22.Грамадска-паліт-е жыццё зах.Бел-й вёскі ў верасні 1939-чэрвені 1941г.

23.Аграрныя пераўтварэнні ў зах.Бел. Вёсцы ў вервсні 1939-чэрвені 1941г.

У параўнанні з горадам у вёсцы пераход на сацыялістычную мадэль гаспадарання адбываўся больш марудна. Пераўтва­рэнні ў асн. абмяжоўваліся канфіскацыяй пам-х зямель і ра-меркаваннем іх п/ж малазямельнымі сялянамі. і зах-я вобласці не пазбеглі сацыял-х форм гаспадарання - калгасаў і саўгасаў.

Псршыя калгасы ў З.Беларусі з'явіліся восенню 1939 г. -створаныя на базе пам-х маёнткаў. Звычайна членамі - батракі і малазямельныя сяляне, якія дагэтуль жылі і працавалі пры маёнтках. На 1 сакавіка 1940 г. у зах. абласцях БССР - няшмат калгасаў - 59. Кір-ва БССР сцвярджала, што задача масавай К ў зах-х абл-х у 1940 - 1941 гг. не ставілася. Аднак аналіз дынамікі росту колькасці калгасных гаспадарак дазваляе сцвярдж'аць, што партыйныя ўлады актыўна рыхтаваліся да выканання такой заданы. Ужо 20 сакавіка 1940 г. колькасць калгасаў перавысіла 100. На 1 ліпеня 1940 г., - 564, а працэнт К складаў 3,7. Восенню 1940— зімой 1941 г. тэмпы К. замарудзіліся і, пачалі назірацца выхады сялян з калгасаў і развал кал-х гаспадарак, хаця колькасць калгасаў па-ранейшаму расла. Вясной-летам 1941 г. пасля жорсткіх дзеянняў партыйнага кір-ва БССР у дачыненні да мясцовых кіраўнікоў калгасны рух актывізаваўся і да чэрвеня 1941 г. у зах-х абл-х БССР арганізавана 1115 калгасаў, ахоплівалі каля 7 % ся­л-х гасп-к. Адначасова да вясны 1940 г. створана 28 саўгасаў су/ць запланаваных 21. Аднак саўгасы не лічыліся прыярытэтнай формай арганізацыі сялян.

Вясковае нас-ва па-рознаму адносілася да арганізацыі калгасаў. Павышаную актыўнасць праяўлялі беззямельныя і малазямельныя сяляне. Больш заможныя жыхары вёсак у калгас не спяшаліся. Адной з гал. прычын - неабходнасць абагульвання с/г інвентару, жывёлы і насення, пры гэтым фактычны ўклад пэўнай сял-й гаспадаркі ў калгас у далейшым ніяк не ўлічваўся і на размеркаванне будучых прыбыткаў не ўплываў. самых заможных сялян, ў калгас не прымаліся нават у выпадку ўласнага жадання. Дзяржава праводзіла ў адносінах да іх палітыку абмежавання шляхам павышэння падаткаў. у красавіку 1941 г. праведзена новае землеўпарадкаванне замож­ных гаспадарак, пасля якога ў іх карыстанні засталося столькі зямлі, колькі сям'я магла апрацаваць уласнымі сіламі.

Партыйныя і сав. ўлады БССР прымалі розныя захады, каб заахвоціць сялян да ўступлення ў калгасы. Кале-м гаспадаркам адводзіліся лепшыя землі, выдзяліся грашовыя і семянныя пазыкі, аказвалася данамога тэхнікай. Аднак шмат недахопаў: на мясцовым узроўні пры стварэнні калгасаў панавалі кампанейшчына, фармалізм, здараліся выпадкі, калі мясцовыя ўлады прымушалі сялян уступаць у калгасы, запалохваючы больш цяжкімі падаткамі і рэпрэсіямі.

Здараліся выпадкі фальсіфікацыі подпісаў пры ар­ганізацыі калгасаў. Адмоўна уплывала на адносіны сялян да калгаснай сістэмы і шырока распаўсюджаная практыка прызначэння кіраўнікамі гас­падарак выпадковых людзей без спец-й падрыхтоўкі, якія выкарыс­тоўвалі службовае становішча ва ўласных інтарэсах.

Павысіць папулярнасць калгаснай сістэмы павінны МТСі. У адпаведнасці з пастановай СНК СССР і ЦК ВКП(б) ад 16 сакавіка 1940 г. -50 МТС. Кіраўніцтва БССР вырашыла перавыканаць план роўна - 101. Многія станцыі існавалі фармальна і ў пасяўной удзел прыняць не змаглі. Значная частка завезеных у зах. воб-ці трактароў - сапсаванай. Тэхніка не была забяспечана палівам і змазачнымі матэрыяламі. Не хапала кваліфікаваных спецыялістаў. 3 цягам часу сітуацыя паляпшалася.

Паступова ў зах-х абласцях БССР павышалася культура вядзення с/г, чаму ў спрыяла накіраванне сюды з усходу адпаведных спецыялістаў. Да канца 1940 г. у зах.вобласці было камандзіравана на пастаянную працу больш як 500 аграномаў, ветэрынараў і заатэхнікаў, адкрыта пяць абласных ветлабараторый.