27. Monopol pełny

a) na rynku działa jeden producent i wielu kupujących

b) firmy konkurencyjne nie mogą wejść na rynek, na którym istnieje monopol z powodu barier finansowych i prawnych

c) produkt nie ma substytutów( wyrobów zastępczych) – kupujący muszą zapłacić cenę monopolisty albo obyć się bez danego produktu

d) rynek jest przejrzysty (uczestnicy dysponują pełną informacją o wszystkich transakcjach)

-Zasada ekwimarginalna

Jest podstawowym warunkiem maksymalnej satysfakcji lub użyteczności. Mówi, że konsument mający stały dochód i mający do czynienia z danymi cenami rynkowymi dóbr osiąga maksimum satysfakcji lub użyteczności, kiedy krańcowa użyteczność ostatniej złotówki wydanej na każde dobro jest dokładnie taka sama jak krańcowa użyteczność tej złotówki wydanej na każde inne dobro.

-cos z warunkami rozwoju działalności gospodarczej

Działalność gospodarstwa kraju określają: produkcja (PKB) konsumpcja, oszczędności inwestycje.

Zestaw 28.

- funkcje rynku jako regulatora procesów gospodarczych

a) dokonuje wyceny różnych dóbr

b) jest podstawowym źródłem informacji dla podmiotów gospodarczych

c) jest niezbędnym warunkiem racjonalnego wykorzystania zasobów gospodarczych

d) umożliwia ustalanie się stanów równowagi w gospodarce

e) jest weryfikatorem społecznej przydatności produkcji i zarazem mechanizmem dostosowania produkcji do potrzeb

- czynniki determinujące optimum konsumenta

a) preferencje i gusty konsumenta

b) dochod konsumenta

c) ceny poszczególnych dóbr

d))Założenie behawioralne, zgodnie, z którym konsumenci starają się w maksymalnym stopniu zaspokoić swoje potrzeby. Konsument wybiera koszyk dóbr dający mu największą satysfakcję.

Dochód konsumenta + ceny poszczególnych dóbr = ograniczenie budżetowe konsumenta

Ograniczenia budżetowe opisują różne koszyki (kombinacje ilościowe) dóbr dostępne dla konsumenta. To, jakie kombinacje są dostępne dla konsumenta, zależy od:-wysokości jego dochodu

- typowe bariery wejścia na rynek zdominowany przez monopolistę

a) monopolista posiada patenty i prawa autorskie na produkt

b) monopolista jest jedynym i wyłącznym właścicielem strategicznego zasobu nie mającego bliskich substytutów

c) założenie czystego ( pełnego monopolu)

d) monopolista ma wyłączność w sprzedaży danego towaru na danym obszarze

e) monopolista posiada odpowiednio duży kapitał

f) bariery administracyjno-prawne - polityka protekcyjna państwa chroniąca krajowego producenta przed napływem na rynek produktów zagranicznych

Zestaw 29.

-Popyt niefunkcjonalny

Wynika z oddziaływania efektów zewnętrznych na użyteczność. Użyteczność danego dobra może ulegać zmianie w zależności od zachowania się innych konsumentów. Rodzaje zachowań nabywców:
a) efekt owczego pędu – popyt na dane dobro wzrasta dlatego, że inni konsumują to dobro. Wynika on z potrzeby ustożsamiania się z innymi konsumentami i ich stylem życia.

b) efekt snobizmu- popyt na dane dobro maleje wskutek tego, że inni kupują to dobro.Wynika on z potrzeby wróżniania się, bycia elastycznym, odmiennym od innych

c) efekt veblenowski- popyt na tzw. dobra prestiżowe, ich konsumpcja świadczy o statusie

-krzywa obojętności konsumenta

Przedstawia ona różne kombinacje ilościowe dóbr i usług, spośród których wybór dla konsumenta jest obojętny, gdyz dają one taki sam poziom łącznego zadowolenia czyli charakteryzują się jednakowych stopniem użyteczności całkowitej.

Cechy:

1. może ich być nieskończenie wiele

2. nie mogą się przecinać

3. są wypukłe względem początku układu ( dobra substytucyjne)

4. maja nachylenie malejące: co ma miejsce jeżeli żadne z dóbr nie jest porządane.

-monopol prawny/ naturalny

Monopol prawny(państwowy)- kiedy prawo danego państwa pozwala świadczyć usługi lub określony asortyment towarów tylko jednemu podmiotowi np. monopol loteryjny

Monopol naturalny- wynikający z natury dostarczanej usługi/ towaru gdy ze względów technicznych konkurencja wielu podmiotów jest niemożliwa lub utrudniona, np. koleje żelazne, dostarczanie prądu i gazu, telekomunikacja. W przypadku monopolu naturalnego w wielu krajch tworzone jest specjalne prawodastwo, które reguluje zmonopolizowany rynek w sposób sztuczny tworzac na nim warunki do powstania rozwoju konkurencji.

Zestaw 30.

-poza cenowe determinanty popytu

• dochody nabywców

• ceny dóbr komplementarnych i substytucyjnych

• oczekiwania co do zmiany sytuacji rynkowej

• gusty i preferencje nabywców

• zmiana liczby i struktury ludności

• warunki klimatyczne i pogodowe

• efekty naśladownictwa, demonstracji

• sytuacja polityczna

• wykształcenie

-Definicja ograniczenia budżetowego konsumenta

Ograniczenie budżetowe - dochód konsumenta i ceny poszczególnych dóbr, traktowane łącznie, wyznaczają ograniczenie budżetowe danego konsumenta. Ograniczenie budżetowe opisuje różne koszyki (kombinacje ilościowe) dóbr dostępne dla konsumenta. Ograniczenie budżetowe zależy od dwóch czynników: dochodu konsumenta i cenie

-kształtowanie się ceny utargu przeciętnego i końcowego w monopolu OOO\\

* Krzywa utargu przeciętnego jest jednocześnie krzywą popytu.

• Monopolista produkuje w obszarze gdzie popyt jest elastyczny (na lewo od Q*)

• Przy każdej wielkości produkcji utarg krańcowy jest niższy od utargu przeciętnego (ceny) Monopolista poszukuje jednocześnie takiego poziomu ceny (związek z popytem i z utargiem) oraz takiej wielkości produkcji (związek z kosztami wytwarzania), która maksymalizuje zysk całkowity. ZC = UC - KC ? max

gdzie:

ZC - zysk całkowity,

UC - utarg całkowity , UC = C(Q)?Q

KC - koszty całkowity KC (Q)

Warunek ekonomicznego optimum produkcji: U K = K K

Jest to jednocześnie punkt max zysku

Cena monopolistyczna C > K K Warunek optimum ekonomicznego pozostaje taki jak w przedsiębiorstwie wolnokonkurencyjnym, różnica między przedsiębiorstwem monopolistycznym a wolnokonkurencyjnym dotyczy jedynie kształtu krzywej utargu krańcowego.

1. Cena przewyższa utarg krańcowy uzyskiwany przez monopolistę

C = UP > UK

2. Monopolista kierując się maksymalizacją zysku dąży do zrównania utargu krańcowego i kosztów krańcowych

U K = K K

Wniosek:

Cena monopolistyczna zawsze przewyższa koszt krańcowy: C > KK

Zestaw 31.

- Efekt substytucyjny i dochodowy zmian cen

Efekt substytucyjny - spowodowany jest zmianą ceny jednego z dóbr należących do koszyka dóbr konsumenta i polega na dostosowaniu popytu do tej zmiany: konsumenci odchodzą od dobra X, którego względna cena wzrosła, zastępując je innymi dobrami, których cena w porównaniu do ceny dobra X pozostała stała lub spadła (D.Begg 2003, s. 148). Jest to tzw. zastępowanie jednego dobra drugim.

Gdy mamy do czynienia tylko z dwoma dobrami, są one z konieczności względem siebie substytutami, a więc efekt substytucyjny będzie jednoznaczny (cena X rośnie, spada popyt na X, rośnie popyt na Y). Gdy dóbr w koszyku konsumenta jest więcej, efekt substytucyjny spowoduje także spadek popytu na dobra komplementarne względem dobra, które podrożało, np.: gdy wzrośnie cena tytoniu, spowoduje to spadek popytu nie tylko na sam tytoń, ale także na fajki, gdy znacząco wzrośnie cena paliw (benzyny i oleju napędowego), można się spodziewać spadku popytu na nie oraz na pojazdy silnikowe.

Efekt dochodowy - związany jest ze wzrostem lub spadkiem dochodu. Wzrost / spadek ten może się wiązać zarówno ze zwykłym zmniejszeniem dochodu do dyspozycji, jak i ze wzrostem cen(y). Gdy rozważamy dobra zwykłe (normalne), każdy spadek dochodu spowoduje spadek popytu na oba dobra. W przypadku dóbr niższego rzędu, efekt dochodowy działa w odwrotnym kierunku. Generalnie wzrost dochodu spowoduje wzrost ogólnego popytu zgłaszanego przez konsumenta, a spadek dochodu - spadek popytu.

-negatywne konsekwencje monopolizacji gałęzi

-ograniczenie przez monopole rozmiarów produkcji prowadzące prostym rozumowaniu do wzrostu cen i osiągania wyższego zysku, niż byłby możliwy w przypadku działalności w warunkach wolnej konkurencji

-niepełne, nieefektywne wykorzystanie mocy produkcyjnej i siły roboczej ( zdolnosci wytwórczych)

- wyższe przeciętne koszty produkcji

-ograniczenie wolnej konkurencji przez narzucanie innym podmiotom jednostronnie akceptowanych warunków transakcji.

Produkcja bez wykorzystania najświeższych metod produkcji oraz hamowanie postępu technicznego

-gałęzie wchodzące i schyłkowe w polityce schyłkowej

gałęzie wchodzące – to pojawiające się właśnie nowe gałęzie do których należy przyszłość; związane są współcześnie z technologa informatyczna i inżynierią genetyczną

gałęzie schyłkowe- to reprezentujące przeszłość galezie, których znaczenie w długim okresie się zmniejsza: gałęzie przemysłu ciezkiego(hutnictwo stali, przemysł stoczniowy)

Zestaw 32.

-popyt elastyczny i nieelastyczny

popyt elastyczny - kiedy elastyczność popytu na dane dobro jest większa od 1 (E>1), oznacza to, że niewielka zmiana ceny wywołuje dużą zmianę wielkości popytu; krzywa popytu w takiej sytuacji jest nachylona łagodnie (blisko poziomej kreski); przykładem są meble, samochody i inne dobra o charakterze bardziej luksusowym;

popyt nieelastyczny - kiedy elastyczność popytu na dane dobro jest mniejsza od 1 (E<1), oznacza to, że określona zmiana ceny wywołuje stosunkowo mniejszą zmianę wielkości popytu; krzywa popytu w takiej sytuacji jest bliska pionowej kreski, przykładem są artykuły żywnościowe i odzież;

-konkurencja monopolistyczna (warunki)

Konkurencja monopolistyczna występuje w gałęziach, które charakteryzują się następującymi cechami:

• Na rynku działa wielu producentów i wielu nabywców.

• Istnieje nieograniczona swoboda wejścia nowych firm na rynek danej gałęzi.

• Produkty wytwarzane przez różne firmy nie są jednorodne, są one zróżnicowane pod względem cech użytkowych oraz mają bliskie substytuty.

• Producenci i konsumenci mają doskonałe informacje o rynku i postępują racjonalnie.

• Każda firma ustala cenę sama lecz muszą pamiętać o tym, że ceny konkurencyjnych produktów wpływają na popyt ich własnych prodkuktów

-system patentowy

Patent jest formą ochrony wynalazku. Jest to układ “dać, by wziąć” pomiędzy społeczeństwem i wynalazcą. Wynalazca zdradza wynalazek, a społeczeństwo daje mu ograniczony czasowo monopol na czerpanie korzyści komercyjnych. Z łaciny stać otworem. Wynalazca ma wyłączne prawo do wynalazku (teraz 20 lat). Po jego upływie wynalazek należy do społeczeństwa.

Zestaw 33.

- poza cenowe determinanty podaży

a) ilość producentów danego dobra,

b) polityka rządu wobec przedsiębiorstwa (podatki, subsydia, dotacje),

c) dostępność zasobów,

d) technologia,

e) koszty,

f) rentowność produkcji dóbr substytucyjnych.

-optymalna krzywa popytu a krzywa postrzegana przez firmę

Krzywą pokazującą ilości produktu, które dana firma może sprzedać i odzwierciedlającą obiektywne warunki rynku, możemy nazwać obiektywną krzywą popytu. Nachylenie tej krzywej, ukazującej udział analizowanej przez nas firmy w całkowitej ilości dobra żądanej przez nabywców, odpowiada nachyleniu krzywej na produkty całej gałęzi produkcji.

W odróżnieniu od konkurencji doskonałej, każda firma działająca w warunkach konkurencji monopolistycznej ma świadomość zależności ilości sprzedawanego produktu od jego ceny, ale też wie, że jest tylko jedną z wielu firm, mającą niewielki wpływ na cały rynek. Może więc zakładać, że zmiana przez nią ceny, tzn. jej obniżka w celu zwiększenia sprzedaży, nie spowoduje reakcji innych firm. Dlatego też nasza firma postrzega swój popyt, ściślej popyt na swój produkt, jako bardziej elastyczny niż jest on w istocie. W ten sposób dochodzimy do drugiej krzywej popytu: postrzeganej przez firmę krzywej popytu.

-sankcje nakładów

34.

-konkurencja niecenowa

Konkurencja niecenowa to rywalizacja między firmami polegająca na poprawie jakości swoich produktów, przeprowadzaniu kampanii reklamowych czy działalności pomocniczej w celu zachęcenia klientów do kupna swoich towarów .Firmy  stosują różne metody popierania sprzedaży przy utrzymywaniu stabilnych cen, np. promowanie produktu i znaku firmowego, marki, szeroka dostępność produktu, dogodne warunki zakupu (dostawa)  

-stopa procentowa i jej funkcje /czynniki które wpływają na jej zmiany

Stopa procentowa jest to wynagrodzenie przysługujące właścicielowi kapitału za jego użyczenie danemu podmiotowi na określony czas. Analizując to pojęcie od strony dłużnika stopa procentowa jest miarą ceny kapitału- oznacza to że dłużnik pożyczając pewną sumę od kredytodawcy zobowiązuje się spłacić wyjściową sumę pożyczki z dodatkowymi odsetkami w określonym momencie w przyszłości (D. Begg, 1996, s.44).

Funkcje stopy procentowej w gospodarce:

- informacyjna – informuje o intencjach rządu w zakresie polityki pieniężnej, niesie informacje dla producentów, inwestorów, eksporterów, konsumentów.

- bodźcowa – wysokość stopy procentowej może wpływać na zachowania przedsiębiorstw i gospodarstw domowych. Wyższe stopy procentowe powinny zachęcać gospodarstwa domowe do oszczędzania, a przedsiębiorstwa do mniejszej aktywności inwestycyjnej. Gdy stopy procentowe obniża się to wzrasta akcja kredytowa, pobudza aktywność gospodarczą i popyt.

-średnia ważona

średnia ważona – Metoda średniej ważonej w przypadku wyceny zapasów jest to metoda wyceny ich rozchodu polegająca na jego księgowaniu przy wykorzystaniu średniej ważonej ceny ich nabycia. Metoda ta wykorzystywana jest do rozchodu materiałów, towarów i produktu.

średnia ważona ceny= (waga1*wskaźnik1)+(waga2*wskaźnik2)

Zestaw 35.

-czym różni się płaca realna od pracy nominalnej

Wówczas, gdy ekonomista mówi o płacy nominalnej to ma on na myśli ilość pieniędzy, którą to pracodawca przelewa do banku na konto swojego pracownika, czyli po prostu pensję, która wyrażona jest w konkretnych jednostkach pieniężnych na przykład w złotych. Zaś płaca realna jest to natomiast ilość produktów, jaką to można kupić za pieniądze, które stanowią płacę nominalną, czyli właśnie za tę otrzymaną w kasie pensję.

-cechy oligopolu

• sytuacja na rynku, w której występuje tylko kilku dużych producentów danego dobra czy też dostawców usługi.

• swoboda wejścia na rynek jest ograniczona.

• brak konkurencji cenowej między uczestnikami takiego rynku. Rywalizacja przedsiębiorstw odbywa się na innych płaszczyznach (jakość, reklama, usługi dodatkowe itp.)

• przedsiębiorstwa mają znaczący wpływ na cenę(opadająca krzywa popytu; relatywnie nieelastyczny popyt zależy od reakcji konkurentów na zmiany ceny).

• Przykłady rynków: cementownie, cukrownie, producenci samochodów.

-cena ziemi i czynniki ja determinujące

Ziemia jest szczególnym dobrem kapitałowym, którego podaż nawet w długim okresie jest stała. W długim okresie są jednak możliwe międzygałęziowe przemieszczenia ziemi i kapitału. Będą się one dokonywać tak długo, aż nastąpi wyrównanie stawek najmu za ziemię lub kapitał w różnych gałęziach.

Cena ziemi- rynkowa wartość ziemi.

Zależy głównie od 2 czynników:

1. renty gruntowej, czyli strumienia przyszłych dochodów, które ta działka może przynosić jej właścicielowi

2. stopy oprocentowania lokat bankowych

Im wyższa renta gruntowa i im niższe jest oprocentowanie lokat bankowych, tym wyższa jest cena ziemi.

-protekcjonizm gospodarczy

To polityka ochrony produkcji krajowej lub rynku narodowego przed konkurencją zagraniczną za pomocą różnego rodzaju środków administracyjnych ( przede wszystkim ceł, ale także zakazów importu) oraz stymulowaniu rodzimych producentów i eksporterów poprzez stosowanie dopłat, ulg podatkowych czy gwarancji kredytowych.

Zestaw 36.

-elastyczność cenowa popytu

Elastyczność cenowa popytu jest to stosunek względnej (procentowej) zmiany wielkości popytu do względnej( procentowej) zmiany czynnika, który tę zmianę wywołał, czyli zmiany ceny danego dobra bądź usługi. Można ją określić tylko w stosunku do czynników mierzalnych.

-warunki sprzyjające porozumieniom które mogą być zawarte w oligopolu

a) w branży działa tylko kilka firm i znają się one wzajemnie

b) nie ma między nimi tajemnic w sprawie metod produkcji i kosztów

c) firmy produkują podobne dobra i mogą stosunkowo łatwo osiągnąć porozumienie cenowe

d) rynek jest stabilny

e) metody produkcji i koszty przeciętne są zbliżone, firmy są więc zainteresowane zmianą ceny w tym samym czasie i stopniu

f) rząd nie jest zainteresowany hamowaniem lub zwalczaniem porozumień

g) w oligopolu jest firma dominująca i to ona może narzucić strategię działania innym

h) istnieją bariery wejścia więc nie ma obaw, że na rynek wejdą nowe firmy

-cos o inwestycjach / polityka przemysłowa a inni (nowi) przedsiębiorcy ( ale nie jestem pewna jak dokładnie idzie to trzecie)

Polityka przemysłowa może być określona jako stymulowanie zmian w pożądanych kierunkach Oznacza więc ona ingerencję rządową w rozwój struktury przemysłowej danej gospodarki i stąd często jest określana jako polityka przemysłowo-strukturalna. Ingerencja ta polega najczęściej na działaniach redestrybucyjnych w stosunku do określonych dziedzin gospodarki.

polityka przemysłowa w tym rozumieniu ma na celu wywieranie selektywnego wpływu na przedsiębiorstwa w zależności od dziedziny ich działalności, poprzez zastosowanie takich zabiegów jak np. ulgi i zwolnienia podatkowe, pomoc finansową, zamówienia państwowe, pośrednictwo w kooperacji czy transfer technologii.
Aktywna polityka przemysłowa (jak i handlowa) może, więc polegać na przyznaniu priorytetów pewnym sektorom gospodarki kosztem pozostałych


Cele polityki przemysłowej:

Polityka przemysłowa jest to tworzenie ogólnych warunków sprzyjających działalności gospodarczej, promowanie restrukturyzacji przedsiębiorstw oraz otwieranie rynków

Poprawa warunków dla przedsiębiorstw o duzej wydajności produkcyjnej , zorientowanych na inwestycje i zdolnych do międzynarodowej konkurencyjności, szczególnie małych i srednich przedsiębiorstw, umocnienie zdoloności konkurencyjnej po przez wspieranie badań i rozwoju koropracji i ułatwienie w trakcie dostosowywania struktur.

Aktywna polityka przemysłowa polega na pobudzeniu wzrostu innowacyjności, przemian strukturalnych w przemyśle oraz podnoszeniu efektywności i konkurencyjności międzynarodowej przediębiorstw przemysłowych, a także zaangażowaniu państwa w pomoc badaniach nad rozwojem nowych technologi. Działania ofensywne są ukierunkowane na czynnikowo- produktowa centruktulizację przemysłu, obejmującą wycofanie się z produkcji nieefektownej oraz promowaniu nowoczescych dziedzin przemysłu, gałęzi i branż zawansowanej techniki, które wywierają korzystny wpłyyw na całą gospodarkę

- kryteria ekonomiczne, np. walka z bezrobociem, potrzeba wspierania sektorów będących nośnikami postępu technicznego lub sektorów przyciągających kapitał zagraniczny, ogólnie osiągających międzynarodową konkurencyjność,
- kryteria społeczne i regionalne, np. ochrona określonych grup zawodowych, czy regionów gospodarczych,
- kryteria związane z ochroną środowiska.

Zestaw 37.

- Determinanty cenowej elastyczności popytu (NIE POPYTU)

• Poziom ceny

• Wysokość dochodu

• Dostępność substytutów

• Gusty nabywców

• Rodzaj dobra

• Szerokość kategorii dobra

• Długość okresu

• Konkurencja

- Typowe strategie w oligopolu.

a) każda z firm określa ceny swoich wyrobów i rozmiary produkcji, nie porozumiewając się z rywalami.

b) Firmy uznają swoją współzależność, dochodzą do porozumienia i jedna z nich staje się liderem ustalającym ceny, a inne ją naśladują.

c) wszystkie firmy usiłują działać jak liderzy, sądząc że uda im się osiągnąć wyższe zyski, ale w efekcie osiągają niższe zyski niż w przypadku podporządkowania się i przyjęcia porozumienia monopolistycznego.

d) Firmy częściej naśladują swoich rywali, gdy obniżają ceny. W efekcie tego ceny w warunkach oligopolu są względnie stabilne, pomimo dużych zmian kosztów produkcji.

e) firmy porozumiewają się w sprawie wielkości sprzedaży i osiągają korzyści wynikające z tytułu ich monopolistycznej sytuacji.

-Stopa zwrotu i jej korzyści czy warunki.

to stosunek wysokości zysku do wysokości zaangażowanego kapitału; jest względną miarą zyskowności inwestycji, umożliwia porównywanie zyskowności różnych inwestycji.

38.

-Zależność podaży i ceny czyli chodziło o prawo podaży

Prawo podaży – zwraca uwagę na dodatnią zależność miedzy zmiana ceny a zmiana wielkości podaży. Inaczej bowiem na zmianę ceny reaguje konsument a inaczej producent.

- jaka role odgrywa bank centralny w polityce pieniężnej

Polityka pieniężna to działalność banku centralnego polegająca na oddziaływaniu na podaż pieniądza, a także na regulowaniu jego obiegu w celu zapewnienia równowagi pieniężnej w gospodarce.

- dlaczego powstają przedsiębiorstwa czy coś w tym stylu

chęć wzbogacenia się- pomnożenie kapitału.

Cele: główny(przetrwanie i rozwój) ekonomiczne(długo i krótkoterminowy zysk)

techniczno-produkcyjne(maksymalizacja produkcji) społeczne (zaspokojenie rynku i załogi)

Zestaw 39.

-popyt efektywny i potencjalny

Popyt efektywny- chęć nabycia towaru poparta jest posiadaniem odpowiedniego ekwiwalentu

Popyt potencjalny – oznacza pragnienie nabycia określonego dobra nie poparte możliwościami dochodowymi.

-koszt krańcowy a przeciętny

Koszt krańcowy – przyrost kosztu zmiennego jeśli produkcja zmieni się o jednostkę (innymi słowy informuje nas jak zmienia się koszt całkowity (tylko zmienny, bo stały nie zmienia się)).

Koszt przeciętny – jeżeli koszty całkowite podzielimy przez ilość wyprodukowanych wyrobów (Q) otrzymamy koszt jednostkowy inaczej koszt przeciętny (Kp) przypadający na jednostkę wyrobu.

-i jakieś kosmiczne o elementach czegoś tam czegoś

40.

-popyt elastyczny i nieelastyczny

Popyt elastyczny - zmiana cen wywołuje większą zmianę wielkości popytu, np. wzrost cen o 10% powoduje spadek wielkości popytu o 20%.

Popyt nieelastyczny - zmiana cen wywołuje mniejszą zmianę wielkości popytu, np. spadek ceny o 10% powoduje spadek wielkości popytu o 5%.

- mechanizm alokacji zasobów/ 4 warunki

a) własność prywatna

b) nie występowanie zakłóceń cenowych

c) dostosowanie się szybko i elastycznie podmiotów do występujących zmian na rynku

d) przepływ zasobów = płynne i sprawne przenoszenie się zasobów

-Rodzaje kosztów przedsiębiorstwa

Koszty produkcji –Obejmują one: wydatki związane z użytkowaniem maszyn i urządzeń produkcyjnych, wydatki na zakup surowców, energii, płace,

reklamę, płacone odsetki od kredytów, czynsze za korzystanie z budynków, ziemi, id. W praktyce wydatki te określa się jako koszty księgowe.

Rzeczywiste koszty ekonomiczne – obejmują zarówno koszty księgowe, jak i koszty alternatywne, stanowiące utratę potencjalnych korzyści w odniesieniu

do zastosowania kapitału, pracy i ziemi.

Koszty nieujawnione – powstają w warunkach, gdy w działalność przedsiębiorstwa wprzęgnięte są czynniki produkcji, które nie zostały opłacone, jak np.

praca właściciela jednoosobowej firmy, który nie wypłaca sobie ani pensji, ani dywidendy.

Koszty produkcji można podzielić na:

Koszty osobowe, materiałowe oraz amortyzację trwałego majątku produkcyjnego

Koszty bezpośrednie i pośrednie (kryterium powiązania z produktem)

Koszty stałe i zmienne (najważniejszy podział kosztów uwzględniający ich zależność od rozmiarów produkcji)

Koszty zmienne - wynagrodzenie pracowników produkcji, ZUS, surowce

Koszty stałe - amortyzacja, wynagrodzenie pracowników administracyjnych, opłata za media

41.

- powiązania między popytem a dochodem/ zależność między popytem, a ceną

Prawo popytu- zmiana ceny dobra powoduje zmianę ceny popytu wzdłuż danej krzywej popytu; krzywa popytu rynkowego przesuwa się tylko w rezultacie zmian czynników nie cenowych.

-liberalizm i etatyzm w gospodarce

etatyzm- ingerencja państwa w prywatną działalność gospodarczą, duży udział budżetu państwa w produkcji krajowej, wysokie podatki, duże pieniądze do podziału

liberalizm-minimalny udział państwa w budżecie, niezależność banku centralnego, ważna jednostka

-prawo/zasada najmniejszego kosztu

Polega na minimalizacji nakładów ponoszonych dla osiągnięcia założonego efektu. (część zasady racjonalnego gospodarowania)

42.

- Co to jest elastyczność cenowa popytu, co oznaczają poszczególne przedziały elastyczności.

Jest to stosunek względnej zmiany wielkości popytu na dane dobro do względnej zmiany jego ceny.

Współczynnik:

• Dla | E_d(p) | = 0 popyt doskonale nieelastyczny (popyt sztywny) zmiana ceny nie wywołuje zmiany popytu

• Dla | E_d(p) | > 0 wzrost ceny powoduje spadek wielkości popytu:

dla popyt nieelastyczny - procentowa zmiana popytu jest mniejsza niż procentowa zmiana ceny.

dla | E_d(p) | = 1 popyt wzorcowy - procentowa zmiana popytu jest równa procentowej zmianie ceny

dla | E_d(p) | > 1 popyt elastyczny - procentowa zmiana popytu jest większa niż procentowa zmiana ceny

• Dla popyt doskonale elastyczny - minimalna zmiana ceny wywołuje maksymalną zmianę popytu

-Warunki sprzyjające zawieraniu porozumienia w oligopolu

a) w branży działa tylko kilka firm które wzajemnie się znają

b) nie ma tajemnic w kwestii metod produkcji i poziomu kosztów

c) metody produkcji i koszty przeciętne są zbliżone więc wszyscy są w tym samym czasie i w podobnym stopniu zainteresowani zmianami cen

d) firmy produkują podobne dobra

e) występują wyraźne bariery wejścia

f) rynek jest stabilny

-Polityka przemysłowa i coś związane z dyskryminacją przedsiębiorstw

43.

-Dobra substytucyjne i komplementarne 
 Dobra substytucyjne – dobra pełniące zbliżone funkcje, mogące się częściowo lub całkowicie zastępować, np. żel i mydło 
 Dobra komplementarne- dobra wzajemnie uzupełniające się gdy wykorzystanie danego dobra wiąże się z koniecznością posiadania innego dobra.

-Beneficjenci gospodarki etatystycznej

Etatyzm-rodzaj polityki społeczno- gospodarczej państwa o gospodarce mieszane(państwowo-prywatnej) oznaczający przejmowanie przez państwo administracji nad prywatnymi przedsiębiorcami lub tworzeniem nowych przedsiębiorstw państwowych przy pomocy kapiału państwowego. Często utożsamiany z interwercjalizmem.

Działania państwa etatystycznego na: przemysł cieżki, obronny, roboty publiczne, masowe zatrudnianie w przemyśle cięzkim

Daje to poczucie stabilizacji społeczeństwa z tzw. Nizin społecznych.

-Co to jest przedsiębiorstwo?

Przedsiębiorstwo- podmiot gospodarczy, który prowadzi działalność produkcyjną handlową lub usługową w celach zarobkowych i na własny rachunek.

44.

-przedstaw podaż w rożnych okresach ( szczegóły)

a) okres ultrakrótki - podaż jest stała. w tej sytuacji cena jest funkcją popytu

b) okres krotki - następują procesy dostosowawcze podaży w ramach istniejącego potencjału wytwórczego przez jego lepsze wykorzystanie . Podaż może wzrosnąć w ramach zakreślonych przez możliwości produkcyjne

c)okres długi - zdolności produkcyjne zwiększają się. jest to skutek inwestycji. ich przeprowadzenie wymaga czasu rożnego zresztą dla poszczególnych dziedzin wytwarzania. zwiększenie zdolności produkcyjnych sprawia ze w okresie długim istnieją największe możliwości wzrostu sprzedaży

- Jaki wpływ ma państwo na koniunkturę (co może zrobić, by była lepsza)

Koniuktura -Splot okoliczności wywołujący znaczny, głównie pozytywny wpływ na warunki ekonomiczne.

Cykl koniunkturalny polega na wahaniach rozmiaru produkcji społecznej (PKB),którym towarzyszą zmiany poziomu bezrobocia oraz stopy inflacji.

Państwo może wpływać na to:

• obniżając podatki podczas recesji, żeby ludzie zwiększyli wydatki i zwiększyli PKB.

• kontrolując ilość pieniądza, może ją zwiększać szybciej podczas recesji(Bank Anglii w WB)

• kiedy stopa inflacji wysoka, bank centralny może zmniejszać stopę wzrostu podaży pieniądza.

Państwo stara się regulować wahaniami cyklu koniunkturalnego, zapewnić stabilność gospodarki. Celem funkcji stabilizacyjnej jest osiąganie i utrzymanie wysokiego tempa wzrostu gospodarczego. W ramach tej funkcji państwo przeciwdziała inflacji, bezrobociu, zapewnia dobrą współpracę z zagranicą i równowagę zewnętrzną, stara się zapewnić stabilną złotówkę, ustabilizować bilans płatniczy, stabilizację cen .

Koninktura odzwierciedla cykliczny przebieg procesu gospodarowania i odnosi sie zarówno do stanu jak i dynamiki zjawisk i procesów gospodarczych.

- Cele działalności gospodarstwa

główny cel przedsiębiorstwa: przetrwanie i rozwój

cele ekonomiczne - długo i krótkoterminowy zysk, poprawa rentowności, poprawa pozycji na rynku, wzrost produktywności czynników wytwórczych, innowacyjność

cele techniczno produkcyjne - maksymalizacja produkcji, poprawa jakości, reprodukcja zasobów kapitałowych

cele społeczne - cele ogólnospołeczne (zaspokajanie potrzeb rynku), cele załogi (wzrost zarobków, poprawa warunków pracy, wzrost satysfakcji pracowników)

cele regionalne i ekologiczne - poprawa infrastruktury komunalnej i kulturalnej, aktywizacja regionu, ochrona i odnowa środowiska, racjonalne wykorzystanie zasobów przyrody

45.

-cenowa mieszana elastyczność popytu i interpretacja jej współczynnika

procentowa zmiana popytu na dobro (usługę) x w reakcji na procentową zmianę ceny dobra (usługi) y.

mieszana elastyczność popytu odnosi się głównie do dóbr (usług), które są względem siebie substytucyjne (Edx(py) > 0) lub komplementarne (Edx(py) < 0),

-negatywne skutki sztucznego napędzania koniunktury:

Koniuktura : stan aktywności gospodarczej charakteryzowany poprzez całokształt zmieniających się w czasie wskaźników życia gospodarczego, takich jak:PKB, ceny, płace zatrudnienie.

Negatywne skutki sztucznego pobudzania koniuktury to:

WZROST INFLACJI !!!

-WZROST BEZROBOCIA

WZROST PKB

Nierównowaga handlowa i finansowa, która prędzej czy później kończy się recesją, będąca natruralnym mechanizmem przywrócenia równowagi rynkowej pomiędzy popytem a podażą.

Faza kryzyzsu rosnie bezrobocie, maleje produkcja zatrudnienie , popyt cenowy

Faza depresji: koniec spadku, wyzej wymienione wartości pozostaja na niskim poziomie,

Faza ożywienia:rosną : produkcja, zatrudnienie, inwestycje, popyt cenowy, maleje bezrobocie

Faza rozkwitu: koniec wzrostu wyzej wymienione wartosci utrzymują się na wysokim poziomie.

-cechy przedsiębiorstw

Cechy przedsiębiorstwa jako podmiotu gospodarczego: przedsiębiorczość, samodzielność, samo finansowanie, racjonalność działania.

46.

- wpływ dochodów na popyt

a) zakładając niezmienność ceny danego dobra oraz cen innych dóbr, wzrostów dochodów ludności towarzyszyć będzie na ogół identyczny przyrost sumy

wydatków konsumenta;

b) wzrost dochodów ludności zwiększa popyt na większość dóbr - wzrasta jednak w różnym stopniu; udział określonego dobra w budżecie konsumenta są to

wydatki na zakup tego dobra(cena x ilość), wyrażone jako część całości wydatków gospodarstwa domowego lub jego dochodów;

- wpływ protekcjonizmu gospodarczego na efektywność (mniej więcej tak to brzmiało)

Jako uzasadniony wyjątek od polityki wolnego handlu traktuje się także przeciwdziałanie nierzetelnej konkurencji (non-fair competition). Jest to możliwe wtedy, kiedy za granicą stosuje się różne formy oddziaływania na produkcję i eksport prowadzące do nieuzasadnionego wzrostu konkurencyjności oferowanych wyrobów. Należą do nich: dumping, rujnacja rynku (,market disruption) i subwencjonowanie eksportu. Zakłócają one funkcjonowanie wolnego rynku i handlu, działając negatywnie na wykorzystanie czynników produkcji, a w ostatecznym rezultacie zmniejszają efektywność produkcji i osłabiają rozwój gospodarczy. Poprawiają one wprawdzie sytuację w kraju stosującym te rozwiązania, ale jednocześnie — pogarszają w kraju, wobec którego są stosowane.

• podstawowy czynnik rozwoju działalności gospodarczej

• POSIADANIE OKREŚLONEJ ILOŚCI KAPITAŁU ! Którą można przeznaczyć na rozwój przedsiębiorstwa i gotowość do podjęcia ryzyka

47.

-skala elastyczności dobra
a) dobra niższego rzędu- ujemna elastyczność dochodowa popytu
b) dobra normalne – dodatnia elastyczność dochodowa popytu
c) dobra luksusowe – elastyczność dochodowa większa od 1
d) dobra podstawowe – elastyczność dochodowa mniejsza od 1

-celowość przedsiębiorstw państwowych i ich istota

Ważny element stabilizacji koniunktury i realizacji celów społecznych. Wpływały i oddziaływały na wielkość zatrudnienia oraz na dochody ludności.

tworzone są w celu bieżącego i nieprzerwanego zaspokajania potrzeb ludności, tj. świadczenia usług w zakresie:

⇒ Inżynierii sanitarnej; ⇒ Komunikacji miejskiej; ⇒ Zaopatrzenia ludności w energię elektryczną, gazową i cieplną; ⇒ Zarządu państwowymi zasobami lokalowymi; ⇒ Zarządu państwowymi terenami zielonymi; ⇒ Zarządu uzdrowiskami; ⇒ Usług pogrzebowych i utrzymywania cmentarzy; ⇒ Usług kulturalnych.

-różnica miedzy zyskiem i utargiem

zysk jest to utarg pomniejszony o koszty, a utarg jest to ogólna suma środków pieniężnych uzyskanych przez podmiot gospodarczy ze sprzedaży dóbr i usług w danym okresie

48.

-decyzje rynkowe konsumenta (podobno 3 decyzje)

a) wielkość jego dochodów nominalnych

b) rynkowe ceny dóbr

c) jego własne gusty i preferencje

-dobra normalne i poślednie

Dobro normalne – dobro charakteryzujące się dodatnim współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu/ popyt rośnie pod wpływem wzrostu dochodów nabywców

Dobro poślednie- dobro charakteryzujące się ujemnym współczynnikiem dochodowej elastyczności popytu/Dobra reagujące spadkiem popytu na wzrost dochodów np. cebula, ziemniaki, zboże, mąka

-spółki osobowe, scharakteryzuj

a)jawna

b)partnerska

c)komandytowa

d)komandytowo-akcyjna

49.

-1 prawo Gossena

Zadowolenie osiągnięte ze spożycia każdej następnej jednostki danego dobra zmniejsza się, aż do zaspokojenia potrzeby na nie. Prawo to jest znane także pod nazwą prawa malejącej krańcowej użyteczności.

-prawo Engela

a) w miarę wzrostu dochodu, udział wydatków na żywność w wydatkach ogólnych relatywnie maleje
 b) w miarę wzrostu dochodów zwiększa się procentowy udział wydatków na dobra trwałego użytku usługi kształcenie itp.
 c) wydatki na dobra luksusowe lub oszczędności występują tylko przy wysokim dochodzie

-Koncern - jego cechy i struktura.

- to ekonomiczna forma organizacji skupiającej przedsiębiorstwa o odrębnej osobowości prawnej należące do jednego właściciela; koncern powstaje na

skutek koncentracji kapitału, w wyniku fuzji (łączenia) firm, dokonywanej zazwyczaj w drodze zakupu akcji lub udziałów innych firm. Firmy wchodzące w skład koncernu mają wspólny zarząd, lecz oddzielną osobowość prawną. jego następstwem może być ograniczenie konkurencji, koncern pionowy, w którym przedsiębiorstwa łączą się kolejno według technologicznych etapów produkcji koncern poziomy, grupujący przedsiębiorstwa jednej branży.
Przykładem może być Ford ( w kwestii poziomej posiada np. Mazdę, Land Rovera, Aston Martina, Jaguara, a w kwestii pionowej – inne podzespoły)

50.

-2 prawo Gossena

W celu osiągnięcia największej sumy zadowolenia człowiek stara się tak podzielić swe środki aby krańcowe jednostki nabywanych dób przynosiły takie samo zadowolenie. Maksymalne zadowolenie z konsumpcji dobra X i Y konsument osiąga wtedy gdy stosunek użyteczności krańcowej tych dóbr zrówna się z relacja ich cen.

-Spółki kapitałowe, podział i charakterystyka

a) spółka akcyjna
 b) spółka z ograniczoną odpowiedzialnością ( spółka z.o.o.)

-Konglomerat
 Konglomerat jest to rodzaj holdingu, w którym zgrupowane są przedsiębiorstwa z wielu różnych branż. Czasami nazywamy to formą ukośną. Konglomeratowa forma integracji stosowana często przez holdingi przynosi im korzyści w postaci większej stabilności dochodów oraz większych zysków z tytułu przemieszczania i lokowania kapitałów w tych sektorach gospodarki, które w danym czasie gwarantują wyższą rentowność Np. Proctol&Gamble –posiadają perfumy Hugo Boss, Chipsy Lays .