- •0704000 – «Пайдалы қазба кен орындарын іздеу мен барлаудың
- •Базалық (тірек) конспектісі
- •3 Тақырыптық жоспар
- •Мазмұны.
- •Бақылау сұрақтары .
- •2 Сурет консоль-2 блогы
- •3 Сурет перфопанель блогы
- •4 Сурет исток блогы
- •5 Сурет Үздіксіз қоректену блогы
- •Сабақ 6
- •Сабақ 16
- •Сабақ 19
- •2) Жұмырсымның механикалық сипаттамасы
- •Сабақ 22
- •Сабақ 24
- •Бүйір каротаждық зондылау.
- •Пайда болған полярлану потенциалдарының каротажы.
- •Токтық резистивиметрия.
- •Бүйір каротаж
- •Бүйір микрокаротаж
- •Индукциялық каротаж
- •Жоғары жиілікті индукциялық каротаждық изоөлшемдік зондылау.
- •Сөну бойынша электромагниттік каротаж
- •Диэлектрлік каротаж
- •5.1 Сурет – Электрлік каротаждың әр түрлі зондтары: а, в – қоректендіруші электродтар,
- •Бақылау сұрақтары:
- •Тақырыбы: спэк - тоқты каротаж аспабы
- •5.4 Сурет - бк-3 зондының сұлбасы
- •Сабақ 38
- •Сабақ 39
- •Аспапты –програмалы викиз кешенінің сипаттамасы :
- •Зонтардың сипаттамасы :
- •5.8 Сурет – өп мәліметтерін жартылай автоматтандырылған тіркеу сұлбасы
- •5.9 Сурет – Құмтасты-сазды қималар үшін өп потенциал қисықтары
- •Сабақ 42-43
- •Интегралдық гамма-каротаж
- •Спектрометриялық гамма-каротаж
- •Нейтронды каротаж
- •Импульстық нейтронды каротаж
- •Импульстік спектрометриялық нейтронды гамма-каротаж
- •Гамма-гамма тығыздылық және литотығыздылық каротаж
- •5.10 Сурет – гк қисық сызығы. А – тау жыныстардың құрамында радиоактивті элементтері бар диаграмма; б – гк дұрыс диаграммасы.
- •5.11 Сурет – ггк ұңғымалық аспабының блок сұлбасы. 1-экран; 2-сәуле көзі; 3- детектор; 4-электронды блок; 5-кабель; 6,7-шағылған гамма кванттар; 8-қысатын қондырғы
- •5.15 Сурет – басты толқындардмен акустикалық каротаж жүргізу сұлбасы.
- •6.6 Сурет – Екі қабылдағыштағы толқындық суретіне (волновых картин) талдау және олардың түрлері
- •Сабақ 51-52
- •Сабақ 53
- •1) Магнитті каротаж
- •Сабақ 57
- •Бөлім 6. Игерілетін (Қолданыстағы) мұнай мен газ ұңғымаларын геофизикалық зерттеудің аппаратурасы мен жабдықтары.
- •Акустикалық каротаж аспабы акц-48
- •Пайдаланылған әдебиеттер тізімі:
- •2. Қосымша
Нейтронды каротаж
НК өлшеу зондысы нейтрондардың ампулдық көздерінен және бір немесе екі (және одан да жоғары) нейтрондар детекторынан немесе гамма-сәулеленуден тұрады. Жазу нүктесі – бір зондылық аспаптар үшін көздер мен детекторлар арасындағы қашықтықтың ортасы және құрама (екізондылық) аспаптар үшін екі детектор арасындағы орталық.
НК модулі басқа модульдермен еш шектеусіз кешенделеді.
НК өлшеу қондырғыларына қойылатын талаптар:
- реттеуші метрологиялық сипаттама ретінде импульстар есебінің өлшенген жылдамдықтары бойынша есептейтін, сумен қамтылған тау жыныстарының кеуектілігі қызмет етеді;
- сумен қамтылған кеуектілікті анықтаудың диапазоны — 1-40 %;
- негізгі салыстырмалы олқылықты анықтаудың рұқсат етілген шегі іріктеу уақытында - 10000 импульс -±[4,2+2,3(40/kn - 1)] % жоғары емес;
- негізгі салыстырмалы олқылықтың рұқсат етілген шегін анықтау үшін зерттеу режимі (жылдамдық 400 м/ч, қабат жуандығы 1м) 10с уақыты ішінде -±[6,3+2,3(40/kn - 1)] % көп емес;
- Ұңғымадағы темпиратураның өзгеруінен пайда болған өлшеулердің рұқсат етілген қосымша олқылықтары 20 °С тең стандартты мәнімен салыстырғанда әрбір 10 °С негізгі олқылықтан 0,1 аспау керек;
- қоректену кернеулігінің ±10 %-ға өзгеруінен пайда болған анықтаудың қосымша олқылықтары – негізгі олқылық мәнінен 0,2 жоғары емес.
Бастапқы және мерзімді калибрлеудің негізгі үлгілік құралы – кеуек қабаттың үш имитаторынан (ИПП) тұратын УП-НК сынау құрылғысы және тұщы су бар ыдыс болып табылады.
Импульстық нейтронды каротаж
Өлшеу зондысы (ИНК) жылдам (14 МэВ) нейтрондардың сәулелендіргіштеріннен, жылу нейтрондарының бір немесе екі детекторынан немесе гамма-сәулеленуден тұрады. Жазу нүктесі –сәулелендіргіш пен детектор арасындағы қашықтықтың ортасы, екі зондылық аспаптар үшін – детекторлар арасындағы қашықтық ортасы.
ИНК модулі әдетте ГК және ЛМ модульдерімен кешенделеді.
ИНК өлшеу зондыларына қойылатын талаптар:
реттеуші метрологиялық сипаттама болып, импульс санының өлшенген жылдамдықтары бойынша есептейтін жылу нейтрондарын (а) және суға қаныққан кеуектіліктің коэффициентін (kn) ұстаудың макроқимасы болып табылады;
анықтау диапазоны а и kn - 7,4-22,2 е.з. и 1-40 % сәйкес;
а анықтаудың ортаквадраттық кездейсоқ олқылықтары ±2,5 % жоғары емес, kn - ±2,0 % (абс.) жоғары емес;
а анықтаудың жүйелі олқылықтары ±2,5 % жоғары емес, kn - ± 1,5% (абс.) жоғары емес;
сәулеленудің нейтронды шығуының, қоршаған орта темпиратурасы мен қоректену кернеулігінің өзгеруімен пайда болған ұстаудың макроқимасын анықтаудың қосымша олқылықтары - әрбір өзгеретін көлем үшін ±2 % жоғары емес;
сол көлемдердің өзгеруі кезіндегі кеуектілікті анықтаудың қосымша олқылықтары - ±1 % (абс.) жоғары емес.
Мерзімді калибрлеуді аспапты жөндеуден кейін қолданудың әрбір 3 ай сайын жүргізеді, жөндеу жұмыстары өлшеу диапазонында ұстаудың және суға қаныққан кеуектіліктің микроскопиялық мәнін жүзеге асыратын үш стандартты үлгілерді қолданумен жылдам нейтрондар мен детекторларының сәулеленуін алмастыруды қамтиды.
Стандартты үлгінің бірі ретінде тұщы (минералдануы 0,5 г/л кем) суы бар ыдысты қолданады, оның өлшемі одан тыс қоршаған орта әсеріне ұшырамайды және 1,5м кем емес диаметрде және биіктігі бойынша 2м құрайды.
Далалық калибрлеуді тұщы сумен толтырылған ыдыста, ұңғымаға шығар алдында және ұңғымадан қайтқаннан кейін орындайды.