2 Интегралдық схемалар, цифрлық құрылғыларды олардың қолданылулары

26 Билет

1 Тізбекті және параллельді интерфейстер, олардың негізгі сипаттамалары

Интерфейс-түйін түйіс Ақпаратты программалық құралдардын сонымен қатар физикалық немесе логикалық денгейінде олардын орайласуын камтамасыз ететін ережелердін сәйкестігі

Интерфейс екі программалык косымша немесе физикалык кұрылғыларымен бірге қолданылатын обылыс болып тбылады

2 Санағыштардың негізгі атқаратын қызметі, олардың қолданылу аймағы.

Тура санайтын санагыш олар сандарды коса отырып санайды буларды баскаша инквеменентака жумыс жасайтын санагыш деп атайды

Кері санагыш сандарды азайта отырып кему ретімен санайды Оларды декрементке жум жас санауыш деп ат

Реверсивті тура да кері де санай алатын санауыш кез келген санауыш T jane JK триггерлерінін негізінде іске аса алады санауыштын кұрамындағы триггерлер саны олардын разрядын аныктайды

27Билет

1 Триггерлер және олардың шартты белгіленулері, негізгі сипаттамалары

Триггер деп екі тұрақты күйі бар тізбекті схеманы айтамыз. Кіріс сигналдары әрекетінде триггер бір күцден екінші күйге ауысуы мүмкін. Ереже бойынша, триггердің екі кірісі бар: тура және инверсті. Кірістер саны орындалатын функцияларға байланысты болады.

Кіріс сигналдарының комбинациясына байланысты триггерлер RS, D, JK, T бөлінеді.

Ақпаратты жазу әдісі бойынша триггерлер асинхронды және синхронды (тактлы) деп бөлінеді. Асинхронды тригерлерде ақпарат кірісі сигналдарының өзгерісіне байланысты кез келген уақытта өзгеруі мумкін. Синхронды триггерлерде шығысындағы ақпарат қосымша синхронсигналмен берілетін белгілі бір уақытта ғана өзгеруі мүмкін.

Олардың шартты белгіленуі:

S T

R

D Q

C Q

J Q

C

K Q

C T

Q

Q

Q

Q

RS триггері D триггері JK триггері T триггері

Триггерлер классификациясы

Жалпы, триггер дегеніміз – ақпаратты сақтайтын элементар құрылғылар. Ақпаратты қабылдау әдісі бойынша триггерлер:

• Ассинхронды

• Синхронды болып бөлінеді.

Құрылу принципі бойынша:

• Бірсатылы

• Екі сатылы

Функционалдық мүмкіндіктері бойынша:

• RS-триггер

• D-триггер

• T-триггер

• JK-триггер болып бөлінеді.

RS-триггер дегеніміз – бір бит ақпаратты сақтай алатын элементар құрылғы.

R-reset-қайтару

S-set-орнату.

Екі түрі бар:

• Тура кірісті: НЕМЕСЕ-ЕМЕС.

• Инверсті кірісті: ЖӘНЕ-ЕМЕС.

С синхронды сигналы қосымша кіріс болады.

Д-триггер – синхронды импульс пайда болған сәтте кірістен шығысқа ақпаратты беретін кідіріс триггері (Delay).

Т-триггер – екі сатылы синхронды инверсті кірісті RS-триггер негізінде алынатын құрылғы.

JK-триггер – екі сатылы синхронды әмбебап есептеу құрылғы. Бұнда импульстің пайда болуына байланысты өз күйін қарама-қарсы өзгертеді. Бұл триггерден тура кірісті үш триггер алуға болады, RS-триггерден басқа.

Т тригер ,оның шартты белгіленуі және оның қолданылуы

Т-тригер 2-сатылы синхромды инверстік кірісті RS тригердің негізінде іске асатын құрал.Бұл тригерді есептеу тригері деп атайды.

Кірісінде импульс пайда болған кезде ол өзінің күйін қарама қарсы күйге өзгертеді.

Триггерлердің салыстырмалы сипаттамалары.

Триггер деп ақпаратты сақтайтын элементар құрылғыларды айтады.

Триггерлер ақпаратты қабылдау әдісі бойынша – асинхронды, синхронды болады.

Құрылу принципі бойынша – бір сатылы, екі сатылы

Функционалды мүмкіндіктері бойынша RS, JK, D, T триггерлері болады.

RS триггер 0 және 1 күйлерінің жеке қондырғысы. RS триггер 1 бит ақпаратты сақтай алатын элементар құрылғы. Оның 2 түрі болады

1)тура кірісті RS триггер НЕМЕСЕ-ЕМЕС элементтерінде іске асады.

2) инвертсі RS триггер ЖӘНЕ-ЕМЕС элементтерінде іске асады.

D триггер – екі сатылы синхронды инверсті кірісті RS триггердің негізінде іске асады. Бұл триггер кідіріс триггері д.а. Ол кірісінде импульс пайда болған кезде шығысында ақпаратты сақтап кідіреді.

T триггер екі сатылы синхронды инверсті кірісті RS триггердің негізінде іске асады. Бұл триггерді есептеу триггері д.а. Импульс пайда болған кезде ол қарсы күйге өзгертеді.

JK триггер екі сатылы синхронды инверсті кірісті RS триггердің негізінде іске асады. Бұл триггерді әмбепап есептеу триггері д.а. Бұл триггерде өзінің күйін қарама-қарсы күйге өзгертеді. Бұл триггерден тура кірісті RS триггерден басқа 3 триггерді алуға болады. Оның толық ақиқат кестесі 32.

2 Асинхронды екілік санағыш, оның шартты белгіленуі және оның қолданылуы

Ассинхронды екілік санағыш тізбектей байланысқан триггерлер жиынтығын құрайды. Олардың әрқайсысы санның екілік түрінде берілген битпен ассоцияланады. Екілік қосындылау санағышында есептеу тізбегі нольден басталып = 1 максималды санына дейін барады, содан кейін қайтадан нольден өтіп қайталана береді. Екілік алу санағышында тізбектелген екілік сандар кері ретімен алынады және тізбектің қайталануында максимальды мәні нольден кейін болады. М=16 модулі бойынша JK-триггерлер базасында орындалған екілік қосу санағышының құрылғысы а суретінде көрсетілген.