5. Жалпы көріністегі сызбаны оқумен бөлшектеу

5.1 Жалпы көріністегі сызбаны оқу

ВО (СБ) сызбаларын оқу – бұл өнімнің мақсатын, құрамын, конструкциясын, өзара орналасуын, бекітілуімен барлық бөлтерінің өзара қарым-қатынасын зерттеп қорыту керек. ВО және СБ сызбасын келесідей кезектілікте оқу ұсынылады:

1. СБ сызбасының негізгі жазуын зерттеу: жинау бірлігінің атауы бойынша оның мақсатымен жұмыс қағидалар туралы ой құрау; Сызбаның литері бойынша жасау кезеңі туралы пікір құрау (тәжірибе үлгісі, тәжірибе партиясы, сериялы өндіріс және т.б. ); Өнімнің іс жүзіндегі өлшемдері мен самағы бойынша масштабты зерттеу; Жасаушының констукторлық құжатамасының ұйымдастырылуына назар аудару керек, сонымен қатар ұқсас өнімдерді жасаушылардың арасындағы «рейтинг» пен оның беделі тұрғысынан талдау жасау керек; ВО (СБ) сызбасы неше бетте сызылғаны туралы анықтау

2. Өнімнің қысқаша сипатын зерттеу, оның құрылымымен жұмыс қағидасын білу;

3. Спецификацияны көріп алу (еркін кестеге); өнім қандай құрастыру бірлігіктерінен, оригинальды және стандартты бөлшектерден құралғаны айтамыз; олардың арақатынасы; түсі бар қосылыстардың (передачтардың) баршылығы; олардың модульдері; гидравлика, пневматика элементтеріне назар аударыңыздар; бөлшектер жасалаиын материалдарға назхар аударыңыздар; прокаттың қолданылуымен қара металдарды қию процессін бақлаңыз, лигерленген конструкциялық болатын, түсті металдардың, сатылатын арнай мақсаттағы өнімдер (сорғыштар, двигательдер, гидроцилиндрдер жэәне т.б..); өндірісіне көз жеткізу; сызбада әрбір құрылымдық бөлімді табу (бөлшек, құрастыру бірлігі), бқл бөлімдер әдетте спецификацияда немесе жеке позициямен бос кестеде көрсетіледі.

4. Сурет бойынша бөлшектердің геометриялық нысаның, өзара орналасуын, олардың қосылу тәсілдері, орын ауыстыруда мүмкіндігі, жұмыс кезіндегі өзара әрекеттестігі, үкелетін бөлшектердің майлануын көрсету.

5. Өнімнің толығымен және құрамдас бөліктердің жиналуымен бқзылуының кезектілігін анықтау.

Құрастыру бірлігінің құрлымымен жұмысы туралы ғымды ала отырып бөлшектің контурвы қандай кеңістік беттермен шектелгенін анықтайды. Бқл үшін сызбада бөлшектердің барлық көріністерін, суреттерін тауып, қосымша көріністерді, кескінмен қималарға, және т.б. ерекше көңіл аудару керек, себебі негізгі көріністе анықталмаған элементтер нысандары көрсетіледі. Бөлшектің бөлек элементтернің анықтау кезінде қиыншылықтар туындаса, сызбаны оқу процессін көршілес бөлшектердің суретін қарау арқылы жалғастырамыз, ол бізге керекті бөлшектің көршілес бөлшектердің геометриясын анықтауға септігін тигізеді. Сонымен қатар ішкі кеңістіктегі кейбір элементтері (конавка, фаска) басқа бөлшектермен жасырылу мүмкін. Мысалы, ол валдармен, осьтермен және т.б. элементтермен қиылмаған болып көрінеді. Өз кезегінде, валдың белгілі бір бөлігі оны қосытан өзге бөлшекпен жабылуы мүмкін. СБ оқуына суреттер арасындағы проекционды байланыс, түрлі суреттердегі (масштабты ескере отырып) бөлшекті штрихтеудің параметрлері көмектеседі.

5.2 Бөлшекті орындаудың реттелігі

Бөлшектеу – жинау сызбасының оқу нәтижелері бойынша бөлшектің жұмыс сызбаларын дайындау. Бөлшектеу кезінде жинау сызбасында бір қатар шарттылықпен қысқартулар қолданылады оларды бөлшектердің жұмыс сызбаларында ескеру керек

Жалпы тәртіп бойынша бөлшектеуді келесідей кезектілікте орындалу керек:

1. Стандартты, нормаланған және сатылатын бөлшектер бөлшектелуден шығарылғантылған, спецификацияда барлық оригиналды белгілеу керек.

2. Барлық суреттерде бөлшектерді табу, оның ішкі және сыртқы нысаның, конструктивті ерекшеліктері мен өлшемдерін табу.

3. Басты көріністі таңдау. Ол көрініс, кескін немесе көрініспен кескін бөлшектерінің қосылысы болуы мүмкін. Жұмыс сызбасының басты көрінісіндегі бөлшектердің орналасуы құрылыс сызбасындағы орнына сәйкес келмеуі де мүмкін. Айналу денелері болып табылатын бөлшектер (валь,ось, саусақтар, втулка және т.б.) бас көріністерде көлденең орналасады.

4. Керекті суреттің саның (затты түсіну үшін минимальді және толыққанды түсінігін беретін) және олардың мінің анықтау.

5. Сызбаның нысаның және суреттің масштабын таңдау.

6. 2.109-73 МЕСТ бойынша бөлшекті сызып, өлшемдерді салу (39 сур.).

39 сурет. Вал мен қақпақ бөлшектерінің өлшемдерін база арқылы қою.