в) Набуметон;
г) Диклофенак;
д) Метамизол;
***
16. СЕҚҚД-ге кері көрсеткіштер:
а) Бауыр қызметінің бұзылыстары және бронх демікпесі;
б) Он екі елі ішек және асқазанның ойық жара ауруы;
в) Портальды гипертензия және ревматизм;
г) Қанның ұю бұзылысы және ревматоидты артрит;
д) Қант диабеті және остеопороз;
***
17. СЕҚҚД-нің негізгі жанама әсерінің белгілері:
а) Бронх демікпесі, анафилактикалық шок;
б) Ревматоидты артрит, бас сақинасы;
в) Қант диабеті, остеопороз;
г) Гипертониялық ауру, анафилактикалық шок;
д) Ульцерогенді әсері, асқазан ішек жолдарынан қан кетулер;
***
18. Фенил сірке қышқылының туындысына жататын СЕҚҚД белгілеңіз:
а) Диклофенак;
б) Гидрокортизон;
в) Преднизолон;
г) Метамизол;
д) Нимесулид.
***
19. Қай препарат бәсекелестік талдамды цилооксигеназа-2 баяулатқышына жатады:
а) Преднизолон;
б) Гидрокотизон;
в) Нимесулид;
г) Индометацин;
д) Диклофенак;
***
20. Қандай препарат циклооксигеназа-1 және циклооксигеназа-2–ні талдамсыз тежейді:
а) Метамизол;
б) Ибупрофен;
в) Аспирин;
г) Пироксикам;
д) Диклофенак;
***
21. Индометацинге қарағанда Ацетилсалицил қышқылында айқын көрінеді:
а) Простагландиндердің синтезінің төмендеуі;
б) Ауыруды басатын әсері;
в) Тромбоциттерге антиагрегаттық әсері;
г) Қызбаны түсіретін әсері;
д) Фагоцитозды белсендіреді;
***
22. СЕҚҚД-дің негізгі әсер ету механизміне жататындар:
а) Простагландиндерге қарсы;
б) Бактерияларға қарсы;
в) Гистаминдерге қарсы;
г) Антиген- антиденелердің реакциясының төмендеуі;
д) Анаболикалық;
***
23. СЕҚҚД барлық қасиеті бар, тек мынадан басқасынан:
а) Қызуды басатын;
б) Қабынуға қарсы;
в) Ауыруды басатын;
г) Ульцерогендік;
д) Анаболикалық;
***
24. Әсері ұзартылған СЕҚҚД-ді көрсетіңіз:
а) Ибупрофен;
б) Дифлунизал;
в)Теноксикам; г) Нимесудид;
д) Набуметон;
***
25. СЕҚҚД алканон туындысы:
а) Диклофенак;
б) Метамизол;
в) Целококсид;
г) Набуметон;
д) Метамизол;