|
|
|
С.Ж.АСФЕНДИЯРОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ МЕДИЦИНА УНИВЕРСИТЕТІ |
|
КАЗАХСКИЙ НАЦИОНАЛЬНЫЙ МЕДИЦИНСКИЙ УНИВЕРСИТЕТ ИМЕНИ С.Д.АСФЕНДИЯРОВА |
ЖАЛПЫ ГИГИЕНА ЖӘНЕ ЭКОЛОГиЯ КАФЕДРАСЫ емтихан тесттері |
||
Келісілді ҚДС ОБК төрағасы Алимова Н.Е.__________________ «_________»______________2013 ж. |
|
«Бекітемін» ҚДС ОД директоры Камалиев М.А.______________ «_______»____________2013 ж. |
2013-2014 оқу жылындағы «Қоршаған орта және денсаулық» пәні бойынша
051102 - «Қоғамдық денсаулық сақтау» мамандығынның 3 курс студенттеріне арналған
емтихан тесттері
Жалпы гигиена және экология кафедрасы мәжілісінде талқыланып бекітілді,
Хаттама №___________ «______»___________2013 ж.
Кафедра меңгерушісі,
м.ғ.д., профессор Ү.И. Кенесариев
Алматы, 2013
Кіріспе бөлімі. «Қоршаған орта және денсаулық» пәні, негізгі түсініктер, мақсаты, міндеттері, зерттеу нысандары.
1. Химиялық заттардың топырақтан адам организміне түсу жолдары:
1. ауалы-тамшылы
2. тікелей жанасу арқылы
3.+ транслокациялық
4. аспирациялық
5. ингаляциялық
2. Гумус деген – бұл:
1. топырақтың аналық қазбалары
2. топырақтың минералдық құрамы
3.+ топырақтың коллоидты органикалық фракциясы
4. топырақ микроорганизмдері
5. топырақтың макроорганизмдері
3. Биогеохимиялық провинция дегеніміз – бұл:
1. жануарлардың белгілі бір түрі мекен ететін жер шарының белгілі бір климаттық ауданы
+ 2. судың немесе топырақтың құрамында микроэлементтердің жоғары немесе төмен болатын территориялар
3. ауылшаруашылығында қолдануға болматын аймақтар
4. санаториларды орналастыруға болатын аймақтар
5. антропогенді ластаушылардың салдарынан территориядағы топырақтың құрамындағы микроэлементтердің аз болуы
4. Жасанды биогеохимиялық провинцияларға жатады:
1. жұқпалы аурулар таралатын табиғи – географиялық аймақтар
2. территориядағы өнеркәсіптік тастандылармен және ағынды сулармен ұзақ уақыт ластанған топырақ
3. вирусты аурулар таралған аймақ
4. гельминттер таралған аймақтар
+ 5. антропогенді ластаушылардың салдарынан территориядағы топырақтың құрамындағы микроэлементтердің аз болуы
5. Биосфераның химиялық заттармен ластануы әкеледі:
1. тұрғындар арасындағы жұқпалы ауруларға
+2. эндемиялық ауруларға
3. паразитарлық ауруларға
4. өндірістік жарақаттардың жиілеуіне
5.гастрит және асқазан ойық жарасы ауруларының төмендеуі
6. Топырақтың микроорганизмдермен және гельминттермен ластану көздері:
1. өнеркәсіптік кәсіпорындар
2. жылуэнергетика кәсіпорындары
3. атмосфералық тұнбала
4.+ тұрмыстық ағынды сулар
5. автокөлік
7. Топырақтың микроорганизмдермен және гельминттермен ластану көздері болып табылады:
1. өнеркәсіптік кәсіпорындар
2. жылуэнергетика кәсіпорындары
3. атмосфералық тұнбала
4. автокөлік
5.+ малшаруашылықта пайдаланған ағынды сулар
8. Медициналық экология түсінігі:
1. ҚО және тұрғындар денсаулығын зерттейтін ғылым
+2. адамның көп компонентті қоршаған әлемнің биологиялық және әлеуметтік заттармен,үнемі күрделеніп отыратын қоршаған ортамен байланысы
3. тірі ағзалардың сонымен қатар адамның қоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттейтін ғылым
4. тұрғындар денсаулығын зерттейтін ғылым
5. ҚО сапасын зерттейтін ғылым
9. Топырақтың құрамындағы химиялық ластаушыларды не үшін регламенттеу үшін қажет:
1. топырақтың химиялық құрамын жақсарту үшін
+2. топырақтағы өсіп келе жатқан өсімдіктердің қауіпсіздігіне және тағамдық құндылығына кепілдік беру
3. судың химиялық құрамын жақсарту үшін
4. болжамдау үшін және топырақ пен өсімдіктердің сапасын жақсарту мақсатында
5. адам үшін атмосфералық ауаның, жабық және ашық су көздерінің қауіпсіздігіне кепілдік беру үшін
10. Экология бұл:
1. тірі ағзалардың бір – бірімен қарым қатынасын зерттейтін ғылым
+2. барлық тірі организмдердің (сонымен қатар адамның) өзаражәнеқоршаған ортамен қарым-қатынасын зерттеейтін ғылым
3. барлық тірі организмдердің бір-бірімен қарым-қатынасын және бір – біріменөзара байланысын және олардың мекен ететін орта жүйесінің заңдылықтарын зерттейтін ғылым
4. қоршаған ортаның өсімдік әлеміне әсерін зерттейтін ғылым
5. ҚО жануарлар әлеміне әсерін зерттейтін ғылым
11. Биосфера бұл:
1. топырақтағы тірі организмдерініңбелсенді өмір аймағы
2. ауыз судағы тірі организмдердіңбелсенді өмір аймағы
3.+ жердегі, судағы және атмосферадағы тірі организмдердің белсенді өмір аймағы
4. қоршаған ортаның өсімдік әлеміне әсерін зерттейтін ғылым
5. Тау қазбаларындағы белсенді өмір аймағы
12. «Биогеоценоз» бұл:
1. мұхиттардағы тірі организмдердің жиынтығы
+ 2. өсімдіктердің, жануарлар әлемінің, микроорганизмдердің және олардың мекен ететін ортасының жиынтығы
3. өзен суларындағы организмдер жиынтығы
4. қалалардағы топырақтың құрамындағы тірі организмдер жиынтығы
5. ауылдардағы топырақтың құрамындағы тірі организмдер жиынтығы
13. Атмосфералық ауаның антропогенді ластануы дегеніміз бұл:
1. табиғи биологиялық факторлардың әсерінен атмосфера сапасының өзгеруі
+2. адамның шаруашылық іс-әрекеті нәтижесінде атмосфера сапасының өзгеруі
3. тірі емес табиғаттың табиғи факторлардың әсерінен атмосфераның ластануы
4.тірі емес табиғаттың табиғи факторлардың әсерінен атмосфера сапасының өзгеруі
5. жанартау белсенділігі нәтижесінде атмосфералық ауа сапасының өзгеруі
14. Минимата ауруының себебі:
1. судың құрамында фтордың көп болуы
+2. судың құрамында сынаптың көп болуы
3. судың құрамында темірдің көп болуы
4. судың құрамында темірдің аз болуы
5. судың құрамында фтордың аз болуы
15. Ауыз су құрамында фтордың көп болуы қандай ауруға әкеледі:
1. тіс жегісі
+ 2. флюороз
3. метгемоглобинемия
4. эндемиялық зоб
5. Минимата ауруына
16. Ауыз су құрамында фтордың аз болуы қандай ауруға әкеледі:
1.+ тіс жегісі
2. флюороз
3. метгемоглобинемия
4. эндемиялық зоб
5. Минимата ауруына
7. Автотрасса маңындағы топырақты қауіпті химиялық ластаушы затты көрсетіңіз:
1. темір
2. кадмий
+ 3. қорғасын
4. магний
5. хром
18.Транслокациялық жолмен ластанудегеніміз:
1. ластаушы заттардың топырақтан суға миграцияланулануы
2. ластаушы заттардың топырақтан атмосфералық ауаға миграцияланулануы
+ 3. ластаушы заттардың топырақтан өсімдіктерге түбірлік жүйесі арқылы
миграцияланулануы
4. ластаушы заттардың ауадан топыраққа миграцияланулануы
5. ластаушы заттардың судан топыраққа миграцияланулануы
19. Антропогенді ластануға жатады:
1.+ өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығатын ластаушылар
2. жанартау белсенділігі нәтижесінде ауада кадмий концентрациясының болуы
3. атмосфералық ауаның табиғи химиялық құрамы
4. күн радиациясы
5. жер қыртысынан және әлемдік мұхиттан сынаптың булануы
20. Фондық ластануға жатады:
1. өнеркәсіптік кәсіпорындардан шығатын ластаушылар
+2. жанартау белсенділігі нәтижесінде ауада кадмий концентрациясының болуы
3. атмосфералық ауаның табиғи химиялық құрамы
4. күн радиациясы
5. автокөліктен шығатын ластаушылар
21. Ұйымдастырылған шығарындыларға жатады:
1. герметизацияның және орталықтандырылған сорып – шығару жүйесінің болмауынан пайда болатын шығарындылар
2. санитарлық қызметте қарастырылған және келісімделген шығарындылар саны
3.+ шаң-газ тазарту жүйесінен өткен шығарындылар
4. жағдайларда пайда болатын шығарындылар
5. өндірістік үрдіске сайкелетін шығарындылар
22. Ұйымдастырылмаған шығарындыларға жатады:
1.+ герметизацияның және орталықтандырылған сорып – шығару жүйесінің болмауынан пайда болатын шығарындылар
2. санитарлық қызметте қарастырылған және келісімделген шығарындылар саны
3. шаң-газ тазарту жүйесінен өткен шығарындылар
4. жағдайларда пайда болатын шығарындылар
5. өндірістік үрдіске сайкелетін шығарындылар
23. Қордалы шығарындылар бұл:
1. герметизацияның және орталықтандырылған сорып – шығару жүйесінің болмауынан пайда болатын шығарындылар
+2. санитарлық қызметте қарастырылған және келісімделген шығарындылар саны
3. шаң-газ тазарту жүйесінен өткен шығарындылар
4. жағдайларда пайда шығарындылар
5. өндірістік үрдіске сайкелетін шығарындылар
24. Дүркін шығарындылар бұл:
1. герметизацияның және орталықтандырылған сорып – шығару жүйесінің болмауынан пайда болатын шығарындылар
2. санитарлық қызметте қарастырылған және келісімделген шығарындылар саны
3. шаң-газ тазарту жүйесінен өткен шығарындылар
4.+ жағдайларда пайда болатын шығарындылар
5. өндірістік үрдіске сайкелетін шығарындылар
25. Атмосфералық ауаның ластануына жатады:
1.+ фондық жәнеантропогендік
2. коммуналдық және тұрмыстық
3. қалалық және ауылдық
4. биотикалық және абиотикалық
5. ықшам аудандық және аймақтық
26. Смогтардың типтеріне жатады:
1. Лос-Анжелестік және Лондондық
2. Нью-Йорктік және Техастық
3. Париждік және Гаагтық
4. Доновандық және Ливерпульдік
5. Римдік және Канзастық
1. А, В
+ 2. А, Д
3. В, Д
4. В, Е
5. Д,Е
27. Фотохимиялық смогтың негізгі компоненттеріне жататыны:
1.+ озон, азота және көміртегі тотықтары
2. көмірқышқыл газы және аммиак
3. су, күкірт және азот тотықтары
4. ауыр метал тұздары
5. шаң
28. Атмосфералық ластану кезінде ерекше токсикалық заттарға не жатады:
1.+ органикалық асқын тотықтар және озон
2. аммиак
3. аргон
4. азот
5. көмірқышқыл газы
29. Атмосфералық ауаның канцерогенді ластаушыларына не жатады:
1.+ көмірқышқыл газы және инертті газдар
2. радионуклидтер және бенз(1.пирен
3. аргон және озон
4. азот тотықтары
5. күкірт тотықтары
30. Қазақстанның қандай аймақтары экологиялық кризис:
1. Көкшетау облысы
2. СолтүстікҚазақстаноблысы
3.+ ШығысҚазақстан облысы
4. Арал теңізінің өңірі
5. Ақмола облысы
31. Қазақстанның қандай аймақтарыэкологиялық апат аймақтарына жатады:
1. Көкшетау облысы
2. СолтүстікҚазақстаноблысы
3. ШығысҚазақстан облысы
4.+ Арал теңізінің өңірі
5. Ақмола облысы
32. Ағынды сулар қандай категорияларға бөлінеді:
1.+ тұрмыстық, өнеркәсіптік, ауылшаруашылықтық және жаңбырлық
2. органикалық, бейорганикалық және аралас
3. физикалық, химиялық және биологиялық
4. ұйымдастырылған, ұйымдастырылмаған және қордалы
5. токсикалық, бейтоксикалық және инерттік
33. Тұрмыстық ағынды сулар құрамында ненің жоғары болуымен сипатталады:
1. ауыр металлдар, целлюлоза және мұнайөнімдері
+2. органикалық заттар, патогенді микрофлора және гельминттер
3. органикалық және бейорганикалық қышқылдар
4. бөлшектелген заттар, құм
5. мұнай өнімдері, пестицидтер және тыңайтқыштар
34. Суды биологиялық ластаушы көздеріне жатады:
1.+ ауыл-шаруашылықтық ағындыжәне шаруашылық-тұрмыстық ағынды сулар
2. автокөлік және өнеркәсіп
3. өндірістің ұйымдастырылған және ұйымдастырылмаған шығарындылар
4. қара және түсті металлургия
5. жылуэнергетика және гидроэнергетика
35. Тұрғындар денсаулығын сипаттайтын көрсеткіштерге не жатады:
1.+ физикалық даму, мүгедектік
2. клиникалық, инструменталдық
3. адаптация, төзімділік
4. медициналық, беймедициналық
5. экологиялық, әлеуметтік
36. Тұрғындардың демографиялық көрсекіштеріне не жатады:
1.+ туу саны, өлім-жітім, табиғи өсу
2. физикалық даму, мүгедектік
3. медициналық көмек көрсету деңгейі
4. аурушаңдық, инфекциялық аурушандық
5. аурушандық, мүгедектік, әлеуметтік жағдай
37. Сынаптың созылмалы арнайы әсерінен қандай аурулар дамиды?
1. Итай-Итай
2. остеохондродистрофия
3.+ Минимата
4.тұяқты ауру
5. флюороз
37. Кадмидің созылмалы арнайы әсерінен қандай аурулар дамиды?
1.+ Итай-Итай
2. остеохондродистрофия
3. Минимата
4.тұяқты ауру
5. флюороз
39. Тұрғындар денсаулығына химиялық ластаушылардың жедел әсері мынандай көріністермен көрінеді:
1.+ әдеттегі ластаушылардың концентрациясы бірден өсіп кеткен кезде
2. әдеттегі ластаушылардың концентрациясы біртіндеп ұлғайған кезде
3. әдеттегіластаушылар уақытша ластанған кезде
4. төменгі концентрациямен үнемі ластанған кезде
5. әдеттегі ластаушылармен ластанған кезде
40. Тұрғындар денсаулығына химиялық ластаушылардың жедел әсері келесі жағдайда көрінеді:
1. әдеттегіластаушылардың концентрациясы уақытша өсіп кеткен кезде
2. әдеттегі ластаушылардың концентрациясы біртіндеп ұлғайған кезде
3. әдеттегі ластаушылар уақытша ластанған кезде
4. төменгі концентрациямен үнемі ластанған кезде
5.+ әдеттегі емес ластаушылармен уақытша ластанған кезде
41. Өлім-жітім денсаулықтың қандай көрсеткіштеріне жатады:
1.+ демографиялық
2. әлеуметтік
3. мүгедектік
4. миграцияланулық
5. биологиялық
42. Табиғи өсім денсаулықтың қандай көрсеткіштеріне жатады:
1.+ демографиялық
2. әлеуметтік
3. мүгедектік
4. миграцияланулық
5. биологиялық
43. Ластаушылардың созылмалы арнайы әсерінің белгілеріне жатады:
1. Рейно ауруы
+2. Итай-Итай ауруы
3. діріл ауруы
4. бронхиалды демікпе
5. Бехтерев аруы
44. Пестицидтер қандай аурулар шақырады:
1. инфекциялық және инфекциялық емес
2. флюороз және тіс жегісі
3. Минамата және Итай-итай
4. тқорғасын және кадмий интоксикациялары
5.+ қатерлі жаңа түзілістер және генетикалық өзгерістер
45. Биогеохимиялық провинция дегеніміз:
1. құрамында химиялық элементтердің көп немесе аз мөлшерде болатын территория
2. күрт континенталды климат аймақтары
3. құрамында химиялық элементтердің орташа мөлшерде болатын территория
4. ыстық микроклиматты территория
5. жоғары ылғалды территория
1.+ А, В
2. В, С
3. А, С
4. А, Д
5. С, Е
46. Адамға түсетін айқын химиялық жүктемені есептегенде қандай көлемдегі ауыз суын ескереді:
1. 0.5 л
2. 5-10 л
3. 10-20 л
4. 30-50л
5.+ 2-3 л
47. Ересек адамның дем алатын ауаның физиологиялық қажеттілігі:
1. 30,0 м 3/ тәу
+2. 20 м 3 / тәу
3. 10 м 3/тәу
4. 40 м 3/тәу
5. 50 м 3 / тәу
48. Қаладағы ластанған атмосфералық ауада ультракүлгін сәулелері қандай әсер көрсетеді:
1. озон және органикалық асқын ттықтар түзіледі
2. ауру тудырғыш икроорганизмдер қарқынды көбейеді
3. органиқалық қосылыстар түзіледі
4. аммиакжәне инертті газдар түзіледі
5. ауыр металдар түзіледі
+ 1. А, Е
2. В, С
3. А, В
4. В, Д
5. С, Д
49. 1886 ж кім алғаш рет экология терминін енгізді:
1. Одум
+ 2. Геккель
3. Коммонер
4. Пивоваров
5. Вернадский
50. Атмосфералық ауаның негізгі ластаушы түрлері:
1. биогенді және абиогенді
+2. табиғи және антропогенді
3. фитогенді және зоогенді
4. токсикалық және бейтоксикалық
5. планеталық және космостық
51. Атмосферадағы ластаушы заттардың концентрациясы қандай өлшем бірліктермен белгіленеді:
1. кг/ м 3
+2. мг/м 3
3. мг/м 3
4. кг/мл 3
5. мг/кг 3
52. Атмосфералық ауаның фондық ластануы дегеніміз:
1. өнеркәсіптік кәсіпорындарға жақын атмосфералық ауаның күйі
2. өнеркәсіптік аудандардағы аймақтық ластану
3. қалалардың жергілікті ластануы
4. бүкіл планетаның жаһандық ластануы
5.+ ластаушы көздерінен алыс атмосфералық ауаның күйі
53. Смогтардың түрлері:
1. Алматылық және Шымкеттік
2. Мәскеулік және Питерлік
3.+ Лос-Анджелестік және Лондондық
4. Нью-йорктік және Доновандық
5. Америкалық және Ағылшын
54. Лондондық смогтің түрі:
1.+ қыстық
2. жаздық
3. көктемдік
4. күздік
5. күздік-көктемдік
55. Лос-Анджелестік смогтің түрі:
1. қыстық
+ 2. жаздық
3. көктемдік
4. күздік
5. күздік-көктемдік
56. Лондондық смогтің пайжа болуына негізгі үлес қосушы:
1. Автокөлік
+ 2. өнеркәсіп
3. ауыл-шаруашылығы
4. үйлерді жылыту
5. жылыту жүйесінің кәсіпорны
57. Лос- Анджелестік смогтің пайда болуында негізгі үлес қосушы:
1. жылыту жүйесінің кәсіпорындары
2. ауыл-шаруашылығы
3. температуралық инверсия
4. тұрғын үйлерді жылыту
+ 5. автокөлік
58. Температуралық инверсия:
1. 300-400м биіктікте температураның төмендеуі
2. 1000-1200м биіктіктетемператураның төмендеуі
+ 3. 300-400м биіктікте температураның жоғарлауы
4. 1000-1200м биіктіктетемператураның жоғарлауы
5.жер қыртысындағы ауа ағысының ығысуы
59. Фотооксиданттарға жатады:
1. ауыр металлдар, күкірт ангидриді, көмірқышқыл газы
+2. озон, альдегидтер, көміртек тотығының газы
3. бенз(1.пирен, бөлшенген заттар
4. аммиак, инертты газдар
5. сілттілер, қышқылдар
60. Өндірістік орындардың шығарындыларына жатады:
1. реактивті,турбулентті және аралас
2. ұйымдастырылған, ұйымдастырылмағанжәне аралас
3. табиғи, антропогенді және аралас
4. жаһандық, аймақтық және жергілікті
5.химиялық, физикалық және биологиялық
61. Жалпы шағарындылар бұлі:
1. Ластаушы заттардың бақыланбайтын шығарындылары
2. Ластаушы заттардың апатты шығарындылары
3.+ Атмосферағы шығарылтын белгілі мөлшері
4. Су қоймаларына ластаушы заттардың тасталынуы
5. Ластаушы заттардың ұйымдастырылмаған тасталуы
62. Ұйымдастырылған шығарындылар:
1. Шаң-газ тазылағыш жүйеден өтпейтін шығарындылар
2. Ластаушы заттардың апатты шығарындылары
3. Гермитизацияның жоқ кезінде пайда болатын шығарындылар
4.+ Орталықтандырылған жол арқылы жүретін шығарындылар
5. Бақыланбайтын шығарындылар
63. Ұйымдастырылмаған шығарындылар бұл:
1. Шаң-газ тазылағыш жүйеден өтетін шығарындылар
2. Ластаушы заттардың апатты шығарындылары
3.+ Гермитизацияның жоқ кезінде пайда болатын шығарындылар
4. Орталықтандырылған жол арқылы жүретін шығарындылар
5. Бақыланатын шығарындылар
64. «Жылулық әсер» бұл:
1. Орташакварталық температураның жоғарылауы
2. Орташа жылдық температураның төмендеуі
3. Орташа тәуліктік температураның жоғарылауы
4.+ Орташа жылдық температураның жоғарылауы
5. Орташа тәуліктік температураның төмендеуі
65. «Жылулық әсерінің» пайда болуына негізгі үлес қосатын:
1.+ Көміртегінің қостотығы (CO2)
2. Сутек (H2S)
3. Қорғасын
4. Ауыр металдардың тұздары
5. Ванадий
66. Қышқылды жауынның құрамына кіреді:
1. сірке және бор қышқылдары
2. органикалық және бейорганикалық қышқылдары
3. фосфор және карбон қышқылдары
4.+ азот және күкірт қышқылдары
5. көмір және тұз қышқылдары
67. Озон қабатының бұзылуына негізгі үлес қосатын:
1. Көміртегінің қостотығы (CO2)
2. Сутек (H2S)
3.+ Фреондар
4. Ауыр металдардың тұздары
5. Ванадий
68. Көміртек тотығы адам ағзасына қандай әсерін тигізеді:
1.+ Ағзаның оттегі қабылдауына кедергі тигізеді
2. Қатерлі ісіктердің пайда болуына әкеледі
3. ОЖЖ зақымдайды
4. Мұрын қуысының шарашты қабатының жарасын шақырады
5. Тыныс алу жүйесінің қабынуын шақырады
69. Қай элементтің жоғарға мөлшерінде итай-итай ауруы туады:
1. Хром
2. Мырыш
3. Қорғасын
4.+ Кадмий
5. Мыс
70. Ауада күкірт тотығының жоғарға мөлшері неге әкеледі:
1. Көз жарақатына
+2. Созылмалы бронхитке
3. Қатерлі ісіктің пайда болуына
4. Бедеулікке
5. ОЖЖ зақымдануына
71. Қай жағдайда туындайды жедел улану болады:
1. Ластаушы заттардың аз мөлшердегі бір реттік әсерінде
+2. Ластаушы заттардың жоғарғы мөлшердегі бір реттік әсерінде
3. Ластаушы заттардың аз мөлшердегі ұзақ уақыт әсерінде
4. Ластаушы заттардың ұйымдастырылған шығарындылары
5. Ластаушы заттардың жалпы шығарындылары
71. Қай жағдайда туындайды созылмалы аурулар болады:
1. Ластаушы заттардың аз мөлшердегі бір реттік әсерінде
2. Ластаушы заттардың жоғарғы мөлшердегі бір реттік әсерінде
3.+ Ластаушы заттардың аз мөлшердегі ұзақ уақыт әсерінде
4. Ластаушы заттардың дүркіндік шығарындылары
5. Ластаушы заттардың ұйымдастырылған шығарындылары
73. Су құрамында биологиялық заттардың болуы, әкелуі мүмкін:
1. Итай-итай ауруына
+ 2. Іш-сүзегі ауруына
3. Минамата ауруына
4. Квашиоркор ауруына
5. Алиментарлық маразм
74. Топырақ, нысандардын құралған ерекше табиғи түзіліс:
1. Тірі емес табиғат
2. Тірі табиғат
3.+ Тірі және тірі емес табиғат
4. Биологиялық табиғат
5. Химиялық табиғат
75. ҚР қоршаған ортасын қорғаужөніндегі негізгі заңына:
1.+ Экологиялық кодекс
2. «Ерекше қорғалынатын табиғи зоналар» туралы заң
3. Монреаль хаттамасы
4. ҚР конституциясы
5. «Азаматтардың санитарлық-эпидемиологиялық қауіпсіздігі» туралы заң
76. Пинигин көрсеткішінбағалау үшін қолданылады:
1.+ Атмосфералық ауаны
2. Суды
3. Топырақты
4. Мекеме ауасын
5. Өсімдіктерді
77. Су арқылы түсетін шынайы химиялық жүктемені есептеу үшін қандай көрсеткіштер қолданылады:
1. Судағы заттардың ШРЕК-ң жоғарылау, судың ластану индексі
2. Су ластануының интегралдық көрсеткіші, Пинигин көрсеткіші
3. Транслокациялық, суға миграциялық және ауаға миграциялық көрсеткіштер
4.+ Судағы заттардың концентрациясы, судың адам ағзасы үшін бір тәуліктегі қажеттігі
5. су көзінің дебиті
78. Тағам арқылы түсетін шынайы химиялық жүктемені есептеу үшін қандай көрсеткіштер қолданылады:
1. Тағам өнімдеріндегі ШРЕК-ң жағарылауы, тағамдық азықтардың ластану индексі
2. Транслокациялық, суға миграциялық және ауаға миграциялық көрсеткіштер
3. Топырақ пен өсімдіктердегі заттардың концентрациясы
4.+ Тағам өнімдеріндегі заттардың концентрациясы, адам ағзасына бір тәулік ішінде тағам өнімдерінің қажеттігі
5. хронометраж, тәуліктік құат шығындары, мәзір-жіктеме
79. Тірі ағзаларға тікелей әсер етуге немесе олардың тіршілік ету ортасын өзгертуге әкелетін адамдардың қызметі қалай аталады?
1. абиотикалық фактор
2. биотикалық фактор
+2.антропогенді фактор
3.қоршаған орта жағдайы
4. тіршілік ету жағдайы
80. Топырақтың өсімталдық қасиетін қалыптастыруға бағытталған іс-шаралар қалай аталады?
1. рекапитуляция
2. реиммиграпия
2. реинтродукция
3.+рекультивация
4. реинкарнация
81. Агроэкожүйесінің сипаттамасы:
1. табиғи экожүйеге ұқсастығы
2. табиғи реттегіш байланыстарының күшеюі
+2. мәдени өсімдіктердің бәсекеге қабілеттілігінің төмендеуі
3.мәдени өсімдіктердің бәсекеге қабілеттілігінің күшеюі
4. табиғи экожүйелерге қарағанда тұрақтылығы
82. Ірі қалаларға еніп кететін шағын қалалар нені құрайды?
1. мегажынысисті
2. субурбанизацияны
2. гиперурбанизациялық орталықты
3.+агломерацияны
4. аймақты
83.Атмосферадағы антропогенді ластанудың негізгі көздері
1. желдің болмауы
2. жылу энергетикасы (қолдан от жағу арқылы),тұрғын үйлерді жылыту
3. температуралық инверсия
4.+ көлік пен өндіріс
5. ауыл шаруашылығы
84. Озонның ең көп шоғырлануы мына аралықта кездеседі:
1. 5 – 10 км
2. 10 - 20 км
+2. 20 – 25 км
3.25 – 40 км
4. 40 – 50 км
85. Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының (ДДҰ) анықтамасы бойынша «денсаулық» дегеніміз, бұл–
1. аурулар мен физикалық ақаулардың ғана жоқтығы емес, сонымен қатар, физикалық, рухани және әлеуметтік жағымды жетістік жағдайы
+2. аурулар мен физикалық ақаулардың ғана жоқтығы емес, сонымен қатар, физикалық, рухани және әлеуметтік толыққанды жетістік жағдайы
3. бір жыл ішінде ауырмау
4. физикалық, рухани және әлеуметтік жетістіктегі қанағаттандырарлық жағдай
5. рухани және әлеуметтік жетістіктің жақсы жағдайы
86. Қоршаған ортаның факторларының тұрғындар денсаулығына әсерінің қарқындылығына байланысты келесі аймақтарды бөлуге болады:
1. жоғары температурадағы аймақ
2. экологиялық қолайлы жағдайдағы аймақ, қауіп-қатер аймағы
3.+ экологиялық төтенше жағдайдағы амақ, экологиялық күйзеліс аймағы
4. экологиялық күйзеліс аймағы, қауіп-қатер аймағы
5. санитарлық қорғаныс аймақ, экологиялық дағдарыс аймағыу
87. Азот оксидінің адам ағзасына әсері:
1. рак тудырады
2. вирустарға қабылдағыштықты арттырады
3. қан тамырлар жүйесіне
4. өкпенің шырышты қабатын тітіркендіреді
5.+ бронхит пен пневмония тудырады
88. Биосфераға адамның жанама әсерінің негізгі түрі қайсысы?
1. үлкен аудандарда ормандарды кесу
+2. ластану
3. жердің тұздануы мен шөлденуі
4. жануарлар мен өсімдіктер түрлерінің жоғалуы
5. тұщы су қорларының таусылуы
89. Қай құжаттар бойынша тұрғындардың жұқпалы емес аурулары зерттеледі?
1. өлім туралы дәрігерлік куәлік бойынша
2. жұқпалы аурулар туралы жедел хабарлама бойынша
3.+ статистикалық талон бойынша, ауруханадан шыққан картасы бойынша
4. Қазгидромет мәліметі бойынша
5. экологиялық қызмет мәліметі бойынша
90. Арал теңізінің экологиялық апатқа ұшырау себептері:
1. күріш өсіруге суды алу
2. жер асты суларының көп мөлшерін алу
3.+ теңізге құйатын өзендердің көп мөлшерін алу
4. суғару үшін суқұбыры суының көп мөлшерін алу
5. кіші көлдердің көп мөлшерінен алу
91.Экожүйені былай көрсетуге болады:
1. биотоп, педосфера жәнебиоценоз
+2. биотоп и биоценоз
2. педосфера жәнемикробиоценоз
3.экотоп және биогеоценоз
4. биогеоценоз және атмосфера
92. Аумақтық сферасына қарай мониторингтібірнеше түрге бөледі:
1.+ республикалық
2. қалалық
3. облыстық
4. ауылдық
5. аудандық
93. Мемлекеттікмониторингке жатады:
1.+ ҚО жағдайын бақылау
2. ҚО тазалау
3. жалпы ішкі өнімді болжамдау
4. экономика жағдайын бағалау
5.айып -пұл санкциясы
94. Топырақ мыналардан тұратын жүйе болып табылады:
1. қатты бөлшектер мен ауадан
+2. ауа мен судан тұратын қатты бөлшектер
2. ауадағы қатты бөлшектер мен ылғалдан
3.ауада,суда қатты заттардың бірдей пропорцияда болуы
4. тек қатты бөлшектер
95.Ірі өндіріс орталықтары ауа райы жағдайына байланысты қала маңынан мына өзгешелігімен ажыратылады:
1. қала маңына қарағанда жазда жауын-шашын аз болады
+2. қала маңына қарағанда, жазда температура жоғары болады
2. қала маңына қарағанда, қыста температура төмен
3.қала маңына қарағанда жыл бойына көбіне күн ашық
4. қала маңына қарағанда қыста ауа ылғалдылығы жоғары
96. Бір түрге жататын, белгілі бір аумақты ұзақ уақыт мекен ететінжәне өзара еркін будандаса алатын даралар тобынайтамыз:
1. ұрпақ
2. ареал
2. симбиоз
3.+популяция
4. индукция
97. Тірі ағзаларды қоршаған табиғаттың бір бөлігі аталады:
1.шарт
2.факторлар
3.спектрлер
4.+ орта
5.сукцессия
98. Топырақ дегеніміз:
1. жер беткейінде орналасқан тіндік құрылымын сақтаған структуралары қосылған
ағзалардың жартылай ыдыраған қалдықтары
2. басым бөлігі жер қабығының желденетін аймағында жатқан және ауа ортасымен
жанасатынқұрлықтың ерекше, бос жұқа беткей қабаты
+2. тірі ағзалар және өлі табиғат күштері минералды субстрат пен өлі ағзалардың
қалдықтарына әсер етуі кезінде пайда болған табиғи мүшелік түзінділер
3.өсімдік және жануар қалдықтарының биохимиялық ыдырау өнімдері болып
табылатын қара қою түсті боялған жартылай ыдыраған қабаты
4. аналық жыныстан тұратын литосфераның төменгі қабаты
99.Тұрғындардың денсаулық жағдайын көлденең зерттеуде:
1. зерттеуші аурудың нақты сәтінен бұрында өткен әсерлерді талдауға көшеді
2. зиянды әсерлерге ұшыраған және ұшырамаған адамдарға динамикалық бақылау жүргізіледі
+ 3. белгілі сәттегі тұрғындар денсаулығы жағдайы зерттелінеді
4. келешектегі жағдайды болжамдауға мүмкіндік бар
5.уақыт бойынша тұрғындар денсаулығы өзгерістерін бақылауға болады
100.Тұрғындар денсаулығы жағдайын ретроспективті зерттеуде жүргізіледі:
+ 1. бұрынғы өткен жылдарда болған әсерлерді талдау
2. белгілі кезеңдегі денсаулық жағдайынбір сәттік бағалау
3. қазіргі уақытта әсерлерден аурулардың даму себептерін іздеу
4. динамикада қайта пайда болған ауруларды талдау
5. талданатын әсерге ұшыраған және ұшырамаған адамдардың денсаулық жағдайын динамикалық бақылау
101. Тұрғындар денсаулығы жағдайын проспективті зерттеуде жүргізіледі:
1. ертеде болған әсерлерді талдау
2. белгілі кезеңдегі денсаулық жағдайынбір сәттік бағалау
3. бұрынғы болған әсерлерден аурулардың даму себептерін іздеу
4. ретроспективті мәліметтерді талдау
+5. талданатын әсерге ұшыраған және ұшырамаған адамдардың денсаулық жағдайын динамикалық бақылау
102.Төменде көрсетілген бағыттардың қайсысы профилактикалыққа жатады:
1. ауруды емдеу арқылы белгілерін зерттеу
2. уланудың белгілерін зерттеу
3.+ денсаулықты нығайту және аурудың алдын алу
4. ауру патогенезін зерттеу
5. ауру диагнозын анықтау
103. Адамдардың денсаулығына қамқорлық бүкіл медицинаның негізгі міндеті және ол мақсатына келесі жолмен жетеді:
1. аурудың диагностикасын жақсартумен
2. аурудың патогенезін зерттеумен
3. аурудың себебін анықтаумен
+ 4. денсаулығын нығайту және аурудың алдын алумен
5. ауруды емдеумен
104. Адам организміне әсер ететін табиғи және антропогендік факторларды зерттеу дегеніміз:
1.+ топырақта, суда, ауада, азық-түлікте бактерия, вирустар, гельминттердің, саңырауқұлақтардың болуымен таралу мөлшері мен деңгейін зерттеу
2. химиялық заттардың организмге ауамен, азық-түліктермен түскендегі әсерін зерттеу
3. адам организміне өндірістік факторлардың (шу, вибрация, температура және т.б.) әсерін зерттеу
4. зияндылықтың токсикологиялық белгісі бойынша табалдырықтың концентрациясын анықтау
5. зияндылықтың органолептикалық белгісі бойынша табалдырықтың концентрациясын анықтау
105. Адам ағзасына әсер ететін сыртқы орта факторларының әсер ету заңдылықтарын зерттеу дегеніміз:
1. судағы улы заттардың мөлшері мен таралу деңгейін зерттеу
+2. ауруларымен судағы химиялық заттардың концентрациясы арасындағы байланыстылықты зерттеу
3. улы заттардың ағзаға миграцияланулық сулы жолмен түсуін зерттеу
4. токсикалық зерттеулердің организмге миграцияланулық-ауалы жолмен түсуін зерттеу
5.токсикалық заттардың организмге транслокациялық жолмен түсуін зерттеу
106. Аурудың алдын алуға арналған іс шараларды жоспарлауды шешетін гигиенаның міндеті:
1. гигиеналық нормативтерді, ережелер мен іс шараларды өңдеужәне ғылымғы негіздеу
+2. келешектегі санитарлық жағдайды болжау
3. ҚО факторларының ағзаға әсер ету заңдылықтарын зерттеу
4. ҚО факторларының популяцияға әсер ету заңдылықтарын зерттеу
5. адам денсаулығына әсер ететін табиғи және антропогендік фак торлар
107 Қоршаған орта ұғымы нені білдіреді?
1. жер кені
2. теңіз бен мұхиттардың тереңдігі
3.+ адамның бүкіл өмір бойына өмір сүру ортасы, сондай-ақ еңбек және демалу уақытында
4. космическое пространство
5. адам ағзасының ішкі ортасы
108. Қоршаған ортаның химиялық факторларына жататындары:
1. ауаның ылғалдылығы
2. температурасы
3. бактериялар
4.+ ауыр металдар
5. вирустар
109. Физикалық антропогенді факторларға жататындар:
1. күн радиациясы
2. жердің табиғи радиациялық фоны
3. атмосфералық қысым
4.+ көлік шуы
5. шаңды борандар
110. Антропогендік факторлар түсінігі:
1. тірі ағзалардың іс әрекетімен байланысты биосферадағы факторлар
+2. адамның қоршаған табиғи ортаға әсер етуімен байланысты факторлар
3. тірі ағзалардың адамға әсер етуімен байланысты факторлар
4. өлі табиғат факторларының адамға әсері
5. адамға әсер ететін бейорганикалық табиғат жағдайларының жиынтығы
111. Қоршаған орта ластануының халықтың денсаулығына әсерін зерттеу әдістері:
1.+ қаланың таза және ластанған аймақтарындағы халықтың ауру сырқаулығы мен өлім жітімін салыстыру
2. аурушаңдылықты тіркеу
3. халықтың өлім жітімін тіркеу
4. мүгедектікті тіркеу
5. нәрестелердің аурушаңдығын тіркеу
112. Әлеуметтік факторларға жататындары:
1.+ халықтың тұрмыс жағдайы және материалдық кірісі
2. медициналық көмек ету деңгейі
3. қала құрлысының мәселелері (өндірістік, селитебтік, демалу аймақтар)
4. автокөлік шығарындарымен ауаның ластануы
5. өнеркәсіп кәсіпорындарының шығарындылары
113. Халықтың өлім жітімі және табиғи өсуі денсаулықты бағалаудың қандай көрсеткіштеріне жатады:
+1. демографиялық
2. әлеуметтік
3. мүгедектік
4. миграцияланулық
5. биологиялық
114. Факторлар әсеріне ағзаның қандай биологиялық жауаптары ең күшті болып табылады?
1.+ өлім жітім
2. аурушаңдық
3. аурудың физиологиялық белгілері
4. табиғаты белгісіз ауытқулар
5. ағзада заттардың жиналуы
115. Факторлар әсеріне ағзаның қандай биологиялық жауаптары ең төмен болып табылады?
1. өлім жітім
2. аурушаңдық
3. аурудың физиологиялық белгілері
4. табиғаты белгісіз ауытқулар
5.+ ағзада заттардың жиналуы
116. Атмосфералық ауадағы факторлар зияндылықтың қандай көрсеткіші бойынша нормаланады:
1.+ санитарлық тұрмыстық, санитарлық-токсикологиялық, рефлекторлық
2. жалпы санитарлық, суға миграцияланулануы
3. транслокациялық, трансмиссивтік
4. миграцияланулық –ауалы, суға миграцияланулануы
5. рефлекторлық, трансшектік, миграцияланулық-ауалы
117. Топырақ факторлары зияңдылықтың қандай көрсеткіштері бойынша нормаланады?
1. санитарлық- тұрмыстық, токсикологиялық, радиологиялық
+2. жалпы санитарлық, транслокациялық, суға миграцияланулануы
3. органолептикалық, токсикологиялық, санитарлық-тұрмыстық
4. органолептикалық, рефлекторлық, санитарлық-тұрмыстық
5. рефлекторлық, токсикологиялық, транслокациялық
118. Су факторлары зияңдылықтың қандай көрсеткіштері бойынша нормаланады?
1. санитарлық- тұрмыстық
+2. жалпы санитарлық