13. Historyczne formy powszechnego ekwiwalentu

• Towar który bez problemu wymienia się na każdy inny

• Pieniądz pierwotny-wymiana towar za towar. Podczas tej wymiany zachodziły dwie ważne czynności:kupno i sprzedaż

  • Pieniądz kruszcowy – monety:metale:srebro i złoto

• • Pieniądz papierowy

  • Pieniądz bezgotówkowy

• Pieniądz elektroniczny

• Początkowo były to pewne dobra naturalnie powszechnie potrzebne o dużej użyteczność, potem

kruszce, następnie monety bite z tychże kruszców, pieniądz papierowy, aż do powstania pieniądza elektronicznego

2. Prawo malejącej użyteczności krańcowej

-prawo ekonomiczne, w myś którego : wraz ze wzrostem spożywania kolejnej jednostki danego dobra użyteczność krańcowa maleje gdyż potrzeba zostaje zaspokojona. Tym samym konsument zwiększając konsumpcję o kolejne jednostki, powoduje zwiększenie odnoszonych korzyści, ale przyrost Tych korzyści z każdą jednostką , dobra jest coraz mniejszy. ------> Prawo gossena

3. Problem „free-riders”

-zagadnienie ekonomiczne dotyczące efektywności alokacji zasobów na rynkach dóbr o wysokich kosztach wykluczenie z komsumcji: polega na tym, że podmiot, który korzysta z dóbr publicznych bez płacenia za nie i jeżeli wiele osób będzie uchylać się od płacenia za dobra publiczne wtedy może dojść do takiej sytuacji, że tych dóbr nie starczy dla wszystkich. Problem ten dotyczy najczęściej dóbr publicznych. Jest istotny z punktu widzenia wpływu na rachunek ekonomiczny i związanej z tym podaży dóbr publicznych.

14

CPI- Indeks wzrostu cen towarów i usług konsumpcyjnych. Najpopularniejsza na świecie miara .inflacji

Jest średnią ważoną cen towarów i usług nabywanych przez przeciętne gospodarstwo domowe. Przy obliczaniu indeksu bierze się pod uwagę tzw. statystyczny koszyk zakupów. W Polsce, GUS tworzy koszyk na podstawie badań budżetów gospodarstw domowych; co roku ustala ile i czego kupuje "uśrednione" gospodarstwo domowe, a także jaki jest udział poszczególnych produktów i usług w łącznych wydatkach. Na podstawie obserwacji zmian cen tak dobranych towarów i usług GUS oblicza wskaźnik inflacji.

15. Funkcja pieniądza

Pieniądz- materialny lub niematerialny środek , który można wymienić na towar lub usługę. Na pieniądz składają się trzy elementy: jednostka pienieżna, suma pienieżna, znak pienieżny,

Funkcje pieniądza:

Ekonomiczne :

płatnicza- pieniądz to podstawowy środek płatniczy w wymianie dóbr towarów i u sług

cyrkulacja-pieniądz jest powrzechnym środkiem wymiany w transakacjach kupno sprzedaż ,

Funkcja obrachunkowa-miernik wartości towarów

Funkcja tezauryzacyjna-funcja środka przechowywania wartości.

Społeczne: behawioralna- pieniądz jest środkiem determinującym ludzkie zachowanie,

motywacyjna- chęć posiadania pienądza motywuje ludzi do działania, informacyjna,

integracyjno-instytucjonalna.

- Demerit goods

Są to takie produkty i usługi, które ze społecznego punktu widzenia powinny być eliminowane z użycia bez względu na to, jaki stosunek mają do nich poszczególne jednostki. Do takich dóbr należą przykładowo papierosy, alkohol, narkotyki itp. Państwo może i powinno ingerować w konsumpcję takich dóbr, jeśli uzna, że jednostki przestają działać w swym dobrze pojętym interesie. Może to czynić poprzez informowanie, zakazy, czy system podatkowy (np. podatek nałożony na papierosy).

- Produkcja dóbr publicznych

Dobra publiczne to dobra, które charakteryzują się tym, że nie ma możliwości wyłączenia ich z konsumpcji oraz jednocześnie nie są konkurencyjne w konsumpcji. Pierwszy warunek oznacza, że dostawca dobra nie może legalnie zapobiec używaniu dobra przez innych.

Drugi warunek oznacza, że konsumpcja dobra przez jedną osobę, nie pozbawia innych osób możliwości konsumpcji tego samego dobra, a zatem bez żadnych konsekwencji dobro może być konsumowane przez wiele osób jednocześnie.

16.Rynek i jego istota 
 Rynek – nazywany całokształt transakcji kupna i sprzedaży w tym strony tych transakcji oraz warunków w jakich one przebiegają.

proces prowadzący do tego, że decyzje gospodarstw domowych dotyczące konsumpcji alternatywnych dóbr, decyzje przedsiębiorstw o tym, co i jak wytwarzać oraz decyzje pracowników dot. tego jak wiele i dla kogo pracować, zostają wzajemnie uzgodnione dzięki odpowiedniemu dostosowaniu cen

Rynek kształtuje układ sprzężonych (powiązanych) ze sobą elementów, takich jak: podaż, popyt i cena.

Na rynku konkurencyjnym dokonuje się ustalenia ceny oraz ilości dóbr. To także określona zbiorowość podmiotów gospodarujących zainteresowanych dokonywaniem operacji kupna-sprzedaży określonych dóbr, wartości lub usług. Część zbiorowości reprezentuje podaż(oferenci) zaś część popyt (nabywcy). Przeciwstawienie się popytu podaży w określonym miejscu oraz czasie prowadzi do ustalenia ceny wartości będącej przedmiotem obrotu – sprawia to iż dochodzą do skutku transakcje kupna sprzedaży.

Warunki istnienia i funkcjonowania rynku:

-Wymiana towarowo pienieżna, samodzielność nawiązywania stosunków wymiennych przez uczeników rynku (wzajemne deteminowanie elementów w wyniku popytu i podaży)

- Optymalne połączenie czynników produkcji

Firma maksymalizująca zysk będzie chciała wybrać taką kombinację czynników produkcji która pozwoli uzyskać określony poziom produkcji przy możliwie najniższych nakładach czynników produkcji. Problem ten można wyjaśnić za pomaca pojęcia produkcyjności krańcowej oraz pojęcia krzywej jednakowego produktu (izokwanty)

oraz linii jednakowego kosztu (izkoszty ).

Optymalna kombinacja czynników produkcji ma wówczas gdy stosunek krańcowego produktu każdego z czynników produkcji w wyrażeniu fizycznym do ich cen będzie taki sam tzn. gdy :

Krańcowy produkt pracy/cena pracy = krańcowy produkt kapitału/cena kapitału

- W jakich sytuacjach działa urząd antymonopolowy ? Sytuacje, w których możliwa jest ingerencja Urzędu Antymonopolowego
 a) podczas gdy podmioty gospodarcze wykorzystują swoją pozycję narzucając niekorzystne warunki umów 
b) gdy konkurenci porozumiewają się w celu ustalenia cen sprzedaży produktów, podziału rynku, ograniczenia produkcji lub elminowania z rynku firm nie będących członkami porozumienia
c) gdy firmy łączą się w celu istotnego ograniczenia konkurencji

d) gdy występuje zjawisko łączenia stanowisk i funkcji dyrektora itp. w konkurujących ze sobą podmiotach z których co najmniej jeden ma 10% udziału w rynku.

e) gdy firmy posiadające pozycje monopolistyczną ograniczają produkcje lub tez wstrzymują sprzedaż w celu podnoszenia cen albo ustalają nadmierne wygórowane ceny

17. 
-Co to jest ekonomia i co bada ?

Stworzył ją Arystoteles. Pochodzi ze złożenia dwóch greckich słów: oikos (gospodarstwo domowe) i nomos (prawo). Oznaczała, że ekonomia jest wiedzą o działalności w oikosie, dającą się ująć w postaci praw naukowych. Celem ekonomii jest poznanie rzeczywistości gospodarczej, opisanie jej i wyjaśnienie przyczyn i natury zjawisk oraz procesów zachodzących w gospodarce rynkowej, w których podmiotem jest człowiek.Ekonomia ma do spełnienia następujące funkcje:

-wyjaśniająca, czyli jej zadaniem jest poznanie, opisanie i uporządkowanie zajwisk ekonomicznych

-przewidywawcza: wykorzystać istniejący zasób wiedzy do przewidywania przyszłości

-doradcza: dostarczanie informacji

-ucznia: upowrzechnia osiągnięcia nauki

- cena równowagi i mechanizmy je kształtujące

Cena równowagi- cena przy której rozmiary podaży zrównują się z rozmiarami popytu. Cena równowagi oczyszcza rynek z jakiejkolwiek nadwyżki popytu bądź podaży. Krzywa popytu przecina się z krzywą podaży, tworząc w ten sposób punkt równowagi cenowej. Obie krzywe stanowią instrument opisujący dynamikę produktu przy zmianie jego ceny, gdy cena jest mniejsza od ceny równowgi rynkowej natępuje nadwyżka popytu nad podażą . Natomiast kiedy cena jest większa od c. Równowgi rynkowej występuje nadwyżka podaży na popytem. Nadwyżki możne zlikwdować skup interwencyjny. Ceny sa podstawowym instrumentem mechanizmu rynkowego kształtującego równowgę rynkową

Mechanizm rynkowy - proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu (D) i podaży (S), poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi (P).

W ujęciu procesowym, mechanizm rynkowy jest grą popytu i podaży, która prowadzi do obiektywnej wyceny poszczególnych towarów i zrównoważenia rynku, czyli zrównania się oferowanej ilości towaru z ilością pożądaną.

-merit goods

dobra, o których społeczeństwo sądzi, że każdy powinien je posiadać bez względu na to, czy tego pragnie czy też nie. Przykładami takich dóbr są oświata i ochrona zdrowia. Korzystanie z takich dóbr dobrze służy rozwojowi społecznemu (np. wzrost wykształcenia) i poszczególnych jednostek. Dlatego też społeczeństwo powinno zachęcać do posiadania tych dóbr i stwarzać warunki służące osiąganiu tego celu.