Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
Элиас Н. О процессе цивилизации. Том 1.doc
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
4.53 Mб
Скачать

1530 Из «De civilitate morum puerilium» Эразма Роттердамского (гл. 4)

Mantile si datur, aut humero sinistra aut bracchio laevo imponito.

Если тебе дали салфетку, положи ее на левое плечо или на руку.

Cum honoratioribus accubiturus, capite prexo, pileum relinquito. Если сидишь за столом с людьми более высокого положения, то сними шляпу и следи за своим поведением.

A dextris sit poculum et cultellus escarius rite purgatus, ad laevam

panis.

Справа кладутся чаша и нож, слева — хлеб.

Quidam ubi vix bene consederint, mox manus in epulas conjiciunt. Id

luporum est...

Иные так и набрасываются на блюда. Так поступают волки...

Primus cibum appositum ne attingito, non tantum ob id quod arguit avidum, sed quod interdum cum periculo conjunctum est, dum qui fervidum inexploratum recipit in os, aut expuere cogitur, aut si deglutiat, adurere gulam, utroque ridiculus aeque ac miser. Не набрасывайся первым на блюдо, которое только что принесли, поскольку ты не только покажешься жадным, но в таком поведении таится и опасность. Ведь тот, кто неожиданно заглотит что-то горячее, должен либо это выплюнуть, либо обожжет себе рот. В любом случае это и смешно, и жалко.

Aliquantisper morandum, ut puer assuescat affectui temperare. Следует немного подождать, пока мальчик не научится владеть своими аффектами.

Digitos in jusculenta immergere, agrestium est: sed cultello fuscinave tollat quod vult, nec id ex toto eligat disco, quod soient liguritores, sed quod forte ante ipsum jacet, sumat.

Пальцы в соус суют только мужики. То, что тебе надобно, возьми ножом и вилкой и не отыскивай лучший кусок по всему блюду, как это делают сладкоежки, — бери то, что лежит прямо перед тобой.

Quod digitis excipi non potest, quadra excipiendum est. To, что не можешь взять пальцами, положи на «quadra».

Si quis e placenta vel artorcrea porrexit aliquid, cochleari ut quadra excipe, aut cochleare porrectum accipe, et inverso in quadram cibo, cochleare reddito.

Если тебе передают ложкой кусок паштета или пирога, подними тарелку или возьми протянутую тебе ложку, положи кусок на тарелку и отдай ложку обратно.

Si liquidius est quod datur, gustandum sumito et cochleare reddito, sed ad mantile extersum.

Если тебе подали что-то жидкое, попробуй и отдай ложку обратно, но перед тем вытри ее о салфетку.

Digitos unctos vel ore praelingere, vel ad tunicam extergere, pariter incivile est: id mappa potius aut mantili faciendum.

Жирные пальцы облизывать или вытирать о платье не цивилизованно. Лучше воспользуйся платком или салфеткой.

D. 1558 Из «Галатео» Джованни Делла Каза, архиепископа Бенневенского

(цит. по пятиязычному изданию, Женева, 1609, с. 68).

Was meynstu würde dieser Bischof und seine edle Gesellschaft (il Vescove e la sua nobile brigata) denen gesagt haben, die wir bisweilen sehen wie die Säwe mit dem rüssel in der suppen ligen und ihr gesicht nit einmal auffheben und ihre augen, viel weniger die hände nimmermehr von der speise abwenden, die alle beyde backen auffblasen gleich als ob sie in die Trommete bliesen oder ein fewer auffblasen wolten, die nicht essen sondern fressen und die kost einschlingen, die ihre Hände bey nahe bis an den Elbogen beschmutzen und demnach die servieten also zu richten, daß unflätige küchen oder wischlumpen viel reiner sein möchten.

Dennoch schämen sich diese unfläter nit mit solchen besudelten servieten ohn unterlass den schweiss abzuwischen (der dann von wegen ihrs eilenden und ubermessigen fressens von irem haüpt über die stirn und das angesicht bis auff den hals häufig herunter trüpffet) ja auch wol die Nase so offt es inen gelicht darin zu schneutzen24).