2. Тмд сыртқы экономикалық қызметінің тауар номенклатурасындағы бірлік өлшемі

ТМД СЭҚ ТН барлық позициялары үшін тауар мөлшерін өлшеудегі негізгі бірлік - килограмм болып табылады.

Тарифті және тарифтік емес реттеу мақсатында, лицензиялау, квоттау, жинақтау және статистикалық мәліметтерді өңдеу қажеттіліге туындағанда қосымша өлшем бірлігі қолданылады.

Төменде ТМД СЭҚ ТН өлшем бірлігі және оларды шартты белгілеу мен кодттар кестеде көрсетілген.

Өлшем бірліктер

Өлшем бірлігінің атауы	Шартты белгілер	Өлшем бірлігінің кодтары
НЕГІЗГІ БІРЛІК
Килограмм	кг	166
Қосымша өлшем бірліктері
Грамм	г
Изотроптан граммның бөлінуі	г Д\ И
Тонналардағы жүк көтермелеу	Т грп
Квадтаттық метр	м2
Азоттың килограммы	Кг
Калии гидроксидінің килограммы	Кг
Натрии гидроксидінің килограммы	Кг
Калии оксидінің килограммы	Кг
Сутегі пероксидінің килограммы	Кг
Фосфор пероксидінің килограммы	Кг
90% құрғақ заттың килограммы	Кг
Уранның килограммы	Кг
Кубтік метр	м3
Кюри	КИ
Литр	Л
Таза (100%) спирттің литрі	Л 100% спирт
Метр	м
Метрлік карат (1 крат =2х10-4)	кар
Пара	Пар
Жүз дана	100 дана
Мың дана	1000 дана
Бір дана	1 дана
1000 киловат - сағ	1000кВт\сағ
1000 кубтік метр	1000м3
1000 литр	1000 л

7.3 ҚР-ң кеден заңына сәйкес сыртқы экономикалық қызметынің кеден номенклатурасына кіріспе

Мәселелерді зерттей келе, ҚР ТМД СЭҚ ТН енгізуінде мынаны атап өткен жөн, түбегеійлі нарықтық экономикағы ауысына байланысты кедендік реттеу өзгертілді. Мұндай жағдайда СЭҚ ТН мемлекеттің сыртқы саудасын реттеу жүйесінде ең маңызды қару болады, сонымен қатар кедендік статистикаға енгізілген кедендік тарифтердің жасалуында, тарифтік емес реттеуді қабылдау және қолдану шегі.

ҚР СЭҚ ТН Кедендік кодексі ГС әлемдік кедендік ұйымы мен ТМД СЭҚ ТН бірлігіне сәйкес келеді,ҚР үкіметімен бекітілген бабы бойынша.

ҚР КК 45 бабына сәйкес Орталық Кедендік орган іске асырылады (қазіргі КТК).

КТК функциясын орындау үшін:

1. Халықаралық негізде өңдеу, өзгерту, толықтыру, талқылау және қолдану бөлімінде Қазақстан мемлекетін халықаралық ұйымдарға ұсыну;

2. СЭҚ ТН халықаралық негізін өзгерту мен толықтыруын қадағалайды және де бұл негіздің халықаралық шешімін талқылайды;

3. СЭҚ ТН халықаралық негізге сай әкелу;

4. СЭҚ ТН рәсімдейді;

5. СЭҚ ТН өзгерту мен толықтыру, жасау туралы дайындаықта қатысады;

6. СЭҚ ТН талқыдау бойынша шешімде оны жасайды және бекітеді, және оларды рәсімдеуін қамтамасыздандырады.

1991ж. ГС негізінде құрылған ҚР СЭҚ ТН қарамастан, ҚР 1997ж. 1 қаңтарында ГС туралы Конвенциясының толық құқылы мүшесі болды.