5.7 Бақылау сұрақтары.

1) Бұрғы қашауларының конструкциясы.

2) Бұрғы қашауларының жуу жүйесі.

3) Тіректері май толтырылып бекітілген қашауларды қолдану.

4) Шарошкалы қашаулар конструкциясы.

4) Арнайы мақсаттарда қолданылатын қашаулар.

№6 Зертханалық жұмыс

БҰРҒЫЛАУ ҚҰБЫРЛАР ТІЗБЕГІНІҢ ЭЛЕМЕНТТЕРІ

Жұмыстың мақсаты: бұрғылау құбырлар тізбегін түзуші элементтер мен олардың атқаратын міндеттерін студенттерге оқытып үйрету.

6.1 Бұрғылау құбырлары тізбегі туралы мәлімет

Бұрғылау құбырлары тізбегін жұмыс істеу жағдайы мен түріне қарай бір-біріне жалғастырылған элементтерден тұратын механика-гидравликалық жүйе ретінде қарауға болады.

Бұрғылау құбырлары тізбегінің бұрғы қашауының жұмысы мен ұңғы оқпанының бағытына тигізетін әсері өте зор. Сондықтан бұрғылау құбырлары тізбегі құрамын дұрыс жобалау керек. Ол үшін олардың атқаратын міндеттерін жете білу қажет.

Бұрғылау құбырлары тізбегінің негізгі элементтері: болаттан жасалған бұрғылау құбырлары, жеңілдетілген, ауырлатылған бұрғылау құбырлары, әртүрлі аудармалар, тіктеуіштер мен кеңейткіштер, кері клапандар, жетекші құбыр, центратор, калибратор, амортизаторлар, сүзгілер, маховиктер қорғаушы сақиналар. Бұлардың әрқайсысының өзіне тән атқаратын белгілі міндеті бар. Оларды керекті жерінде қолданбау бұрғылау жұмыстарын шиеленіс пен апат жағдайларына әкеліп соқтырады.

6.2 Бұрғылау құбыры тізбегінің атқаратын міндеттері

Бұрғылау құбырлары тізбегі жер үсті мен ұңғы түбіндегі жабдықтарды жалғастыра отырып, төмендегідей міндеттерді атқарады:

1. Бұрғылау қондырғысы жетегінен тау жыныстарын бұзушы аспапқа (қашауға) айналым береді;

2. Бұрғылау сұйықтарын қашауға, ұңғы түбіне түптік қозғалтқыштарға жеткізуші канал;

3. Түптік қозғалтқыштардың реактивтік моментін қабылдайды;

4. Тау жыныстарын бұзушы аспаптарға өстік салмақ түсіреді;

5. Тау жыныстарын бұзушы аспаптар мен түптік қозғалтқыштарды және басқа да аспаптарды түсіру-көтеру жұмыстарын жүргізу үшін;

6. Электрбұрғылау тәсілінде ток өткізуші секцияларды жалғайды;

7. Қосалқы жұмыстарды жүргізуді қамтамасыз етеді (ұңғы оқпанын пысықтау және кеңейту, қабаттарды зерттеу және сынау, апат, шиеленісу жұмыстарын тойтару т.б).

Шиеленісу немесе апат жағдайларында ұңғы ішіндегі бұрғылау тізбегін шегендеуші тізбек ретінде пайдалануға болады.

6.3 Бұрғылау құбырлары тізбегінің элементтері

Бұрғылау құбырлары тізбегінің негізгі элементтері (6.1-сурет) жетекші құбырдың жоғарғы аудармасы жетекші құбырға, жетекші құбырдың төменгі аудармасы жетекші құбырдың қорғаушы аудармасы арқылы муфта құлпына, құлып ниппелі бұрғылау құбырларына жалғанады. Бұрғылау құбырлары мен ауырлатылған бұрғылау құбырлары (АБҚ) аудармасы арқылы, центратор мен амортизаторға және ол өз кезегінде тау жынысын бұзушы аспапқа жалғанып,

6.1-сурет. Бұрғылау құбырлары тізбегінің негізгі элементтері:

1 -жетекші құбырдың жоғарғы аудармасы; 2 – жетекші құбыр; 3- жетекші құбырдың төменгі аудармасы; 4- жетекші құбырдың қорғаушы аудармасы ; 5 – муфта құлпы; 6- құлп ниппелі ; 7 – бұрғылау құбыры; 8 - протектор; 9 – АБҚ аудармасы; 10 - АБҚ; 11- центратор; 12 -амортизатор

бұрғылау құбырлар тізбегін құрайды.

Жоғарыда айтылғандардан басқа бұрғылау құбыры тізбегінің элементтері құрамына, стабилизаторлар, кеңейткіштер, ауырлатылған бұрғылау құбырының аралық тіректері, кері клапандар, сүзгілер, маховиктер, қорғаушы сақиналар кіреді.