2.2 Жабдықтау түріне байланысты арқан ұзындығы
Бұрғылау қондырғысының тәл жүйесі тура немесе айқас сұлбамен жабдықталуы мүмкін. Жиі қолданыста, кронблок пен тәл блогы бір–біріне перпендикуляр орналасатын және арқанның жылжымалы тармағы шығыр барабанының симметрия өсіне жақын орналасқан шкивтен шығатын, айқас жабдықтау орын алған.
Айқас жабдықтау тәл блогының бос элеваторды көтеру кезінде шайқалуын, тәл жүйесінің бұралуын болдырмайды.
Автоматтандырылған (АСП) КТО механизмдер кешенін қолданған шақта тәл блогы ұңғыдан көтерілген свеча бойымен еркін қозғалуы керек. Ол үшін жылжымалы арқан тармағы орналасқан шкив басқа шкивтермен өстес болмайды, оның үстіне басқа шкивтер өсіне перпендикуляр орналастырылады.
Бұрғылау қондырғысы тәл жүйесін жабдықтауға арналған тәл арқанының ұзындығы келесі формуламен анықталады:
(2.13)
мұндағы Н– бұрғылау мұнарасының биіктігі;
iт.c – тәл жүйесі жабдықталу еселігі;
Dш – кронблок пен тәл блогы шкивтерінің диаметрі;
iт.c + 1 – кронблок пен тәл блогы шкивтерінің саны;
С0 – қауіпсіздік үшін орамдарда қалатын арқан ұзындығы (тәл блогы ең төменгі нүктеде тұрғанда шығыр барабанында қалған арқан, С0 = 50÷100м);
Сп – қолданыс кезінде арқанды жаңарту үшін қалдырылған арқан қоры.
2.1-кесте-Жеке зертханалық тапсырманы орындау үшін берілгендер
№ Вариант |
Тәл жүйесі жабдықталуы |
Жабдықтау сұлбасының варианты 1-4 суреттер |
Жүктеменің салмағы, кг |
1 |
5х6 |
I |
3, 4, 5 |
2 |
5х6 |
II |
3, 4, 5 |
3 |
4х5 |
III |
1, 2, 3, 4, 5 |
4 |
4х5 |
IV |
1, 2, 3, 4, 5 |
5 |
4х5 |
V |
1, 2, 3, 4, 5 |
6 |
6х7 |
VI |
3, 4, 5 |
7 |
5х6 |
VII |
3, 4, 5 |
8 |
5х6 |
VIII |
3, 4, 5 |
9 |
4х5 |
IV |
1, 2, 3, 4, 5 |
10 |
4х5 |
V |
3, 4, 5 |
2.2-кесте-Берілгендер
Параметр атауы |
Қабылданған белгі |
Мөлшері |
1. Шкив диаметрі (ойық түбінен), мм |
Dшк |
|
2. Тәл жүйесін жабдықтау (тапсырма вариантымен) |
|
|
3. Жабдықтау сұлбасы (вариант) |
|
|
4. Жабдықтау еселігі |
iтс |
|
5. Жүк массасы тәл жүйесінің жылжымалы бөлігімен бірге, кг 1–тәжірибе |
Qгр1 |
|
2–тәжірибе |
Qгр2 |
|
3–тәжірибе |
Qгр3 |
|
4–тәжірибе |
Qгр4 |
|
5–тәжірибе |
Qгр5 |
|
6. Жұмысшы тармақтың ұзындығы, см |
lс |
|
7. Жүкті көтеру биіктігінің шектік мәні, см |
lгр |
|
2.3-кесте Тәжірибенің өлшеу мәндері
Параметр |
Жүк массасы тәл жүйесінің жылжымалы бөлігімен бірге, кг |
||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
1. Тәл жүйесін жабдықтайтын арқанның ұзындығы, см. есептік |
|
|
|
|
|
2.Арқанның жылжымалы ұшындағы жүктеме қозғалыссыз |
|
|
|
|
|
көтеру кезінде |
|
|
|
|
|
түсіру кезінде |
|
|
|
|
|
3.Арқанның қозғалмайтын ұшындағы жүктеме қозғалыссыз |
|
|
|
|
|
көтеру |
|
|
|
|
|
түсіру |
|
|
|
|
|
4. Жүк ең жоғары нүктеге барғандағы арқанның жылжымалы ұшының жылжу аралығы, см. |
|
|
|
|
|
5. Бір көтеру циклінде шкивтің айналым саны бірінші шкив |
|
|
|
|
|
екінші шкив |
|
|
|
|
|
үшінші шкив |
|
|
|
|
|
соңғы шкив |
|
|
|
|
|
2.4-кесте-Тәжірибелік өлшеулерді математикалық өңдеу
Параметрі |
Тәжірибе нәтижелері бойынша жүк мөлшері өзгергендегі шама, кг |
|||||
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
|
|
1. Зертханалық қондырғының тәл жүйесінің ПӘК-і |
|
|
|
|
|
|
2. Қондырғының бір циклінің ПӘК-і |
|
|
|
|
|
|
3. Бір циклдің қарсылық коэффициенті |
|
|
|
|
|
|
4. Көтеру кезіндегі жылжымалы тармақтардағы жүктеме, Н бірінші |
|
|
|
|
|
|
екінші |
|
|
|
|
|
|
үшінші |
|
|
|
|
|
|
төртінші |
|
|
|
|
|
|
бесінші |
|
|
|
|
|
|
алтыншы |
|
|
|
|
|
|
жетінші |
|
|
|
|
|
|
сегізінші |
|
|
|
|
|
|
тоғызыншы |
|
|
|
|
|
|
оныншы |
|
|
|
|
|
|
он бірінші |
|
|
|
|
|
|
он екінші |
|
|
|
|
|
|
жылжымайтын |
|
|
|
|
|
|
Арқанның жылжымайтын ұшындағы жүктеме, жабдықталу__х___
2.2-сурет. Жүктің тәуелділік диаграммасы
1- бірқалыпты көтеру кезіндегі арқанның жылжымалы ұшындағы жүктеме;
2- қозғалыссыз кездегі арқанның жылжымалы ұшындағы жүктеме;
3- түсіру кезіндегі арқанның жылжымалы ұшындағы жүктеме;