6 Тақырып. Бейресми өкілдердің семинариялары. Парадипломатия. Мультибағытталған дипломатия.

Кейс тапсырмалары: Соңғы кезде, МПОның етек алған істерінің бірі-форумдар мен семинарларды ұйымдастыру. Мақсат-қақтығыстарға қатысушы жақтардың өкілдеріне өз пікірлерін айтуға және дау-жанжал тудырған мәселелерді талқылау арқылы қақтығысты шешуге қадам басу. Осындай іс әрекетті, халықаралық үкіметтік ұйымдар мен (ОБСЕ, ШЫҰ, т.б.) бейтарап делдал мемлкеттер де жасайды.

-1960-1970жж басында жоғарыда айтылған семинар кездесуді (бейресми) Лондондағы қақтығыстарды сараптау орталығынан – Дж Бертон, АҚШтың Цель университетінен Бертонның әріптесі- Л.Дуб алғашқы рет өткізген болатын. Осы семинар кездесулердің қарастырған мәселелелріне, олардың берген ұсыныстарына талдау жасаңыз.

-«бейбітшілік және келісім федерациясының» мәні мен табиғатын ашып көрсетіп, ол туралы Эссе дайындаңыз.

-1960жылдардың екінші жартысында жүргізілген (Дж. Бартонның ұйымдастыруымен) грек киприаттор мен түріктер арасындағы қақтығысқа байланысты семинарлар қандай нәтиже береді?

-1969ж американдық Л.Дубаның Сомали мен Ксения және Эфиопия арасындағы қақтығысты реттеуге арналаған семинарының (фермед семинары Африкалық Рокта) нәтижесінің Бертонның семинарының нәтижесінен айырмашылығын көрсетіңіз.

Әдебиеттер:1.Бутро –Галли. Повестка дня для мира. Превентивная дипломатия, миротворчество и поддержание мира. Нью Йорк. 1992. (Орыс тілінде)

2.Лебередев. М.М. Полит. Урегулирование конфл.:подходы, решения, технология. М.1997

3.Назарбаев Н.Ә. Сындарлы он жыл. А.2002.

4.Тоқаев К. ООН пол века служения миру. А.1995.

5.Совр. меж отн. И мировая политика. М. 2004

6.Меж отн. Теории конф., орг, М.2007

7.Протокол о сотрудн. и кординац. деятельн. меж минис. иностр. дел государств членов ШОС (15 июнь 2004г. Ташкент)

Тақырып 7. Халықаралық жұмсақ құқық: ОБСЕ мысалы.

Тезистер-Халықаралық ұйымдардың резолюциялары соңғы кезде жеңілдетілген құқықтардың қайнар көздеріне айналды. Халықаралық ұйымдарының резолюцияларының көп болуы, жұмсақ құқықтың көбеюіне әкелді. Жеңілдетілген құқық актілерінің маңызы туралы БҰҰ ның Бас Ассамблеясының резолюциясында ерекше көрсетілген. «Жұмсақ құқықтың» мүмкіндігін біз Хельсинки процесінен кореміз. Қырғи қабақ соғыстан кейін халықаралық қауымдастық алдында Европадағы қызметтестік және қауіпсіздіктің жаңа жүйесінің (ОБСЕ) құқықтық өлшемдерінің негізін құру мәселесі туды. Осы кезде, халықаралық қатынастың оптимальді құралы ретінде халықаралық келіссөздер резолюциясының ерекше түрі – жұмсақ құқық пайда болды. Оның негізінде Европадағы қызметтік пен қауіпсіздіктін Хельсинки кодексі алынды. Ал, жалғасы ретінде алдымен тұрақты халықаралық орган –Европадағы қауіпсіздік және қызметтестік кеңесі (СБСЕ), ал 1995ж ОБСЕ құрылды. Бұл ұйымдардың құқықтық өлшемдерінің негізі –жұмсартылған құқық болды. ОБСЕ нің құқықтық статусы жоқ, сондықтан ол халықаралық құқықтың субектісі бола алмайды. Бұл ұйымың басқа ұйымдармен және мемлекеттермен қарым қатынасы жұмсартылған құқық актілерімен реттеледі. ОБСЕ-нің өздерінің айтқандарын істемеген мүшелеріне әсер ете алмайды. (Мысалы, олардың дипломатиялық қағидаларын мойындамаған елдерге ештеңе істей алмайды. Айталық ҚР–на).

Жұмсақ құқықтың тағы бір ерекшелігі ОБСЕ ұйымының бөлімдері барлық мүше елдерде орналасқан. Ол бөлімдердің статусы мен артықшылықтары мен оларға тарайтын иммунитет ОБСЕ құжаттарында белгіленген. Бұл ұйымдар өздеріне бөлінген құқық шеңберінде ғана жұмыс істейді.

«Жұмсақ құқық» актілері мүше мемлекеттердің заңдарын жұмсақ түрде жақсартуға көмектеседі.

Проблемалық сұрақтар:

–ОБСЕ де төрағалық етіп отырған ҚР ның іс шараларына талдау жасаңыз

–ОБСЕ төрағасы ҚР ның Қырғызстандағы қақтығыстарды реттеудегі рөлі қандай?

–ҚР 2007ж Мадридте ҚР ның СІМ М.М.Тажиннің алған міндеттемелерін орындады ма? Өз пікіріңізді айтыңыз.

–ОБСЕ нің қақтығыс болып жатқан аудандарға бейбіт батальондарын жіберуге құқықғы бар ма? Өз пікіріңізді негіздеңіз.

КСРО мен АҚШ тың «Қырғи қабақ» кезіндегі негативті қатынастарын жақсарту мақсатында бірнеше семинарлар өтті. Оны Дертмунд конференциясы деп атады. Бұл конференйияның нәтижесі қандай болды?

-Бір екі күндік пилоттық (алдын ала, эксперименталді) семинарлардың бсқа форумдар, конференциялар, семинар – кездесулерден айырмашылығы неде?

-ұсынылған әдебиеттерді контент талдаңыз

-Д.Бертонның, Л.Дубаның семинарларының қорытындысы материалдарын конспектілеп, семинар сабағында сөйлеңіз.

-семинарлардың, форумдардың мәні, маңызына байланысты баяндама дайындаңыз.

-презентация дайындаңыз

-проблемалық сұрақтарға жауап дайында.

1.Егер бұрын жеке тұлғалар ғана семинарларды ұйымдастырып, қорытынды ұсыныстар дайындаса, соңғы кезде «Бейбітшілік және келісім федерацияс» (ФМС) осындай семинарлар мен форумдар өткізіп жур. Семинар ұйымдастырудың осы әдістерінің қайсысы тиімді деп есептейсіз?Не себептен?

2.Қақтығыстарды реттеудегі НПО ның рөліне қандай баға бересіз?

3.Парадипломатия (аймақтық дипломатия) дегенді қалай түсінесіз?

4.Парадипломатияны кейбір саясаттанушылар бірінші дипломатияға жатқызса, кейбіреулері екінші дипломатияға жатқызып жүр. Сіз қайсысына жатқызар едіңіз және не себептен?

Әдебиеттер:1.Козырев Г.И. Основа конфликтологии.М.2007

1. 2.Федерация мира и согласия: межд МПО с консультативным статусом при ЭКОМ и соц. Совет ООН. М.1997

2. 3.Пикте Ж. Меж нар. Комитет красного креста. Уникальное учреждение. М,1997

3. 4.Довженко М.В. Функции и формы деятельности МПО в урег. совр конф. Ломоносовские чтения. Вып.2.М.2002