8)Термодинамиканың екінші бастамасы. Энтропия

Жаңадан енгізілген шама 5 энтропияны р, V, Т, S және V тәрізді шамалармен қатар системаның күйін сипаттауға пайдалануға болады. Бірак, бүл шаманың термодинамиканың екінші бастамасына қаидай қатысы бар деген сауалдың тууы мүмкін. Осындай сауалға жауап беру үшін нақты процестер кезінде энтропияның қалай есептелетіндігін көрсететін бірнеше мысалдарды кұрастырып өтейІк. Ең өуелі бүл шаманы тек қайтымды процес-терге ғана қолдануға болатындығын айта кетейік.  қайтымсыз процес үшін ΔS = S₂ - S₁ шамасын қалай есептеп шығаруға болады? Бүл кезде былай етуге болады: системаның дәл осы күйлерінің арасында ететін қайсы-бір қайтымды процесті қарастырамыз да, осы процесс үшін ΔS шамасын есептеп шығарамыз. Осы ΔS шамасы қайтымсыз процесс үшін де дәл осындай болады, себебі оның мәні тек системаның бастапқы  және ақырғы күйлеріне ғана тәуелді болады ғой.

9)Кулон заңы. Электростатикалық өріс және оның кернеулігі. Электростатикалық өрістің потенциалы. Электр өрісіндегі жұмыс.

Кулон заңы — екі нүктелік электрикалық зарядтардың өзара әсерін сиппаттайтын заң. Тыныштықтағы екі нүктелік зарядталған денелердің өзара әсерлесу заңы бүкіл әлемдік заңға ұқсас деген пікірлер ХVIII-ғасырдың ортасында туа бастады. Осы пікірдің дұрыстығын 1785 жылы француз ғалымы Ш.Кулон дәлелдеді. Кулон заңы бойынша тыныштықтағы екі нүктелік зарядтар зарядтардың модульдерінің көбейтіндісіне тура пропорционал, ара қашықтықтың квадратына кері пропорционал, таңбасы зарядтардың таңбаларының көбейтіндісімен бірдей, ал бағыты екі зарядты қосатын түзу бойымен бағыттас күшпен өзара әсер етеді.Заң орындалу үшін мына шарттар орындалуы маңызды: 1)зарядтардың нүктеде болуы — яғни зарядталған делер ара қашықтығы олардың өздерінің өлшемінен әлдеқайда үлкен болу керек — әйтсе де сфералық симметриялы бір бірімен қиылыспайтын көлемді үлестірілген зарядты екі дене өзара әсер ететін күші сол денелердің симметриялық ортасында орналасқан эквивалентті нүктелік зарядтардың әсер ететін күшіне тең екенін дәлелдеуге болады; 2)олар тыныштықта, өозғалыссыз болуы. Болмаса басқа да күштер пайда болады: қозғалмалы зарядтың магниттық өрісі және оған сәйкес басқа қозғалмалы зарядқа әсер ететін Лоренц күші; 3)вакуумда орналасулары керек.Векторлы түрде Ш. Кулон заңы тұжырымы былай жазылады: мұндағы   — 1 заряд 2 зарядқа әсер ететін күш;   — зарядтар шамасы;   — радиус-вектор (модулә  -ге тең 1 зарядтан 2 зарядқа бағытталған вектор);  k— пропорционалдық коэффициенті. Осылайша, заңға сәйкес біртекті зарядтар бір-бірін итереді (ал әртекті — тартады). Зарядтар тыныштықта тұрғанда олардың айналасындағы кеңістіктеэлектростатикалық өріс пайда болады. Электр өрiсiнiң кернеулiгi – берiлген нүктедегi электр өрiсiн сипаттайтын векторлық шама, және ол өрiстiң берiлген нүктесiнде орналасқан нүктелiк зарядқа әсер ететiн күштiң заряд шамасына q қатынасына тең: векторының бағыты оң зарядқа әсер ететiн күшке бағыттас, және терiс зарядқа әсер ететiн күш бағытына керi бағыттас. Кернеулiк - электр өрiсiнiң күштiк сипаттамасы болып табылады. Электр өрiсi тарапынан әсер ететiн күш мынаған тең: . Өрістің берілген нүктедегі потенциалы деп сан жағынан нүктеде орналасқан бірлік оң зарядтың потенциалдық энергиясына тең скаляр шаманы айтады: Сонда зарядтың екі нүктенің арасында орын ауыстырғанда істейтін жұмысы мынаған тең болады:A₁₂ = W_p1 – W_p2 = qφ₁ – qφ₂ = q(φ₁ – φ₂). q зарядтың жолдың l бөлігіне орын ауыстырғандағы жұмысы төмендегі формула арқылы анықталады:

10)Остроградский-Гаусс теоремасы

Гаусс теоремасы, электр динамикасында — электр статикасының S тұйық бет арқылы өтетін электр индукциясының (D) сол бетті қамтитын көлем (V) ішіндегі зарядқа (Q) пропорционалдығын тұжырымдайтын негізгі теоремасы. мұндағы — тұйық S бет арқылы өтетін электр өрісі кернеулігінің ағыны. — S  беті қамтып тұрған көлем ішіндегі толық заряд. — электр тұрақтысы. Дифференциалдық түрінде Гаусса теоремасы былай жазылады: Мұндағы   — еркін зарядтың көлемдік тығыздығы (орта бар кезде — еркін және байланысты зарядтар қосындысының тығыздығы), ал   — набл операторы. Бұл формула электр магниттік өріс үшін Максвелл теңдеулерінің 4-сінің интегралдық түрі және ол электр зарядының электр өрісінің көзі екендігін дәлелдейді.