- •Қазақстан Республикасы білім және ғылым министрлігі
- •Әрлеу материалдарының технологиясы Алматы 2009 мазмұны
- •С Қазақ бас сәулет – құрылыс академиясы. 2009
- •Органикалық шикізаттар негізіндегі өңдеу материалдары
- •Ағаш негізіндегі өңдеу материалдары
- •1.1.1 Өңдеу жұмыстарына қолданылатын ағаштың негізгі қасиеттері және оларды жақсарту тәсілдері
- •1.1.2. Әрлеу жұмыстарына қолданылатын ағаштардың түрлері
- •Еденге арналған әрлеу материалдары. Паркеттік бұйымдар
- •1.1.4. Фанера
- •1.1.5. Ламинат
- •1.1.6. Ағашты модификациялау және оның физика-механикалық қасиеттерін анықтау
- •1.2. Полимерлік материалдар
- •1.2.1. Едендік орама полимерлі материалдар
- •1.2.2. Полимерлік едендік материалдардың қасиеттерін анықтау
- •1.2.3. Қабырғалық орама материалдар
- •2.1.2. Қасбеттік керамикалық бұйымдарды әрлеу технологиясы
- •3.3. Плитки для внутренней облицовки стен
- •1.3.3. Плитки для полов
- •Облицовочные материалы
- •2.1.3. Керамикалық кірпішті ұнтақталған әктас қосу тәсілімен ағарту
- •2.1.4. Керамикалық қасбеттік бұйымдарды ағартудың химиялық тәсілі
- •2.1.5. Марганец кенін қосу арқылы қасбеттік керамикалық бұйымдарды көлемді бояу тәсілдерін зерттеу
- •2.2. Силикат балқымаларынан алынатын материалдар мен бұйымдар
- •2.2.1. Жалпы мағлұмат
- •2.2.2. Шыны құрылымы
- •2.2.3. Шынылардың қасиеттері
- •2.2.4. Шыны өндірісінің негізі
- •2.2.4.1. Шикі зат материалдары.
- •2.2.4.2. Шыны және шыны бұйымдарын өндіру
- •7.5. Жазық бетті шыны шығару
- •Сурет 7.2. Шыныны тік жоғары тартуға арналған машина схемасы:
- •Сурет 7.4. Құю столында катоктармен шыны жаю схемасы:
- •Сурет 7.6. Флоат – процесс тәсілі бойынша шыны өндіруге арналған қондырғы схемасы:
- •7.6.Құрылыста қолданылатын шыны әне шыны бұйымдарының түрлері
- •7.6.1. Жазық бетті табақ шыны
- •7.6.2. Қаптаушы шыны
- •7.6.3. Шыны негізіндегі бұйымдар мен конструкциялар
- •7.7. Ситаллдар және қожды ситаллдар
- •Сурет 7.11. Ситаллалар алардағы шыны термоөңдеу тәртібі:
- •Кесте 7.2. Ситаллалардың, шынының және болаттың қасиеттері
- •7.8. Құйма тас бұйымдары
- •7.9. Шлак қорытындыларынан жасалынатын материалдар мен бұйымдар
- •4.1.2. Әрлі салықтық ертінділердің тиімді құрамдарын тағайындау
- •4.1.3. Әрлі бетонға арналған байланыстырғышты дайындау және оның түсі мен беріктігін анықтау
- •4.1.4. Түрлі-түсті бетон құрамын есептеу және оның қасиеттерін анықтау
- •4.2. Құрғақ құрылыстық араласпалар
- •Функционалды қоспалар
- •4.5. Минералды байланыстырғыш негізіндегі өңдеу материалдары беттерінің әрлілігін сақтау шаралары
- •Көп компоненті цементтердің физика механикалық қасиеттері
- •Жалпы қолданылған цемент көлеміндегі отандық цемент зауыттарының үлесі
- •Қазақстандағы цемент зауыттарының жобалық өнімділігі және жылдық өнім өндіру көрсеткіші
- •Түсті металлургия қалдықтарының белсенділігі
- •4.3. Ұялы бетон негізіндегі бұйымдарды әрлеу тәсілдері
- •4.3.1. Бұйым бетіне рельефті ою-өрнек түсіру
- •4.3.2. Әрлі-қорғаушы қабаттарды жағу технологиясы
- •4.3.3. Әрлі-қорғаушы қабаттың қаттылығын анықтау
- •4.4. Бетон және темірбетон бұйымдарын әрлеу технологиясы
- •4.4.1. Қалыптау барысында беттік қабаттың сапасын жоғарылату
- •6.2. Бетон және темірбетон бұйымдарының бетін жетілдіру технологиясы
- •6.3. Бетон және темірбетон бұйымдарын бояу технологиясы
- •6.4. Бетон және темірбетон бұйымдарын өндеуге қолданылатын бояулардың тұтқырлығын анықтау
- •Студенттердің білімін бақылайтын тесттік сұрақтар
- •Түсініктеме сөздік
- •Әдебиет
- •480043, Алматы қаласы, қ.Рысқұлбеков көшесі, 28-үй.
6.4. Бетон және темірбетон бұйымдарын өндеуге қолданылатын бояулардың тұтқырлығын анықтау
Бояулардың тұтқырлығын анықтау үшін төменгі тесігі 4 мм ВЗ-4 вискозиметрі (ГОСТ 9070) қолданылады. Сыналатын бояу құрамын бойындағы ауа көбіршектері кеткенге дейін араластырады. Егер бояу құрамында бөгде қоспалар байқалса, оны МемСТ 3584 және МемСТ 6613 талаптарына сәйкес сүзіп тазалайды.
Сынақты өткізер алдында вискозиметрді 20-250С температурада 30-60 минут бойы ұстап, бояу тесігін бензинмен немесе басқа еріткіш материалмен сүртіп, тазалайды. Вискозометрді штативтің орнатқыш бұрандасы арқылы, көлденең етіп бекітеді және оның астына сыйымдылығы 110 мл-ден кем емес ыдыс орналастырылады.
Бояу ағатын тесікті саусақпен жауып, вискозиметрге сыналатын құрам құйылады. Бояу вискозометрдің жоғарғы деңгейінен артық құйылады, артық мөлшер, пайда болған көбікпен бірге шыны таяқша көмегімен алынып тасталады. Бояу ағатын тесік ашылады және сол мезетте секундомер қосылады. Үздіксіз іске бояу ағысының бірінші үзілуімен бірге секундомер жұмысы тоқтатылады.
Сынақ үш рет жүргізіледі. Сынақ көрсеткіштерінің бір бірінен ауытқуы 0,20 секундтан аспауы керек
Секундпен есептелінетін бояу тұтқырлығының көрсеткіші ретінде, параллельді жүргізілген үш сынақтың орташа арифметикалық мәні қабылданады және ол келесі формула бойынша анықталады:
Х = t x K
мұндағы: х – бояуы тұтқырлығы, секунд; t – бояудың үздіксіз ағу уақыты, секунд; К – вискозиметрдің түзету коэффициенті (0,9-1,1).
Вискозиметрдің түзету коэффициенті бояудың бақылау құрамы арқылы анықталады немесе тексеріледі.
Сынақ көрсеткіштері жазылып алынып, жоғарыда көрсетілген формула бойынша бояудың тұтқырлығы анықталады. Сынақ көрсеткіштерінің бір-бірінен ауытқуы 0,20 секундтан асқанда тәжірибе қайта жүргізіледі.
ВЗ-4 вискозиметрінің түзету коэффициентін анықтау. Түзету коэффициентін анықтау үшін эталондық бақылау сұйығы қолданылады. Бұл сұйық 1 бөлік трансформатор майынан және 2 бөлік МС-200 немесе МК-22 маркалы авиациялық майлардан тұрады.
Аспаптың дұрыстығын тексеру мақсатында, эталондық май бақылау және сыналатын вискозометрлерден өткізіледі. Түзету коэффициентін келесі формула бойынша есептейді:
К = Т1 / Т2
мұндағы: Т1 – эталондық сұйықтың бақылаушы вискозиметрден өту уақыты, секунд; Т2 – эталондық сұйықтың сыналушы вискозиметрден өту уақыты, секунд.
Түзету коэфициентінің мәні 0,9-1,1 аралығында болуы шарт. Бұл талап сақталмаған жағдайда, тексерілген вискозиметр жұмысқа жарамсыз.
Бақылаушы вискозиметр болмаған жағдайда, эталондық сұйықтың ағу уақытын келесі формуламен анықтайды:
Т = 0,185 Ж + 10
мұндағы: Ж – эталондық сұйықтың ГОСТ 33 бойынша бөлмелік температурада анықталған абсолютті тұтқырлығы, секунд.
Оқытушының көрсетуі бойынша бірнеше бояулық құрамдардың немесе эмульсиялардың тұрқырлығы анықталады. Бұл көрсеткіштердің бояу немесе материал сертификатына сәйкестігі тексеріледі. Тәжірибе жүзінде сыналған бояулардың тұтқырлығына байланысты, оларды бұйым бетіне жағатын немесе бүркіп шашатын қондырғылар таңдалады.