7.2 Тмд сыртқы экономикалық қызметінің тауар номенклатурасындағы бірлік өлшемі

7.3 ҚР-ң кеден заңына сәйкес сыртқы экономикалық қызметынің кеден номенклатурасына кіріспе

1. ТМД-ң сыртқы экономикалық қызметінің тауарлық номенклатурасы: құрылым және тауар классификациясының реті

Ең маңызды сатысы ҚР-ң ТМД мемлекеттерімен қызметтес және өзара істес болу , 1195ж. қараша айында тұтас СЭҚ ТН Тәуелсіз Мемлекеттер Достастығы туралы келісімге қол қойылды.

Мемлекеттер үкіметі, Бірлестікке қатысушылар, 1994ж. 15 желтоқсаннан бастап еркін сауда зонасын құру туралы келісімге негізделе отырып, және бірыңғай сыртқы сауда кедендік статистика әдістемесі ТМД мемлекеттері мен қатысушылары 1994ж. 9 желтоқсаннан бастап, кедендік құжаттаманың формасын бейімдеуге және кедендік процедураны жеңілдетуге талпынған ТМД-ң СЭҚ ТН Әлемдік кедендік Ұйының сипаттамасы мен тауарларды кодтау ГС базасына негізделіп біртұтас шешім шығарды.

ТМД біртұтас СЭҚ ТН қабылдау себептері:

1. СЭҚ тарифтік және тарифтік емес реттеудің жүзеге асыру

2. Статистикалық есеп жүргізудің дамуы.Статистиканың критерилері: салғастырымдылық; объективтік ( мемлекет басшылығының саяси қызығушылығы көрінбеу қажет); сенімділк; толық ақпарат ( әрбір статистикалық анықтамаларда міндетті түрде топтасудың шығарылуына негіз болған классификатор көрсетілуі тиіс);

3. Келісуші жақтардың статистикалық ақпараттарды алмастыру.

1997ж. 1 қаңтардан бастап ТМД-ң СЭҚ ТН жаңа редакциясы енгізілді (ТМД-ң СЭҚ ТН 2-ші шығарылымы). Қабылданған жаңа ТМД СЭҚ ТН редакциясы кедендік құжаттаманың процестерді жеңілдету сияқты алдыңғы процестерді қарастыруы тиіс. Жаңа редакцияда ГС-те болған өзгерісте, сонымен қатар КН ЕС-ге өзгерістер көрсетіледі. НЕгізгі өзгерістер барлық топтың тауарлардың субпозициялық дәрежеде болды. Тауар айналымынң күрт төмендеуіне байланысты номенклатурадан кейбір субпозициялар алып тасталынады. Кейбір жағдайларда біртіндеп тауарлардың кодтары өзгертіле бастады. Орынға байланысты анықтаулар жүргізілді.

Жаңа ТМД СЭҚ ТН редакциясы алда ТМД шеңберіндегі интеграция проессінің дамуына, ТМД елдерінің әлемдік саудаға оданда белсенді қатысуына өз үлесін қосу. Бұл бөлім ГТК Ресейдің 2 баптың келісімімен дайындалған, яғни РФ-ң кедендік қызметі ТМД СЭҚ ТН жұргізілуін іске асырады, сонымен қатар:

1. ТМД СЭҚ ТН халықаралық негізде өзгерісін немесе толықтыруларын бақылау, және түсіндірулер мен басқа шешімдерін талқылау;

2. ТМД СЭҚ ТН халықаралық негізіне әкеледі;

3. ТМД СЭҚ ТН-ң эталондық экземплярын сақтау және енгізу іске асырылады;

4. ТМД басқа мемлекеттермен қатысушылар кедендік қызметпен бірлесіп, анықтама мен кеден қызметінің кеңес бсқарушыларының бұйрығы бойынша, ТМД СЭҚ ТН талқылау бойынша классификациялық шешімді мақұлдайды;

5. ТМД СЭҚ ТН рәсімдеп, оған анықтама берумен қамтамасыздандырады.

Кеден қызметінің ТМД мемлекеттері мен қатысушылары, Кеңес басқарушылары мынаны бекітеді:

А. ТМД СЭҚТН оның халықаралық негізіне сәйкес кіріспелер туралы шешеім;

Б. СЭҚ ТН-ғы өзгерістер мен толықтырулар енгізу туралы шешім;

В. ТМД СЭҚ ТН-ң өзекті нұсақасын қайта шығару мерзімі;

Г. ТМД СЭҚ ТН талықлау анықтамалары.

ТМД СЭҚ ТН қолдануымен ұлттық заң шығаруға тлықтырулар мен өзгерістер енгізу мөлшері ТМД мемлекетінің үкіметтері мен қатысушылары қабылданады.

ТМД СЭҚ ТН құрлымы, оны құраушы бөлшектер, ГС сипаттамасы мен Әлемдік Кедендік Ұйымдардың тауарларды кодтауға сәйкес қосымша рәсімделеді және өзіне мыналарды қосады:

Номенклатуралық бөлімі, бөлімшелер мен топтарға, ХХІ бөлімшелер, ұ. Топтарға ескерту ТМД СЭҚ ТН негізгі интерпретациялық ережелері.

Тауарлар кодын дұрыс анықтау үшін қолданылатын қосымша рәсімдеу:

• Анықтама, алфавиттік нұсқау. Классификациялық шешімдер жинағы.

ТМД СЭҚ ТН тауар классификациясы келесі принциптермен шығарылады, және солармен тауарларды айырады:

• Тауарды жасайтын материалдыр;

• Тауардың орындайтын функциялары.

Тауралардың тіс асты позициясының классификациясына тауарлардың біркелкі қатынасу принципі қадағалануы тиіс, СЭҚ ТН интерпретациясының қолданылатын негізгі ережелері ескерілуі керек және олардың бөлімшелер мен топтарға ескертулері (соның ішінде құрлымында тауар позициясына ескрерту), субпозицияларға, сонымен қатар маманды классификациялық мәселелерді шешудегі қосымша ескертулер.

Мықты экономикалық топтар үшін арнайы өндірісінің анықтамасы, осы немесе басқа тауарды нақты экономикалық топтарға бөлу мүмкіндігін береді.

Шикізат тауарлар – бұл тауарлар ауыл шарушылығынан, орманды шарушылығынан, балық аулау және аңшылық немесе кез келген пайдалы қазбалар, яғни олардың құны өңдеуден аз ғана мөлшерден тәуелді болғаны.

Жартылай фабрикалы тауарлар – Бұл тауарлар ең алдымен өндірістің өнімі немесе тауарды қолданар алдында, алда өңдеуді және құрамына басқа тауарларды қосуды талап ететін тауарлар.

Дайын тауарлар – үй жағдайында қолдану үшін, барлық кәсіпорын төнімдері және кәсіпорындардың капиталды жабдықтандыру, ауыл шарушылығы және транспорттар, ұзақ қолдануды талап етпейтін өндірістік тауарлар,яғни материалдар мен отындар ретінде қолданылады (мысалы, реактивті қозғаушы үшін отын).

Қысқа мерзімде қолданылатын өндірістік дайын тауарларға;кәсіпорны үшін әзәрленген, бұл тауарлар бір жылдан кем емес қолданылатын тауарлар қатарына кіреді.

Ұзақ қолданылатын өндірістік тауарлар - кәсіпорындарға тиесілі бір жылдан астам қолданылатын тауралар, сонмен бірге үкіметтік және жеке меншік мекемелер үшін - кпиталды жабдық ретінде анықталатын ( тауар болып саналатын қарудан басқа және басқа тауарларға қатысы жоқ).

Тауарды классификациялау шешім қабылдау мақсатында техникалық паспорттар, тауарлар сиппатамасы, суреттер, сызулар, коммерциялық және басқа да құжаттар сонымен қатар ұсынылған сынақ және тауарлар үлгісі негізінде жүзеге асырылады.

Егер материалдау немесе тауарлау экспертиза өткізу қажеттілігі туындағанда кедендік орган кедендік лабораторияға немесе бөлімшілерге қаратуы құқы бар (кедендік органдағы экспертиза қызметіне немесе басқа да тауарларға экспертиза өткізетін ұйымдар).

Экспертизадан өткен тауарларды классификациялау шешімі тауарды зерттеу нәтижесіне сәйкес акт (справка) бойынша қабылданады.