2.6.3 Жұмысты орындау әдістемесі және тәртібі

1 Центрленетін біліктер мен мойынтіректердің дұрыс құрастырылуы тексе-ріледі. Білдектердің центрлерінде немесе призмаларда орнатылған біліктердің ауытқыма мөлшерлері индикаторлармен өлшенеді.

2. Центрленетін біліктер осьтестігін тексеру. Центрлеуші реттеулік қапсыр – малармен немесе индикаторлы қапсырмалармен жарты муфталар бойынша біліктердің осьтестігі тексеріледі (14 сурет ).

3. Центрленетін біліктердің горизонтальдығы тексеріледі.

4. Центрленетін біліктерде муфта қоңдырылады.

S – радиальды, а – бүйірлік ауытқымалар; ә – центрлеуші реттеулік қапсырмалардың көмегімен индикаторлы қапсырмамен жартымуфталар бойынша

14 - сурет. Біліктердің осьтестігін тексеру сұлбасы

Муфталардың монтажы төмендегі операциялардан тұрады :

а) тағайындалған керу мөлшерін қамтамасыз етіп, біліктердің ұшына жарты муфталарды отырғызу;

ә) біліктерді, жарты муфталарды центрлеу. Жарты муфталар бойынша центрлеу кезінде олардың центрлесіп орнатылуын және бүйір беттерінің парал-лельдігін қамтамасыз ету үшін қажет.

Муфталарды (біліктерді) центрлеуді жарты муфта бүйірлерінің арақашық-тығын біліктің бірнеше жағдайында өлшеп, шақтамалы саңылауға сәйкес белгілері бар арнаулы сүңгімен жүргізуге болады (15, а – сурет).

Біліктерді центрлеуді біліктің 4 жағдайында сызғыш, бұрыштық пен сүңгішпен немесе индикатормен шеңбер бойьшша өлшемдер жасау арқылы жасауға болады (15 ә, б – суреттер).

Шеңбер бойынша өлшемдердің айырмашылығы, білік осьтерінің параллель ауытқу мөлшерін табуға мүмкіндік береді.

а – жартымуфталардың бүйірі бойынша сыналы сүңгішпен; ә – шеңбер бойынша бұрыштыктың (сызғыштың) және сүңгіштің көмегімен; б – шеңбер бойынша индикаторлармен; 1 – жазық параллель өлшеуіштер; 2 – сыналы сүңгіш; 3 – бұрыштық (немесе сызғыш); 4 – сүңгіш

15 – сурет. Муфталардың орнатылуын тексеру нобайы

Түрлі өлшем жағдайлары 16 – суретте көрсетілген.

а – біліктер центрленген ( S₁ = S₂ және а₁ = а₂ ) ; ә - біліктер S₁ – S₂ мөлшеріне параллель жылжыған; б – біліктер киғаш орналаскан а₁ < а₂ ; в – біліктердің осьтері параллельді және қиғашты себебі, S₁ ≠ S₂

16 – сурет. Біліктерді центрлеу кезіндегі түрлі өлшем жағдайлары

Центрлеу кезінде жарты муфталардың диаметрі бойында қарама-қарсы орналаскан төрт нүктелердегі радиаль мен бүйір саңылаулар, аталған әдістердің біреуімен өлшенеді. Центрленетін біліктер алғашқыда жарты муфталарға бормен салынған нульдік калыпка келтірілуі қажет.

Біліктерді центрлеу (17 а,ә – суретте) І ...V сандарымен көрсетілген ретпен жасалады. Екі білік жетектің жұмыс айналымы бағытында алғашқы қалыптан 90, 180 және 270° бұрылып, әр қалыпта S және а саңылаулары өлшенеді. Біліктерді бұрғанда, олардың осьтік ығысуы-ның центрлеуге әсерін есептеу кезінде жою үшін біліктердің әрбір қалпында бір рет радиальды саңылау (S₁ одан кейін S₄, S₂ және S₃) және төрт бүйір саңылаулар (а₁, а₂, а₃, а₄ ) өлшенеді. Егер өлшеулер дұрыс жасалса, онда төмендегі теңдіктер сакталуы керек:

S₁ + S₂ = S₃ + S₄ , а₁+ а₂ = а₃ + а₄.

Бұл теңдіктер орындалмаған жағдайда, жіберілген қатені тауып, өлшем-дерді қайталау қажет. Өлшемдердің дұрыстығын тексеру үшін біліктер 360°- қа бұрылғаннан кейін, яғни нөлдік қалыпқа оралғаннан кейін өлшеулер қайтала-нады.

17 – сурет. Біліктерді жарты муфталар бойынша центрлеу

18 – сурет. Муфталардың ортаға дәл келтiрудi қамтамасыз ету үшiн

бiлiктiң тiректерiнiң жылжу сұлбасы

Ортаға дәл келтiрудi а₁ – а₂, а₃ – а₄ және S₁ – S₂, және S₃ – S₄ аяқталған деп санайды, қарама – қарсы шамаларын айырым диаметральді және қойылған шақтамадан аспайды. Әрбiр өзара перпендикуляр бағыттағы өлшемдердiң қосындылары өзара тең болмау керек., яғни

Көрcетiлген теңдiктердегi 0,02 мм артық ауытқуы келесi себептермен шақыра алады:

– неткен күйiнде және өлшемнiң сүңгiнiң пластинасының жуандықтары есептеуде қатемен;

– өлшеу кезінде қапсырма астында тұтқаларға сүңгiнiң пластиналарының от алдыру кезінде бірдей емес күшпен;

– индикатордың ақаулығымен;

– ортаға дәл келтiру тұтқаның деформациясымен салдарынан оның қаттығы жеткiлiксiздігі;

Көрcетiлген себептер уақытында анықтап, шеттетiп және өлшемдерді қайта жасау керек. Бақылау өлшемi біліктердің бұрылысынан кейiн 360^о-қа орындалады, яғни олардың (нөлдiк) бастапқы қалыбына қоюдың жанында. Өлшемдер бұл нәтижелерде центрлеудің бағалары басында алған мәлiметтермен дәл келуi керек. Бақылау өлшемдерi ортаға дәл келтiру тұтқаның жылжудың жоқтығында немесе индикаторлар бiлiктердiң бұрылысында көз жеткiзу үшiн сол үшiн өндiрiп алады. Өлшемдердiң өндiру тәсiлiнiң көрсеткендiгi ортаға дәл келтiрудiң нәтижелерiне ықпал етпейдi, (мойындардың шектерiндегi) подшипниктердегi бiлiктерiнiң бiлiктi жылжуы олардың бұрылысында және есептеуге жарты муфталарын соғуы қабылданбайды. Бiлiктер бұрылыста бiр тiптi жайпақтау әрдайым жарты муфта еденде бормен әкелуге ұсынылатын таңбалар бойынша бағдарлай орнатуы керек. Ортаға дәл келтiрулер процессте орнатуы керек:

– (бүйір беттердiң параллель еместiгi) өстердiң бұрылысы жарты муфта-лардың орталарының сәйкес келуiнде;

– бүйір беттерінің параллелдiгiнiң жанында жарты муфталардың орталары-ның сәйкес келмеуi;

– өстердiң бұрылысы және жарты муфталардың орталарының сәйкес келмеуi.

Ортаға келтiрiлетiн бiлiктiң тiректерiнiң орын ауыстырулары қорытынды дөңгелек диаграмма алған болып мәлiметтер негiзiнде өндiрiп алады.

Механизмдердің жылжулары мына формула бойынша үміт артады.

;

мұндағы – көлденең жазықтық, мм тiректердiң жылжу шамасы.;

– көлденең жазықтық, мм тiректердiң жылжу шамасы.;

l – A подшипнигi, мм остерiне өлшемнiң өстер қашықтықғы.;

l₁ – А және В подшипниктердiң өстер арасындағы қашықтығы, мм.;

D – жарты муфтаның диаметрі, дөңгелектiң айқын орташа диаметрi.

D_A – бұл жерде бүйір саңылаулар бойынша дөңгелектiң диаметрi;

Ds – радиал саңылаулары бойынша оған қоса.

Дөңгелек диаграммаға нәтижелер өлшемдер, нәтижелерді жаза отырып бiлiктердiң жағдайының түзетулерiнен кейiн қайта өндiрiп алады, және 8 – кестеде келтiрiлген нормалардан бiлiктердiң ортаға дәл келтiруiнiң ауытқу-ларды анықтайды. Бүйір және радиаль саңылауларын анықтауды екi вариант лабораториялық жұмыстың өткiзуiнде зерттеу керек;

а) төртi қарама – қарсы нүктелердiң танап сүңгiшiсiмен бiлiктердiң бұрылыссыз жақындаған әдiс;

б) екi көрcетiлген варианттардың нәтижелерi өлшемдердiң орындау-ларынан кейiн олардың дәлдiгiн бағалау.

Есептеушi техниканың құралдарының қолдануы болуы мүмкiн радиаль және бүйір саңылаулар және көлденеңге бiлiктердiң тiректерiнiң жылжуды шамасының есептеуiнде тiк жазықтықтармен де қолдануға болады.

Есептеу нәтижесiнiң мазмұны

1 Жұмыстың аты және мақсаты

2 Жабдық, құрал – сайманның тiзiмi, аспаптар.

3 Жұмыстың қысқаша сипаттамасы. Бiлiктердiң остестiктiң тексеру сұлбасы.

4 Өлшемдердiң нәтижелерiмен қорытынды диаграммалар.

5 Тiректердiң А және Б орын ауыстыруының шамаларының есептеуi және тiректердiң нақты орналастыру сұлбасы.

6 Жұмыс бойынша қорытындылар.

Бақылау сұрақтары:

1 Параллелдiк және перпендикулярлыққа бiлiктердiң тексеруiнiң әдiстерi.

2 Бiлiктердiң остестiктiң анықтау әдiстемесі.

3 Ортаға келтiруде тiк және көлденең жазықтықтарға бiлiктiң тiректерiнiң орын ауыстыруды шамасын анықтау.

4 Неге көлденеңдiкке бiлiктердiң тексеруiн мәнде болады ма ?

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

1 Касаткин Н.Л. Ремонт и монтаж металлургического оборудования. – М.: Металлургия, 1971.

2 Крылов В.А. Монтаж металлургического оборудования.

– М.: Металлургия, 1971.

3 Рудин С.Н. Справочник монтажника механического оборудования метал­лургических предприятий. - М.: Металлургия, 1970.

4 Никифоров А.С. Монтаж и наладка механического оборудования прокатных станов. – М.: Металлургия, 1975.

5 Хинкис Л.М., Нечай А.П. Единое руководство по эксплуатации, ревизии и сборке опор валков прокатных станов на подшипниках качения.

– М.: Метал­лургия, 1965.

6 Ермаков В.И., Шеин B.C. Ремонт и монтаж химического оборудования.

– Л.: Химия 1981.