§47. Ғасырлар тоғысындағы Қазақстан

1110. 1997 жылдың соңында Президент Назарбаев 2030 жылға дейінгі Қазақстанның даму стратегиясын анықтап, онымен халықты таныстырды

1111. «Қазақстан 2030» стратегиясы жеті бағытты бөле көрсетеді: Ұлттық қауіпсіздік; Ішкі саяси тұрақтылық пен қоғамның топтасуы; экономиалық өрлеу; Қазақстан азаматтарының денсаулығы, білімі мен әл ауқаты; Энергетика ресурстары; Инфрақұрылым, көлік және байланыс; Кәсіпқой мемлекет

1112. Республика Президентінің 1995 жылғы қыркүйектегі Жарлығы бойынша ел астанасының Ақмолаға көшірілетіні хабарланды

1113. 1997 Жылы астана Ақмалаға көшірілді

1114. Алдымен Парламент мен министрлер кабинеті, жекелеген министрліктермен ведомствалар Есілдегі жаңа ордаға табан тіреді. Кейін, Президент аппаратымен тұтас барып орналасты

1115. Елбасы Н.Назарбаев 1998 ж. 17 наурызда зиялы қауым өкілдерімен кездесті

1116. 1998ж.маусымда жаңа астананың тұсаукесер рәсімі өтіп, Ақмола енді Астана аталатын болды

1117. 1999ж. 10 қаңтарда Қазақстан Президентінің мерзімінен бұрын сайлауы өтті

1118. 1998ж. Коституцияға өзгерістер енгізілді: ПРезиденттің өкілеттік мерзімі 5 жылдан 7 жылға ұзартылып, үміткер жасының 65-тен аспауы керектігін айқындайтын шек алынып тасталды

1119. 1998ж. қазанынан 1999ж. қантарына дейін созылған сайлау алдындағы науқан ел өмірінлегі ірі саяси оқиға болды

1120. Парламент сайлауы екі кезеңге бөлініп жүргізілді. 17 қыркүйекте Сенаттың құрамы жаңарды

1121. 10-24 қазан аралығында мәжіліс депутаттары сайланды

1122. 2500-ден астам шетелдік бақылаушылар сайлау барысын қадағалады

1123. Республка парламентінің жаңа құрамы 1 желтоқсанда өзінің төл ісіне кірісіп кетті

1124. 1999ж. ақпан, наурыз айларында Қазақстанда 1989 жылдан кейінгі халық санағы өткізілді

1125. Санақ қорытындысы бойынша Қазақстанда 14 млн 952,7 Мың адам тұратыны анықталды. (1989ж. 16 млн 199,2 мың болған еді)

1126. Санақ қорытындысы бойынша қала халқы 56 %, ауыл халқы 44 %, еркектер 48,2 %, әйелдер 51,8 %, қазақ халқы 53,4 % екнің көрсетті

1127. 2001 ж.Қазақстанның саяси көкжиегінде жас олигархтар ұйымдастырған «Қазақстанның демократиялық тандауы» қоғамдық қозғалысы пайда болды

1128. Осы қозғалыс негізінде Қазақстанның Демократиялық партиясы «Ақжол» және «Қазақстанның демократиялық таңдауы» Халықтық партиясы құрылды

1129. Қоғамды демократияландыру жөнінде «Ұлттық комиссия құру» туралы Президент Жарлығына қол қойылды

1130. 2004ж. қырүйекте саяси партиялар туралы жаңа заң бойынша партияға ресми тіркелу үшін 50000 мүшесі болуы керк

1131. Парламент Мәжілісінің кезекті сайлауы алдында саяси партиялар туралы жаңа заң бойынша ресми тіркелген партиялар саны 12 болды

ХРОНОЛОГИЯЛЫҚ КӨРСЕТКІШТЕР

1914-1918жж. – Бірінші дүниежүзілік соғыс

1916ж. 25 маусым – Бұратаналарды тыл жұмыстарына алу итуралы патша жарлығы шықты

1916ж. – Қазақстан және орта Азиядағы ұлт азаттық қозғалыс

1917ж. 27 акпан – Буржуазиялық демократиялық Ақпан революциясы. Патша үкіметінің құлауы. Уақытша үкіметтің орнауы

1917ж. – Бүкілресейлік мұсылмандар съезі

1917ж. 25 қазан – Ресейдегі Қазаң төңкерісі

1917ж. – «Үш жүз» партиясының құрылуы

1917ж. қазан – 1918ж. наурыз – Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнатылуы

1917ж. қараша – Орынбордағы, Жетісудағы контрреволюциялық төңкерістер

1917ж. қараша – Қоқан автономиясының құрылуы (Тынышпаев, Шоқай)

1917ж. қараша – Орынбордағы ІІ Бүкілқаззақ съезі. «Алашорда» үкіметінің құрылуы

1918ж. мамыр – Жетісу орыс казактарының бүліктері. Олардың солтүстік пен шығыстағы қалаларды басып алуы

1918ж. мамыр – Міндетті әскери борыштың енгізілуі

1918-1920жж. – шетелдік интервенция және Азамат соғысы

1918ж. – Шығыс майданының ашылуы

1918ж. тамыз- 1919ж. шілде – Черкааск қорғанысы

1919ж. – Оралда, Петропавлда, Ақтөбеде, Ақмолада, Орынборда Кеңес өкіметінің қайта орнауы

1920ж. акпан – Колчак әскерінің талқандалуы

1920ж. 26 тамыз – Қырғыз (Қазақ) АКСРнің құрылуы

1920ж. – ҚАКСР еңбекшілері құқықтарының Декларациясы

1920-1924жж. – Республика астанасы Орынбор

1921ж. наурыз – Жаңа экономикалық саясатқа көшу

1921ж. – Жер су реформасы, «Қосшы одағының» құрылуы

1922ж. – КСРОның құрылуы

1923ж. – Қазақ тілінде іс жүргізуді енгізу

1925ж. – Қырғыз АКСРнің Қазақ АКСР болып аталуы

1925ж. – республика астанасы Қызылорда

1927-1931жж. – Түркістан Сібір теміржолының салынуы

1928ж. – Тұңғыш жоғарғы оқу орны Қазақ мемлекеттік педагогикалық институтының ашылуы

1929ж. – Қазақ мемлекеттік мал дәрігерлік институтының ашылуы

1929ж. – Республика астанасы Алматы

1929-1933 жж. – Күштеп ұжымдастыруға қарсы көтерілістер. Қазақстардың аштан қырылуы және республкадан ауа көшуі

1930ж. – ОАК және ХККнің «Жалпыға бірдей бастауыш білім беру» қаулысы.

ХХғ. 30-жылдары – Жаппай жазадау

1931ж. – Қазақ мемлекеттіа медицина институның ашылуы

1934ж. – Қазақ мемлекеттік университеттерінің ашылуы

1936ж. – Қазақ АКСРнің одақтас республика (ҚазССР) болып аталуы

1937ж. – Қазақ КСР Конституциясының қабылдануы

1939ж. 1 қыркүйек – Екінші дүниежүзілік соғыстың басталуы

1941ж. 22 маусым – Ұлы Отан соғысының басталуы

1942ж. 3 қыркүйек – Орал және Гурьев облыстарында әскери жағдайдың енгізілуі

1945ж. 9 мамыр – Ұлы Жеңіс күні. Фашистік Германияның тізе бүгуі

1945ж. 2 қыркүйек – Екінші Дүниежүзілік және Ұлы Отан соғысының аяқталуы

1946ж. – Қазақ КСР Ғылым академиясының құрылуы

1947ж. қаңтар – Қазақстан К(б)П Орталық Комитетінің «Қазақ КСР Ғылым академиясының Тіл және әдебиет институтының жұмысындағы өрескел саяси қателіктер туралы қаулысы»

1947ж. – Ақша реформасы

1947ж. – Бекмахановтың «Қазақстан ХІХ ғасырдың 20-30-шы жылдарында» атты монографиясының жарық көруі

1947ж. – Өскемен қорғасын мырыш комбинатының іске қосылуы

1947ж. желтоксан – Азық түлік пен өнеркәсіп заттарына карточка жүйесінің қолданылуы

1949 ж. – Семей ядролық полигонындағы алғашқы жарылыс

1953ж. 5 наурыз – Сталиннің қайтыс болуы

1953ж. – Алғашқы термоядролық жарылыс

1953-1964жж. – КСРОның басшылығында Хрущев

1954ж. акпан – Тың және тыңайған жерлерді игерудң басталуы

1954-1956жж. – Қазақстан Коммунистік партиясы Орталық Комитетінің екінші, соңынан бірінші хатшысы болып Брежневтің сайлануы

1956ж. – Қазақстанның алғашқы миллиард пұт астық алуы

1956ж. – КОКПның ХХ съезі, Сталиннің жеке басына табынудың айыпталуы

ХХғ. 50- жылдары – Байқоңыр ғарыш кешенінің іске қосылуы

1956ж.- Жалпыға бірдей міндетті жеті жылдық білім берудің енгізілуі

1958ж. – Теміртау қаласындағы жұмысшылар толқулары

1959ж. – Шымкент емент зауытының іске қосылуы

1959ж. – Жалпыға бірдей сегіз жылдық білім берудің енгізілуі

1961ж. – Ақмала қаласының Целиноград деп аталуы

1961ж. 12 сәуір – Байқоңыр космодромынан алғашқы ғарышкердің ұшуы

1963ж. – Ядролық қаруларды атмосферада, ғарышта, және су астында сынауға тыйым салу туралы шарт

1964ж. – Қазақ агниткасындағы бірінші мартен пеші\

1964-1986жж. – Республиканың бірінші басышы Қонаев

1965ж. – Шаруашылық реформасы

1965ж. – Өзен кен орнынан алғашқы Манғышлақ мұнайының алынуы

1969ж. – Даман аралындғы,Жалаңаашкөл маңындағы Қытай әкерімен болған қақтығыстар

ХХғ. 60-жылдар – Жаңа қалалардық салынуы (Рудный, Щевченко, Қаратау, Серебрянск)

ХХғ. 60ж. соны 70 ж. басы – Сауатсыздықтың түпкілікі жойылуы

1969-1970жж. – Маңғыстау оьлысындағы жер асты ядролық сынақтары

ХХғ. 70- жылдар – Аумақтық өндірістік кешендерінң құрылуы

ХХғ. 70- жылдар – Худенконың ауыл шаруашылығын экономикалық тәсілмен басқару әдісін енгізу

ХХғ. 70- жылдар – Жалпыға бірдей орта білім берілудің енгізілуі

1975ж. – Сүлейменовтың «АЗ и Я» кітабының жарыққа шағуы

1977ж. – КСРО Конституциясының қабылдануы

1978ж. – Қазақ КСР Конституциясының қабылдануы

1979ж. – Целиноград қаласындағы Қазақстанда неміс автономиясын құруға қарсы наразылық шерулері

1979ж. – Кеңес әсерлерінің Ауғанстанға енгізілуі

1982ж. – Азық түлік бағдарламасының қабылдануы

1985ж. – КОКП ОКі Бас хатшысы Горбачевтың сайлануы. Қайта құру курсының жариялануы

1986ж.17 желтоксан – Алматыдағы жаппай толқулар

1986ж. 18 желтоксан – Саяси толқулардың әскери күшпен басып жаншылуы, Қазақстанның басқа қалаларындағы толқулар

1988ж. – Шәкәрім Құдайбердіұлының, Міржақып Дулатұлының, Ахмет Байтұрсынұлының, Жүсіпбек Аймаутовтың, Мағжан Жұмабаевтың ақталуы

1989ж. – Жаңаөзендегі толқулар

1989ж. – Қарағанды кеншілерінің ереуілі

1989ж. – «Невада Семей» экологиялық қозғалысының құрылуы

1989ж. – Тарихи ағартушылық «Әділет» қоғамының құрылуы

1989ж. – Ауғанстаннаң Кеңес әскерлерінің әкетілуі

1989ж. – Қазақстан РЕспубликасының «Тіл туралы» заңы. Қазақ тілінің мемлееттік тіл мәртебесін алуы

1990ж. – Қазақстанда социал демократиялық партиялардың құрылуы

1990ж. 25 қазан – Қазақстанның Егемендігі туралы Декларацияның қабылдануы

1991ж. тамыз – Мәскеудегі мемлекеттік төңкеріс жасау әрекеті

1991ж. – Қазақ КСР Қауіпсіздік Кеңесінің құрылуы

1991ж. – Одақтық бағыныстағы мемлекеттік кәсіпорындар мен ұйымдардың Қазақ КСР үкіметі қарамағына өтуі

1991ж. – Қазақ КСРнің алтын және алмас қорларының қалыптастырылуы

1991ж. – Семей ядролық полигонының жабылуы

1991ж. – Қазақстан Компартиясының таратылуы

1991ж. – «Қазақстан Халық Конгресі» партиясының құрылуы

1991ж. – Оралдағы казачествоға қарсы толқулар

1991ж. – ЛКЖОның Қазақстан Жастар Одағы болып аталуы

1991ж. – Қазақстанда тұнғыш халықаралық банктің ашылуы

1991 ж. – Қазақ КСРнің Қазақстан Республикасы болып аталуы

1991ж. – 1986ж. 17-18 желтоқсан оқиғаларына қатысқаны үшін жауапқа тартылған азаматтардың ақталуы

1991ж. 16 желтоқсан – Қазақстан Республикасының Тәуелсіздік туралы заңының қабылдануы

1991ж. 21 желтоқсан – Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығының (ТМД) құрылуы

1992ж. – Қазақстан Республикасының ішкі әскерінің құрылуы

1992ж. – Бағаның ырықтандырылуы

1992ж. – Қазақстан Республикасы Біріккен Ұлттар Ұйымының толық құқылы мүшесі болуы

1992ж. – Қазақстан Республикасының Мемлекеттің Жалауы, Елтаңбасы және әнұранының бекітілуі

1993ж. 28 қаңтар – Тәуелсіз Қазақстан Республикасы Конституциясының қабылдануы

1993ж. 15 қараша – Ұлттық валюта теңгенің енгізілуі

1995ж. 30 тамыз – Жаңа Коституция қабылданды

1997ж. – Қазақстан Республикасы астанасы Алматыдан Астанаға көшірілді

1997ж. 10 қазан – «Қазақстан 2030». Ел президентінің Қазақстан халқына Жолдауының жарыққа шығуы

1997ж. – Жалпыұлттық татулық және қуғын сүргін құрбандарын еске алу жылы

1998ж. – Халықтар тұтастығы мен ұлттық тарих жылы

1999ж. – Ұлттар бірлігі мен сабақтастығы жылы

2000ж. – Мәдениет жылы

2002ж. - Денсаулық жылы

2003-2005жж. – Ауылды дамыту жылдары.