7 Кесте – Цилиндрлі тісті берілістердегі кепілденген бүйірлік саңылаулар мөлшері, мкм

Ілініс түрі	Орталықтардың ара қашықтығы, мм
	80 дейін	80 жоғ. 125дейін	125 жоғ. 180 дейін	180 жоғ. 250 дейін	250 жоғ. 315 дейін	315 жоғ. 400 дейін	400 жоғ. 500 дейін	500 жоғ. 630 дейін
С	74	87	100	115	130	140	155	175
В	120	140	160	185	210	230	250	280
А	190	220	250	290	320	360	400	440

Іліністегі түйісу мөлшерін тексеру үшін жетекші дөңгелек тістеріне ультрамарин сырдың жұқа қабаты жағылып, берілісті жетектегі дөңгелекте сырдың ізі қалғанша қолмен айналдырады.

Тістердің бетіңдегі түйісу таңбасының түрлі берілістерге сәйкес тұрпаты (13 – сурет) және белгілі мөлшерлері болуы керек ( 8 – кесте).

8 кесте – Дәлдік дәрежесіне сәйкес тістердің түйісу ауданының нормативті

мөлшерлері, %

Беріліс түрі	Дәлдік дәрежесі
	9	8	7	6	5	4	3	2	1
Цилиндрлі	65х96	60х90	55х80	50х70	45х60	40х50	30х40	25х30	20х25
Конусты			75х75	70х70	60х60	50х50	40х40	30х30	30х30
Бұрамдық			60х75	60х70	60х65	50х50	30х35

Ескерту: Бірінші сан – тістің биіктігімен салыстырғандағы түйісу таңбасының орташа биіктігі, %.

а – цилиндрлі; ә – конусты; б – бұрамдықты

13 – сурет. Тісті дөңгелектердің іліністегі түйісу таңбасының тұрпаты

Түйісу ауданының орналасуы бойынша қалыптан ауытқуы – біліктердің қиғаш орналасуын, орталықтардың қалыпты арақашықтыққа сәйкес еместігін, конусты берілістерде осьаралық бұрыштар мен бұрамдықтың бұрамдық доңға-лақпен салыстырғандағы ауытқуын көрсетеді.

2. Жұмысты орындау тәртібі

1. Редуктор тұрқысын жинастыру сұлбасымен танысу керек. Іргетасқа (рамада) негізгі жұмыс осьтерін (көлденең және бойлық) және негізгі биіктік белгісін – реперді табу қажет.

2. Редуктордың тұрқысында бойлық және көлденең осьтер белгіленеді.

3. Редуктордың тұрқысы іргетасқа орнатылады. Ішектердің, отвестердің, т.б. аспаптардың көмегімен негізгі, қосалқы осьтерді бекітіп, тұрқының көлденең және тік жазықтықтардағы жобаға сәйкес орналасуын қамтамасыз ету қажет.

1. Редуктор жобалық орнына бекітіледі.

4. Редуктор тұрқысының ұяларына құрастырылған біліктер орнатылады.

5. Біліктер орталықтарының арақашықтықтары өлшенеді. Олардың осьтері-нің параллельдіктен (перпеңдикулярлықтан) ауытқуы және қиғаштықтың болмауы тексеріледі.

6. Тісті дөңгелектердің радиаль және бүйір ауыткымалары, іліністің радиаль және бүйірлік саңылаулары өлшенеді.

2. Редуктор ақырғы түрде құрастырылады.

7. Құрастырылған редуктордың көлденеңдігі мен тіктігі тексеріледі.

Есептеменің мазмұны.

1. Редуктордың сұлбасы, техникалық сипаттамасы.

2. Редуктордың тісті берілістер элементтерінің геометриялық параметр-лерінің кестесі.

3. Берілістердегі бүйірлік және радиальды саңылауларды өлшеу сұлбасы.

4. Іліністегі түйісу таңбалары тұрпаттарының және орналасу эскиздері, түйісу ауданының мөлшерлері.

5. Радиальды және бүйірлік ауытқымаларды өлшеу сұлбасы.

6. Іргетасқа орнатылған редуктордың көлденеңдіктен ауытқу өлшемдері.

7. Қорытынды.

Бақылау сұрақтары

1. Редуктор дегеніміз не ?

2. Редукторлардың міндеті және қолданылу аясы ?

3 Жабық берілістердің ашық берілістерге қарағандағы артықшылықтары ?

4 Төсемдер, міндетіне байланысты қалай бөлінеді ?

5. Плашкалар мен реперлер не үшін қажет ?

6. Базалық бөлшектер дегеніміз не ?

7. Негізгі және қосалқы монтаждық осьтер дегеніміз не ?

8. Төсемдер жинағының саны қалай есептеледі?

9. Орталыктардың арақашықтығының есептік мөлшерден ауытқу салдарары кандай?

10 Радиальды ауыткыманың пайда болу себебі ?

11 Түйісу таңбасының орналасуының қалыпты күйден ауытқу себептері?

12 Норма бойынша орналастырылу байланыс ауданның ауытқуының себебiн ашыңыз ?

13 Эвольвенталық тiстi берiлiстiң қандай параметрлерi геометриялыққа жатады ?

14 Аз және үлкен қуатты редукторлардың жинастыру айырмашылығы неде ?