10.Towar I jego istota

Towar jest to produkt pracy ludzkiej przeznaczony do sprzedaży, produkt uosabiający społeczny stosunek sprzedawcy i nabywcy, przeznaczony do wymiany i posiadający właściwości zaspokajania ściśle określonych potrzeb ludzkich. Towar staje się przedmiotem społecznego zapotrzebowania dzięki swojej wartości użytkowej. Wartość użytkowa towaru to całokształt fizycznych i chemicznych właściwości, dzięki którym może on zaspokoić określoną potrzebę. Wartość wymienna jest formą przejawiania się wartości towrów w procesie wymiany.Dobro może wystąpić jako towar gdy odpowiada zapotrzebowaniu społeczeństwa, gdy jest w stanie zaspokoić określone potrzeby. Resumując produkt pracy ludzkiej przeznaczony na sprzedaż nazywamy towarem aby jednak mogły się pojawić w gospdarce towary muszą być spełnione następujące warunki:

-nadwyżaka wyprodukowanych towarów ponad własne potrzeby producenta,

-społeczny podział prac (specjalizacja),

-odrębonść własnościowa środków producji a tym samym i produktów.

- Użyteczność całkowita i krańcowa

Podstawowe zasady teorii użyteczności sformułował w XIX wieku niemiecki ekonomista Gossen. Według niego użyteczność to subiektywna przyjemność satysfakcji czy zadwolenia z konsumpcji dóbr. Określone dobro jest użyteczne, jeżeli ma zdolność zaspokojania potrzeb. W analizie zachowań konsumetów odróżnia się :

a) całkowita- łączna suma zadowolenia konsumenta z konsumpcji określonej ilości dobra. Kupując pierwszą jednostkę dobra (lub usługi) x otrzymujemy określoną ilość użyteczności, podobnie jak przy zakupie drugiej, trzeciej, czy n-tej jdnosci dobra x. Sumując ilości urzyteczności otrzymywane przy zakupie n jednostek dobra x, otrzymamy urzytecznośc calkowitą wynikajacą w wyniku zakupu dobra x

b) krańcowa- dodatkowa korzyść jaka czerpie konsument ze zwiększenia konsumpcji określonego dobra o kolejna jednostkę

- Dobro prywatne i zespołowe

Dobro prywatne – to takie dobro, które konsumowane przez jedną osobę nie może być jednocześnie konsumowane przez kogoś innego

Dobro zespołowe – to takie dobro, które konsumowane przez jedną osobę może być jednocześnie konsumowane w tej samej ilości przez innych

11. Gospodarka towarowo- pieniężna

W ekonomi wytwarzanie produktów przeznaczonych do wymiany przez różnego typu transakcje kupna- sprzedaży. Jest ona zwiazana ze społecznym podziałem pracy i wyodrębnieniem się producentów Gospodarka towarowa jest przeciwieństwem gospodarki naturalnej. Gospodarka towarowo pienieżna zaczeła się kształtować już w XII wieku, kiedy miernikiem wartości towaru coraz częściej stawał się pieniądz. Rozwój takiej gospodarki determinowały: wzrost liczby ludności, stoswoanie postępu technicznego, ożywnienie wymiany handlowej. Na rowój gospodarki towarowo pienieżnej wpłyną również handel nadwyżkami plonów. Obecnie wszystkie kraje wysoko rozwinięte to gospodarki twoarowo –pienieżne.

-kartel i syndykat

a) kartel- zmowa (umowa) państw lub przedsiębiorstw posiadających decydujący wpływ w tej samej lub podobnej gałęzi gospodarki, mająca na celu całkowitą kontrolę nad rynkiem i jego regulację (ceny, podaży, popytu) np. OPEC

b) syndykat- jedna z form wchodzenia przedsiębiorstw na rynki międzynarodowe. Jest to nietrwałe porozumienie przedsiębiorstw o porównywalnej wielkości, działających w tej samej branży i mających podobny stopień rozwoju. Pomimo umów prawnych regulujących stosunki pomiędzy przedsiębiorstwami tworzącymi syndykat, tak ekonomicznie jak i prawnie pozostają one niezależne. W syndykacie występuje centralizacja zbytów produktów skartelizowanych przesiębiorstw ( wpsólne biuro zbytu) co likwiduje możliwe w kartelu odstępstwa od umów dotyczący limitów produkcyjnych i polityki cenowej, zwiększając stopień regulowanie podaży.

• Konkurencja nieuczciwa i jej przykłady –dział publicznego prawa gospodarczego majacy na celu ochronę intersów przedsiębiorców oraz w mniejszym stopniu konsumentów przed działanami sprzecznymi z prawem. Polega na wprowadzaniu w błąd oznaczenie przedsiębiorstwa, naśladownictwo innych produktów (Nike-mike), naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa, nie uczciwa lub zakazana reklama, ograniczenie dostępu do rynku (ceny dumpingowe). W polsce aktem normatywnym regulującym kwestę zwalczania nieuczciwej k. Jes ustawa z1993 r. O zwalczaniu n.k

• Gra nieuczciwa- szansa wygrania 30%, porażki 70%.

12. 
- Gospodarka naturalna i jej istota

Charakteryzuje się tym, że producent wytwarza produkty w celu bezpośredniego zaspokojenia swoich potrzeb. W gospodarce naturalnej nie występują takie pojęcia jak wymiana oraz rynek, ponieważ producent jest jednocześnie konsumentem wytworzonych przez siebie produktów. Gospodarka ta występowała wyłącznie w okresie wspóloty pierwotnej, a także w niewolnictwie i feudaliźmie. Wspólczesny przykład gospodarki zbliżonej do naturalnej to gospodarstwo rolne.

-Prawo malejących przychodów – prawo ekonomiczne , zgodnie z którym kolejnym nakładom czynników wytwarzanych towarzyszą nieproporcjonalne zmiany w przyrostach produkcji. Wydajność kolejnych jednostek czynnika zmiennego zmniejsza się. Prwo to ma praktyczne znaczenie w życiu codziennym np w dziedzine rolnictwa- kiedy produkcja rośnie szybko wraz z dodawaniem czynnika pracy- pola są dokładnie obsiane, kanały irygacyjne przepustowe, chwasty z pola usunięte . jednak w pewnym momencie dodatkowa praca będzie dostarczała coraz mniej korzyści. Jle mozna okopać pole itp... Produkcja rosnie w niewielkim stopniu w przeciwieństwie do przyrostu ilości ludzi w gosp. Rolniczym

-Rodzaje przywództwa cenowego w oligopolu:

Polega na tym że pozycja ekonomiczna poszczególnych oligopolistów nie jest z reguły jednakowa i najsilniejszy z nich ustala cenę spełnając rolę przywódcy cenowego.

Trzy typy:

a)Model dominującej firmy (najbardziej typowa forma przywódctwa cenowego). Jstnieje duża firma i kilka małych przediębirstw. Duża firma ma dominujący udział w produkcji danego dobra, czyli jest cenowym przywódcą.

b)Przywództwo efektywnej firmy w tym modelu . przywódca firmy o najniższych kosztów.

c)przywódctwo barometryczne : przywódcta firma, która ma najlepsze wyczucie sytuacji rynkowej i życzeń innych firm pierwsza ogłasza zmianę ceny.