- •Билет 1
- •1. «Фармация тарихы» түсінігінің анықтамасы.
- •2. Араб алхимигі ар-Разидің қызметі.
- •Билет 2
- •1. Фармация тарихының мәні.
- •2. Алхимияның жағымды және жағымсыз жақтары.
- •Билет 3
- •Фармация және медицина тарихын оқып-үйренуде қолданылатын дерек көздері.
- •Хvііі ғасырда фармацияның дамуына үлесін қосқан негізгі ғалымдарды атаңыз.
- •Билет 4
- •Фармация терминнің шығуы.
- •Қайта өрлеу дәуіріндегі дәрілік өсімдіктерді кім зерттеді.
- •Билет 5
- •Адамзат кеселдерін алғашқы емдеушілер ретіндегі әйелдің ролі.
- •Алғашқы ботаникалық бақтар мен дәрілік өсімдіктер бақшасы қайда пайда болды.
- •Билет 6 ( 1 – бөлік )
- •1. Патриархат кезеңіне өтуге себеп болған факторлар.
- •2. Медицинадағы Самюэль Ганеманның ролі.
- •Билет 6 ( 2 – бөлік )
- •Билет 7
- •1. Жеке және жалпы фармацияның ерекшеліктері.
- •2. Хіх ғасырда фармацияның дамуына үлес қосқан ғалымдарды атаңыз
- •Билет 8
- •1. Патриархат дәуірінің негізгі көрсеткіштері.
- •2. Фитохимиялық зерттеулердің дамуы қайдан басталды
- •Билет 9
- •1. Медицина тарихындағы Панацеяның ролі.
- •2. Алғашқы фармакопея қайда және қашан шықты
- •Билет 10
- •1. Медицина тарихындағы Гигеяның ролі.
- •2. Дәрілік қалыптардың дамуы қалай басталды.
- •Билет 11
- •Ежелгі Египеттегі әлемнің негізгі элементтері.
- •2. Фармацевтикалық өнеркәсіптер қашан және қайда пайда болды және дамыды.
- •Билет 12
- •Ежелгі Египетте ауруды түсіндіретін теорияларды атаңыз.
- •2. “E.Merk” фармацевтикалық компаниясының даму тарихы.
- •Билет 13
- •Месопотамиядағы ауру туралы ілімнің ерекшеліктері туралы айтыңдар.
- •2. “Schering-Ploughs” фармацевтикалық компаниясының даму тарихы.
- •Билет 14
- •Ежелгі Египетте ауруларды емдеуде қолданылған дәрілік қалыптар.
- •Билет 15
- •Ежелгі Үндістандағы медициналық білім беру орталықтарын атаңыз.
- •2. Аптекарлық бұйрық қайда қашан шықты.
- •Ежелгі Үндістан медицинасында алтынның қолданылуы.
- •2. І Петрдің жеке дәріханалар ашу туралы бұйрығы. Кремльде алғашқы дәріхананың ашылуы.
- •Билет 16 (2 – бөлік )
- •Билет 17 Ежелгі Қытайдағы «бес алғашқы элемент» теориясының мәні.
- •Медициналық колегияның құрылуы. Ресейде алғашқы ресми фармакопеяның шығуы.
- •Билет 18
- •2.Ресейдегі латын тілінде шыққан фармакопея.
- •Билет 19
- •Ежелгі Грецияда медицинаның дамуына әсерін тигізген факторлар.
- •2. Уставқа сәйкес аптекарға қойылатын талаптар. Аптекарлық таксаның маңызы.
- •2.Уставқа сәйкес аптекарға қойылатын талаптар. Аптекарлық таксаның маңызы.
- •Билет 20 ( 1 - бөлік)
- •. «Гиппократ анты» қайда және кім қабылдады. Медицинаның атасы.
- •Билет 20 ( 2 - бөлік)
- •2.1802 Жылы құрылған Медициналық коллегияның функциясы
- •Билет 21
- •Аристотель ілімі: негізгі нұсқаулықтары.
- •1836 Жылғы аптекарлық уставтың негізгі құрылымдары.
- •Билет 22
- •Теофрастың «Өсімдіктер туралы зерттеулер» кітабы қайда және қашан шықты.
- •2.Хіх ғасырдың алғашқы жартысындағы дәріханалардың құрылысы.
- •Билет 23
- •«Асклейпейон» терминінің шығу тарихы.
- •XIX ғасырдағы дәрілік қалыптарды атаңыз.
- •Билет 24
- •Ежелгі Грецияда дәрілік шикізат қорлары және сақтау бөлмелері.
- •Дәрі-дәрмектерді белгілері бойынша топтарға бөлу қайда және қашан шықты.
- •Билет 25
- •Қазіргі заманда атақты Рим дәрігері және фармацевті Клавдий Галеннің шығармаларының мәні.
- •2.А.Б. Лесневскаяның мектебі: Ресей фармация тарихындағы маңызы.
- •Билет 26 (1 – бөлік )
- •1. Клавдий Галеннің ғылым ретіндегі фармацияның дамуына қосқан үлесі.
- •Билет 26 (2 – бөлік )
- •Билет 27 (1 – бөлік )
- •1. Диоскоридтің еңбектері.
- •2. Қаздәріхана басқармасының қашан құрылды.
- •Билет 27 (2 – бөлік )
- •Билет 28 (1 – бөлік )
- •Авиценаның (Абу-Али ибн Сина) фармацияға қосқан үлесі.
- •2. Қаздәріхана басқармасының алғашқы төрағасы кім болды.
- •Билет 28 (2 – бөлік )
- •Билет 29 (1 – бөлік )
- •Азаматтық дәріханалар мен ауруханалар қайда және қашан пайда болды.
- •2. Қазақстан фармациясының негізін салушылар кімдер.
- •Билет 29 (2 – бөлік )
- •Билет 30
- •Химияның пайда болуы: қай дәуірде және қай елде.
- •2. Қазақстан фармациясының дамуына Сакен Хасенович Субханбердиннің дамуына қосқан үлесі.
2. Фитохимиялық зерттеулердің дамуы қайдан басталды
Фитохимия ( грек рито – өсімдік және химия деген сөздерден шыққан) өсімдіктердің химиялық құрамын зерттейтін ғылым. Фитохимия негізгі тапсырмасы экологиялық таза заттардыдан және өсімдік текті заттардан жоғарғы әсерлік дәрілік препараттарды дайындау. Фитохимия фармагознозия мен тығыз байланыста, бірақ атқаратын жұмысы бойынша жеке ғылым болып табылады.Д.Г.Коресиников фитохимияның негізін салушы.Ол 30 жыл фитохимия саласында жұмыс істеген. .1965 жылы фитохимия лобароториясы ашылды және Д.Г.Коресиников оны басқарған.
Билет 9
1. Медицина тарихындағы Панацеяның ролі.
1.«Асклепейон» термині Асклепия деген аттан шыққан (латын мифологиясында ол Эскулап деп аталады). Асклепий Грецияның солтүстігінде Фессалияда өмір сүрді. Оның көптеген оқушылары болды. Кейіннен Асклепий құдай деп танылып дәрігерлік өнердің құдайы ретінде грек және әлемдік әдебиетке енді. Медицинаның жеке саласының қамқоршылары – Гигейя (гигиена термині осыдан шыққан) және дәрілік терапия қамқоршысы – Панацея оның қыздары болып есептеледі. Гигейя профилактикалық кеңес беруші денсаулықтың құдайы болып есептелді. Ол сол қолында жылан ішіп тұрған тостаған бар жас қыз бейнесінде көрсетіледі. Кейіннен жылан мен тостаған бейнесі медицинаның эмблемасына айналды. Эмблеманың мәні дәрігер жылан сияқты данышпан болу керек, ал данышпандықты табиғатты танып-білу арқылы алу керек. Панацея «барлық ауруларды» емдей білді. Кейіннен сәйкес емдік қасиеті бар затты «панацея» деп атайтын болды.
2. Алғашқы фармакопея қайда және қашан шықты
«Фармация» терминінің шығуы өте ерте кезеңге жатады. Египеттің фармаки (қауіпсіздік сыйлаушы) сөзі гректің фармакон (дәрі) сөзіне негіз болды. Алдымен Ежелгі Грецияда, сонан кейін басқа халықтарда да дәріні дайныдау және сатумен байланысты қызметтердің барлығына түбірі фарма немесе фармако болатын сөздерді бере бастады. Мысалы, Ежелгі Римде дәрілік ісінің мамандары pharmaceutae, pharmacopoae деп аталды. Біздің күндерге дейін келесідей терминдер сақталып қалды, мысалы фармакопея – дәрілік заттардың сапасын регламенттейтін стандарттар мен қағидалардың жиынтығы; фармакология – дәрілік заттардың ағзаға тигізетін әсерін зерттейтін ғылым; фармакогнозия - өсімдік және жануар текті дәрілік заттарды және олардың кейбір біріншілік өңдеу өнімдерін зерттейтін ғылым. 1925 жылы фармацевтикалық білім бойынша съезде фармацияға келесідей анықтама берілді. Дәрілік препарат – белгілі бір дәрілік қалыптағы дәрілік зат. Фармакопеялық бап – дәрілік заттың сапасын және қауіпсіздігін анықтайтын нормативті-техникалық құжат. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік фармакопеясы – дәрілік заттың қауыпсіздігін және сапасын нормалайтын мемлекеттік стандарттар мен қағидалардың диынтығы. Үндістан дәрілік өсімдіктердің отаны болып саналады. Б.э.д. ІІ ғасырда Үндістанда медициналық білім болды. Ежелгі үндістан дәрігерлері үшін дәріні тағайындау емдеудің маңызды және жауапты бөлігі болып саналды. «Аюр-Веде» - өз алдына үндістандық фармакопеяда – 760 дәрілік препараттың тізімі берілген. Үндістан дәрігерлері көбінесе өсімдіктен дайындалған дәрілік заттарды тағайындады. 1783 жылы Ресейде тарихта бірінші рет орыс флотының дәрігерлері үшін «Ресей флоты үшін дәріхана немесе корабль рангы бойынша алты ай вояжда корабль жәшігінде болуға тиіс дәрілердің жазбасы» деген атпен әскери-теңіз флотының фармакопеясы шықты.