Тақырыбы:Қазіргі дүниедегі ғаламдық проблемалар.

Мақсаты: студенттерде қазіргі кездегі дүниежүзіндегі ғаламдық проблемалар туралы білімдерді қалыптастыру

Жоспары:

1.Ғаламдық мәселелер: ұғымы, шешу жолдары

2.Негізгі ғаламдық проблемалар және ғаламдық болжаулар

Ғаламдық проблемалар - әлемді тұтас қамтитын табиғи, табиғи-антропогендік немесе таза антропогендік құбылыстар. Осы құбылыстардың даму процесі жаһандану деп аталады. Қазіргі таңда Халықаралық деңгейде мынадай ғаламдық проблемалар бар:

- ресурстар проблемасы;

- азық-түлік немесе ашаршылық проблемасы;

- энергетикалық проблема;

- демографиялық проблема;

- климаттың өзгеруі;

- экологиялық проблемалар;

- «үшінші әлем» елдерінің артта қалуын жою;

- қауіпті ауруларды жою;

- Әлемдік мұхит пен космосты игеру;

- қылмыспен және терроризммен күрес;

- наркобизнеспен күрес.

Ғаламдық проблемаларды ерекше білім саласы - глобалистика зерттейді. Аталған ғаламдық проблемалар өзара тығыз байланысты және барлығы іс жүзінде жердегі экологиялық дағдарыстың даму процесімен қамтылады. Әрбір ғаламдық проблеманы міндетті түрде шешу қажет, өйтпесе оның дамуы апатқа - еркешелікттің жойылуына дейін апарып соғады. Ғаламдық проблемаларды шешу үшін ғаламдық, аймақтық, ұлттық бағдарламалар жасалады, бірақ оларға келісушілік және үйлестірушілік жетіспейді. Ғаламдық проблемаларды шешуге жұмсалатын шығындардың жартысына жуығын экологиялық проблемаларды шешу шығындары құрайды. Өйткені басқа проблемалардың ішінде ғаламдық экологиялық проблемаларды ең артықтау проблема деп санайды.

Ғаламдық экологиялық проблемалар - ғаламдық, аймақтық және ұлттық деңгейлерде айқындалған экологиялық проблемалар кешені. Зор геосаяси проблеманын экологиялық қауіптілігінің мынадай көріністері бар: табиғи экожүйенің бүлінуі, озон қабатының жұқаруы, атмосфераның, Әлемдік мұхиттың ластануы, биологиялық әралуандылықтың азаюы және т.б. Олар тек қана барлық елдердің қатысуымен, БҰҰ-ның басқаруымен шешілуі мүмкін. Экологиялық проблемалардың ғаламдығы оны шешу үшін барлық елдердің жігерін жұмылдыру қажеттігін тудырып отыр; қарудың барлық түрлерін азайтпай экологиялық дағдарыстан айырылу мүмкін еместігі; биосфераның жалпыға ортақ ластануына қарай ядролық соғыс ғана емес, тіпті жай соғысты жүргізудің мәнсіздігі; қазіргі өркениеттің технологиялық құрылымын қайта құру, өмір негізі болатын табиғатпен өзара іс-әрекеттің жаңа сапалы әдістері мен құралдарын жасау; қоршаған ортаны қорғау проблемасы бойынша БҰҰ органдары жұмысының тиімділігін арттыру және оларға төтенше өкілеттік беру.

Өздігінен қарастырылатын сұрақтар:

1.Экологиялық мәселелерді атаңыз?

2.Қазақстанда экологиялық проблемаларды атаңыз

Практикалық жұмыс № 1 Тақырыбы: Дүниежүзінің қазіргі саяси картасы

Мақсаты: қазіргі елдердің басты топтарын қарастыру, қазіргі әлемде әлеуметтік – экономикалық жүйелер туралы түсініктерді қалыптастыру.

Керекті құралдар: пән бойынша аңықтама кітаптары, түсті қарандаштар, атлас карталар.

Тапсырма №1.

«Ел», «Мемлекет» «территория» терминдерге аңықтама беру. Саяси картада қанша мемлекет бар? Қай аймақтарда олардың саны көп?

Тапсырма №2.

Екі шеңбер сызып біріншісіне: территориясы аса үлкен елдерді (бірінші ондыққа кіретін), екіншісіне: халқының саны көп елдерді (бірінші ондыққа кіретін) жазыңдар. Ортасындағы шеңберге территориясы аса үлкен және халқының саны көп (бірінші ондыққа кіретін) елдерді жазыңдар.

Тапсырма №3.

Кестені толтырыңдар. Қай аймақтарда монархиялық елдер көп таралғанын аңықтандар және бұл ерекшелікті түсіндіріндер. Атлас карталарын пайдаланып қай параллель монархиялық басқару формасы бар елдерді кесіп өтеді.

Елдер	Басқару формалары	Елдер	Басқару формалары
Шетелдік Еуропа
1.Андорра	Княздық	7. Лихтенштейн	Княздық
2.Бельгия	Корольдік	8.Люксембург	Ұлы герцогтық
3.Ватикан		9.Монако
4.Ұлыбритания		10.Нидерланды
5.Дания		11.Норвегия
6.Испания		12.Швеция
Шетелдік Азия
1.Бахрейн	Эмират	8.Оман	Султанат
2.Бруней	Султанат	9.БАӘ	Эмират
3.Бутан		10.Сауд Аравиясы
4.Иордания		11.Тайланд
5.Камбоджа		12.Жапония
6.Катар		13.Малайзия
7.Кувейт
Африка		Мұхиттық
1.Лесото	Корольдік	1.Тонга	Корольдік
2.Морокко
3.Свазиленд

Тапсырма №4.

Кескін карталарға басқару формасы бойынша монархия елдерді; бөлінуі бойынша федеративті елдерді түсіріңдер.