
- •Пәннің оқу бағдарламасы – sillabus
- •1.7 Әдебиеттер тізімі Негізгі әдебиеттер
- •Білім бағалау жүйесі
- •Аралық аттестацияға дайындалу сұрақтары.
- •1.9 Курстың саясаты мен үрдісі
- •2 Негізгі таратылатын материалдардың мазмұны
- •2.1 Курстың тематикалық жоспары Кесте 4 Оқу сабағының түріне қарай сағат бөлу
- •2.2 Дәріс сабақтарының конспектілері
- •1 Дәріс тақырыбы: Типтік құрылымдар мен тпабж құралдары
- •2 Дәрістің тақырыбы: тпабж-ң тағайындалуы, мақсаты және функциялары
- •3 Дәрістің тақырыбы: тпабж-ның түрлері
- •4 Дәрістің тақырыбы: тп абж құрамы. Негізгі компоненттері. Техникалық қамтамасыздануы
- •4.1. Негізгі компоненттері
- •2.2. Техникалық қамтамасыздану
- •5 Дәрістің тақырыбы: тпабж-ның математикалық қамтамасыздануы. Тпабж-ны математикалық қамтамасыздандыру жөніндегі түсініктемелер, негізгі жобалау кезеңдері.
- •6 Дәрістің тақырыбы: тп абж-ның программамен қамтамасыздануын (пқ) жобалауды автоматтандыру
- •6.1 Қолданбалы программалы модульдер пакеті
- •7 Дәрістің тақырыбы: Металлургиялық өндірістегі тп абж-ның ақпараттық қамтамасыздануы
- •7.1. Ақпараттық қамтамасыздануды жұмыс істету алгоритмдері мен тағайындалуы
- •7.2. Ақпараттық ішкі жүйелердің негізгі міндеттемелері
- •8 Дәрістің тақырыбы: Технологиялық процесті басқару объектісі ретінде талдау. Автоматтандыру есебінің қойылымы. Техникалық автоматтандыру құралдар кешенін таңдап алу
- •8.2 Автоматтандыру есебінің қойылымы
- •9 Дәрістің тақырыбы: Технологиялық процесті басқару объектісі ретінде бейнелеу. Технологиялық басқару объектісін теңдестіру
- •10 Дәрістің тақырыбы: Автоматтандырылған өндірістегі cals –технология.
- •12 Дәрістің тақырыбы: Басқару жүйесінің, scadа-жүйесінің микропроцессорлары мен птк (ек) таңдап алу әдістемелері. Тп абж-ны өңеудің тт-сын өңдеу кезіндегі технологтың міндеті.
- •13 Дәрістің тақырыбы: Ұсақтау процестеріндегі тығыздықты және түйіршіктік қасиетін, ағыны мен қорын автоматты тұрақтандыру
- •14.1. Қойыртпақтың түйіршіктік құрамын өлшеу
- •14.2 Қойыртпақ тығыздығын өлшеу
- •15 Дәрістің тақырыбы: Жіктелген аппаратты тұйық циклде жұмыс істейтін диірмен
- •15.2 Ұсақтау процессін Аумақты басқару
- •15.3 Қойыртпақты сорапты станцияның жұмысын автоматты бақылау
- •2.3 Практикалық сабақтардың жоспары
- •2.4 Студенттердің оқытушы жетекшілігіндегі өзіндік жұмысы сабақтарының
- •2.5 Студентің өзіндік жұмысы сабақтарының жоспарлары (сөж)
- •Дұрыс жауаптар кілті
- •2.8 Өтілген курс бойынша емтихан сұрақтарының тізімі
- •Глоссарий
- •1. Пәннің оқу бағдарламасы – sillabus...................................................................................3
- •1.1 Оқытушылар туралы мәліметтер.......................................................................................3
- •050709 – «Металлургия»үшін студенттік пәндік оқу-әдістемелік кешені
2.5 Студентің өзіндік жұмысы сабақтарының жоспарлары (сөж)
Тапсырмалар
Технологиялық процестерді автоматтандырудың әлемді көзқарасты сұрақтары.
Әдістемелік ұсыныстар:
Берілген тақырып бойынша, әдебиеттерді қолданып реферат жазу.
Әдебиет: 3 нег. [5-9, 15-25], 4 қос. [10-25].
2. Термиялық пештерде жылу режимін реттеу және бақылау жүйесі.
Әдістемелік ұсыныстар:
Термиялық пештердің жұмысын оқу.Автоматтандыру схемасын құру.
Әдебиет: 3 нег. [232-372], 5 қос. [181-230].
3. Химиялық айналулардың кинетикасының математикалық сипаттамасы.
Әдістемелік ұсыныстар:
Гомогенді және гетерогенді химиялық реакциялардың математикалық моделін құру әдісін оқу. Математикалық моделді құру.
Әдебиет: 5 нег. [34-92].
4. Диффузия процестерінің математикалық сипаттамасы.
Әдістемелік ұсыныстар:
Фик заңын білу қажет. Диффузя процесінің математикалық моделін құру.
Әдебиет: 5 нег. [118-120].
5. Жылуалмасу процесінің математикалық сипаттамасы.
Әдістемелік ұсыныстар:
Жылуалмасудың негізгі:Фурье, Стефана-Больцман, Ньютон. Жылуалмасудың математикалық моделін құру.
Әдебиет: 5 нег. [96-105].
6. Басқару объектінің математикалық сипаттамасын экспериментальді-статистикалық әдіспен орындау.
Әдістемелік ұсыныстар:
Объектінің ерекшеліктерін білу қажет. Пассивті тәжірбиенің режимінде статикалық материалдарды жинау әдісі. Корреляциялық және регрессирлі талдауды оқу. Регрессия теңдеуі түрінде математикалық сипаттамасын құру.
Әдебиет: 5 нег. [56-67].
7. Математикалық моделдің параметрлерді бағалау үшін квадраттардың әдісі.
Әдістемелік ұсыныстар:
Функцияның экстремумын шарттысы. МНК әдісін оқу.
Әдебиет: 5 нег. [126-153].
8. Оптималды басқару тапсырмаларының жалпы қойылымы.
Әдістемелік ұсыныстар:
Басқару критериясын таңдау. Процестің математикалық сипаттамасының түрінен тәуелсіз, оптималды басқарудың тапсырмаларын құру.
Әдебиет: 4 нег. [56-84, 220-242].
9. Технологиялық процестерді басқаруда УВМ бақылаушысын құру.
Әдістемелік ұсыныстар:
Басқару критериясын таңдау қажеттілігі. Процестің математикалық моделінен тәуелсіз оптималды басқару тапсырмалырын құру және жинақтау.
Әдебиет: 3 нег. [114-150], 4 қос. [300-350].
10. Металды термохимиялық және термиялық өңдеу үшін пештерді автоматтандыру.
Әдістемелік ұсыныстар:
Автоматтандыру объектісі ретінде, процестің сипаттамасын құру, басқару мақсатын жинақтау, басқару тапсырмасының жалпы қойылымы. Техникалық өнімдерді таңдау. Реферат жазу.
Әдебиет: 3 нег. [336-372], 4 нег. [210-270]
11. Технологиялық процестерді автоматтандыру жүйесін жобалау әрекеті.
Әдістемелік ұсыныстар:
Автоматтандырылған процестің қысқаша технологиясын білу,процесті басқару туралы және автоматтандыру тапсырмаларын шешу шарттарын білу қажет.
Әдебиет:3нег.[97-102].
12.ТҮАБЖ құру әрекеті
Әдістемелік ұсыныстар:
ТҮАБЖ функциясы мен мақсаты, ТҮАБЖ түрлерін, мәндерін білу.
Әдебиет:3нег.[57-82].
13. Технологиялық процестерді басқаруда микро-ЭЕМ қолдану
Әдістемелік ұсыныстар:
Бағдарланатын бақылауыштардың құрылымдық және функционалдық мәндерін оқып
білу..
Әдебиет:Siemens ST -70-2004-2005 фирмасынынң каталогы
Күрделі технологиялық процестермен басқаруда иерархиялық жүйесі.
Әдістемелік ұсыныстар:
Металлургиялық зауыттарда басқару струтурасын білу қажет.
Әдебиет:5нег.[92-100].
15. ЕМБ жалпы сипаттамасы мен классификациясы
Әдістемелік ұсыныстар:
Қазіргі кезде ЭЕМ басқару архитектурасымен танысу. Реферат жазу
Әдебиет:4нег.[235-240].
Өзіндік бақылауға арналған тестілік сұрақтар
1 ТПАБЖ қандай негізгі функцияларды орындайды
А) Ақпараттық және басқарушы
В) Ақпараттық және тұрақтандырушы
С) Басқарылатын және бақылаушы
D) Бағдарламалық және есептеуші
Е) Тұрақтандырушы және тиімді
Үздіксіз сандық басқару функцияларын орындайтын ТПАБЖ қандай әрекеттерге әсер береді
А) Үздіксіз басқару жүйелеріндегі орындаушы механизмдерге
В) Басқару объектілеріндегі автоматты реттеуіш арқылы жұмыс әрекеттеріне
С) Реттеуіш құрылғыларын жөндеу кезінде операторға нұсқаулар жібереді
D) Жүйенің ақпараттық функцияларын орындауға
Е) «Кеңесші» режимде басқарушы функцияларды орындауғаиме
ТПАБЖ құрамына кіретін ұйымдастыруды қамтамасыздандыру дегеніміз
А) жүйенің оперативті персоналын функционирлеу тісілін және құру талаптарының
құжаттары
В) Берілген құжаттардың массивтері мен кодтау
С) Барлық техникадағы эксплуатациялар мен объектімен басқаруын және бақылауын
қамтамасыз ету, адам ресурстары
D) Объектімен басқару, бейнелеу, қайта өңдеуде техникалық өнімдердің кешені
Е) Өңдеу кезінде және функционирлеу жүйесінде қолданатын алгоритм моделі,
математикалық моделінің байланыстылығы
4. Датчиктің негізгі элементі болып
А) өлшеу басы мен түрлендіргіш
В) түрлендіргіш мен күшейткіш
С) түрлендіргіш және орындаушы механизмдер
D) өлшеу схемасы мен күшейткіш
Е) өлшеу схемасы мен түрлендіргіш
5. Термоэлектрлік түрлендіргішпен жұмыс аумағындағы өлшеу өнімдері болып
А) көпір мен милливольтметр
В) потенциометр мен көпір
С) потенциометр мен милливольтметр
D) логометр мен көпір
Е) милливольтметр мен логометр
6. Кедергілік коэффициенттің қандай температурасында кедергілік коэффициенті
қандай болады
А) орнықты
В) теріс
С) нөлдік
D) аралас
Е) тұрақты
7. Өлшеу датчигінің негізі элементі болып
А) өлшеу басы мен түрлендіргіш
В) түрлендіргіш мен күшейткіш
С) түрлендіргіш және орындаушы механизмдер
D) өлшеу схемасы мен күшейткіш
Е) өлшеу схемасы мен түрлендіргіш
8. Түрлендіргіштің көмегімен жұмыс істейтін өлшеу өнімдері болып:
А) Көпір мен милливольтметр,
В) Потенциометр мен көпір.
С) Потенциометр мен милливольтметр.
D) Логометр мен көпір
E) Милливольтметр мен логометр.
9 Өлшеу аспаптарына термотүрлендіргішті қосуда қандай схемада жүргізіледі:
A) Үшөткізгішті төмендетеді және толығымен төртөткізгішті ажыратады.
B) Екіөткізгішті.
C) Екіөткізгішті және үшөткізгішті
D) Тек үшөткізгішті
E) Екіөткізгішті және төртөткізгішті
10 Кедергілік термотүрлендіргіштің градуировкасы10М,50М,100М (мыс үшін) және
1П, 5П, 10П, 50П, 100П, 500П (платина үшін)10М,50М, және 100М (мыс үшін)
және 1П, 5П, 0П, 50П, 100П, 500П (платина үшін):
A) 0 0С кезінде элетрлік кедергінің мәні
B) 10 0С температураның өзгерісі кезінде электрлік кедергінің өзгерісі.
C) 20 0С температураның өзгерісі кезінде электрлік кедергінің өзгерісі.
D) 50 0С температураның өзгерісі кезінде электрлік кедергінің өзгерісі..
E) 100 0С. температураның өзгерісі кезінде электрлік кедергінің өзгерісі.
11. Үштік өткізгіштің схемасы кедергілік термотүрлендіргіштің схемасына қосылған
оны не үшін қолданады:
A) қосылысты өткізгіштердің кедергілі компенсациялық өзгерісі.
B) қорек көзіндегі кернеудің ауытқу компенсациясы
C) сыртқы әсерлердің ауытқуының компенсациясы
D) сезімтал схеманың жоғарлауы
E) температурадан электрлік кедергілі түрлендіргіштің сызықты тәуелділігін
қамтамасыз ету.
12 Қандай қателіктер өлшеу құрылғыларынын дәлдік класын сипаттайды:
A) негізгі жіберілетін.
B) Абсолютті.
C) Нақты.
D) Келтірілген.
E) Негізгі
13. Кездейсоқ қателіктерді не сипаттайды:
A) Қателіктердің пайда болу ықтималдығы.
B) Қателіктердің белгісі.
C) Қателіктердің көлемі
D) Көлемі мен қателік белгісі.
E) Ештенені анықтауға болмайды.
14. Сыйымдылықты манометрдің көрсеткіші неге әсер береді:
А) Қоршаған ортаның температурасына.
В) Қоршаған ортаның ылғалдығына
С) pH өлшенетін ортаға
D) өлшенетін ортаның меншікті электрөтімділігі.
Е) мембрананың беріктігі
15. Түрлендіргіштердің қандай схемасында құрылғыларды қолданады?
А) дифференциалды түрлендіргіш схемасы.
В) тікелей түрлендіргіш схемасы
С) компенсационды түрлендіргіш схемасы.
D) бөлшекті компенсациондықателіктер схемасы
Е) комбинирлі түрлендіргіш схемасы
16. Құрылғының қандай схемасында екі шығыс сигналы бар?
А) тікелей түрлендіргіш схемасы
В) комбинирлі түрлендіргіш схемасы
С) дифференциалды түрлендіргіш схемасы.
D) дифференциалды түрлендіргіш схемасы.
Е) бөлшекті компенсациондықателіктер схемасы
17. Дифференциалды манометр нені өлшеу үшін арналған: А) кіші ауа сығылуы.
В) атмосфералық ауаның барометриялық.
С) қоршаған ортаның қысымы болып табылмайтын екі қысымның ерекшелігі.
D) артықшылық қысым мен ваккум.
E) абсолютті және артықшылық қысым.
18. Айнымалы қысым ауытқуды өлшеу әдісімен құбырдағы қысым ауытқуы и нені өлшейді
А) ультрадыбыстың көмегімен.
В) ротаметрмен.
С) дифманометрмен
D) монометрмен
E) сығылмалы құрылғымен
19 Ыдыстағы сұйықтың деңгейімен заттың шығынына тәуелді және ыдыстың түбі мен
жанына еркін жүретін жұмыс әрекетті шығынөлшегіші қандай шығынөлшегіш түріне
жатады
А) айнымалы деңгейге.
В) қысымның тұрақты ауытқуына
С) жылдамдықты тез берілісіне D) индукционға
Е) қысымның құламасына
20. Өлшеу қателігіне айнымалы магнитті индукционды шығынөлшегіші келесі кедергілерге
әсер береді:
A) Электродтардағы ЭҚК.
B) Гальваникалық ЭҚК
C) бақыланатын ортаның температурасының ауытқуына
D) өлшенетін ортаның бөлшектеріне
E) поляризациялы ЭҚК
21. Қандай өлшеу деңгейіне деңгейөлшегіштің сыйымдылығы жатады:
A) Электрлік өнімдері
B) Гидростатикалық өнімдері
C) Акустикалық өнімдері
D) Термокондуктометриялық өнімдер
E) Радиотолқынды өнімдері
22. Термокондуктометрялы газталдауыштардың жұмыс әрекеті:
A) газ қоспаларындағы жылуөтімділікті өлшеу
B) катализатордың қатысуымен жүретін басқа газдармен оттегінің жылу эффекті реакциясын өлшеу.
C) оттегімен электролиздеуде электродтардың сіңірулу есебінен жүретін , тоқты құрайтын кернеудің өзерісі
D) өлшенетін газ қоспаларын, сіңірілетін ерітіндінің электрөтімділігін өлшеу
E) газ спектрлерінің көрінбейтін бөлігінде сәулелену энергиясынын өлшеу
23. Техникалық жүйе туралы априорлы ақпараттардың көлемінен тәелді математикалық
модел қалай құрылады
А) аналитикалық, аналитика-статитикалық, статитикалық
В) таратылған параметрлермен жинақталған моделдер
С) динамикалық және и эксперименталдық
D) эксперименталды, кибернетикалы және гносеологиялық
Е) гносеологиялық және вербальді