- •Билет 1
- •1. «Фармация тарихы» түсінігінің анықтамасы.
- •2. Араб алхимигі ар-Разидің қызметі.
- •Билет 2
- •1. Фармация тарихының мәні.
- •2. Алхимияның жағымды және жағымсыз жақтары.
- •Билет 3
- •Фармация және медицина тарихын оқып-үйренуде қолданылатын дерек көздері.
- •Хvііі ғасырда фармацияның дамуына үлесін қосқан негізгі ғалымдарды атаңыз.
- •Билет 4
- •Фармация терминнің шығуы.
- •Қайта өрлеу дәуіріндегі дәрілік өсімдіктерді кім зерттеді.
- •Билет 5
- •Адамзат кеселдерін алғашқы емдеушілер ретіндегі әйелдің ролі.
- •Алғашқы ботаникалық бақтар мен дәрілік өсімдіктер бақшасы қайда пайда болды.
- •Билет 6 ( 1 – бөлік )
- •1. Патриархат кезеңіне өтуге себеп болған факторлар.
- •2. Медицинадағы Самюэль Ганеманның ролі.
- •Билет 6 ( 2 – бөлік )
- •Билет 7
- •1. Жеке және жалпы фармацияның ерекшеліктері.
- •2. Хіх ғасырда фармацияның дамуына үлес қосқан ғалымдарды атаңыз
- •Билет 8
- •1. Патриархат дәуірінің негізгі көрсеткіштері.
- •2. Фитохимиялық зерттеулердің дамуы қайдан басталды
- •Билет 9
- •1. Медицина тарихындағы Панацеяның ролі.
- •2. Алғашқы фармакопея қайда және қашан шықты
- •Билет 10
- •1. Медицина тарихындағы Гигеяның ролі.
- •2. Дәрілік қалыптардың дамуы қалай басталды.
- •Билет 11
- •Ежелгі Египеттегі әлемнің негізгі элементтері.
- •2. Фармацевтикалық өнеркәсіптер қашан және қайда пайда болды және дамыды.
- •Билет 12
- •Ежелгі Египетте ауруды түсіндіретін теорияларды атаңыз.
- •2. “E.Merk” фармацевтикалық компаниясының даму тарихы.
- •Билет 13
- •Месопотамиядағы ауру туралы ілімнің ерекшеліктері туралы айтыңдар.
- •2. “Schering-Ploughs” фармацевтикалық компаниясының даму тарихы.
- •Билет 14
- •Ежелгі Египетте ауруларды емдеуде қолданылған дәрілік қалыптар.
- •Билет 15
- •Ежелгі Үндістандағы медициналық білім беру орталықтарын атаңыз.
- •2. Аптекарлық бұйрық қайда қашан шықты.
- •Ежелгі Үндістан медицинасында алтынның қолданылуы.
- •2. І Петрдің жеке дәріханалар ашу туралы бұйрығы. Кремльде алғашқы дәріхананың ашылуы.
- •Билет 16 (2 – бөлік )
- •Билет 17 Ежелгі Қытайдағы «бес алғашқы элемент» теориясының мәні.
- •Медициналық колегияның құрылуы. Ресейде алғашқы ресми фармакопеяның шығуы.
- •Билет 18
- •2.Ресейдегі латын тілінде шыққан фармакопея.
- •Билет 19
- •Ежелгі Грецияда медицинаның дамуына әсерін тигізген факторлар.
- •2. Уставқа сәйкес аптекарға қойылатын талаптар. Аптекарлық таксаның маңызы.
- •2.Уставқа сәйкес аптекарға қойылатын талаптар. Аптекарлық таксаның маңызы.
- •Билет 20 ( 1 - бөлік)
- •. «Гиппократ анты» қайда және кім қабылдады. Медицинаның атасы.
- •Билет 20 ( 2 - бөлік)
- •2.1802 Жылы құрылған Медициналық коллегияның функциясы
- •Билет 21
- •Аристотель ілімі: негізгі нұсқаулықтары.
- •1836 Жылғы аптекарлық уставтың негізгі құрылымдары.
- •Билет 22
- •Теофрастың «Өсімдіктер туралы зерттеулер» кітабы қайда және қашан шықты.
- •2.Хіх ғасырдың алғашқы жартысындағы дәріханалардың құрылысы.
- •Билет 23
- •«Асклейпейон» терминінің шығу тарихы.
- •XIX ғасырдағы дәрілік қалыптарды атаңыз.
- •Билет 24
- •Ежелгі Грецияда дәрілік шикізат қорлары және сақтау бөлмелері.
- •Дәрі-дәрмектерді белгілері бойынша топтарға бөлу қайда және қашан шықты.
- •Билет 25
- •Қазіргі заманда атақты Рим дәрігері және фармацевті Клавдий Галеннің шығармаларының мәні.
- •2.А.Б. Лесневскаяның мектебі: Ресей фармация тарихындағы маңызы.
- •Билет 26 (1 – бөлік )
- •1. Клавдий Галеннің ғылым ретіндегі фармацияның дамуына қосқан үлесі.
- •Билет 26 (2 – бөлік )
- •Билет 27 (1 – бөлік )
- •1. Диоскоридтің еңбектері.
- •2. Қаздәріхана басқармасының қашан құрылды.
- •Билет 27 (2 – бөлік )
- •Билет 28 (1 – бөлік )
- •Авиценаның (Абу-Али ибн Сина) фармацияға қосқан үлесі.
- •2. Қаздәріхана басқармасының алғашқы төрағасы кім болды.
- •Билет 28 (2 – бөлік )
- •Билет 29 (1 – бөлік )
- •Азаматтық дәріханалар мен ауруханалар қайда және қашан пайда болды.
- •2. Қазақстан фармациясының негізін салушылар кімдер.
- •Билет 29 (2 – бөлік )
- •Билет 30
- •Химияның пайда болуы: қай дәуірде және қай елде.
- •2. Қазақстан фармациясының дамуына Сакен Хасенович Субханбердиннің дамуына қосқан үлесі.
Билет 4
Фармация терминнің шығуы.
”Фармация”терминінің шығу тегі өте ерте кезеңге жатады. Египеттің фармаки (қауіпсіздік сыйлаушы)сөзі гректің фармакон (дәрі)сөзіне негіз болды.Алдымен Ежелгі Грецияда,сонан кейін басқа халықтарда да дәріні дайындау және сатумен байланысты қызметтердің барлығына түбірі фарма немесе фармако болатын сөздерді бере бастады.Мысалы,Ежелгі Римде дәрілік ісінің мамандары pharmaceutae, pharmacopoae деп аталды. Фармация-дәрілерді және емдік алдын алу заттарын алу,өңдеу,бақылау,сақтау,дайындау және жіберу сұрақтарымен айналысатын практикалық білім мен ғылымның жиынтығы.
Қайта өрлеу дәуіріндегі дәрілік өсімдіктерді кім зерттеді.
Қайта өрлеу дәуірінде белгілі және ғалымдар ашып жатқан дәрілік өсімдіктерді зерттеуге қызығушылық оянды. Бұған дәлел баспа кітаптар мен ұлы суретшілердің Леонардо да Винчидің, Рафаэльдің, Дюрердің туындыларының пайда болуы. Қайта өрлеу дәуіріндегі дәрілік өсімдіктерді зерттеудегі ғылыми жаңалықтардың бірі – XV-XVI ғасырдағы географиялық ашу, яғни Колумбтың Американы ашуы. Америкалық континенттің ашылуымен Европаға кукуруза, қызанақ. Картошка, қызыл бұрыш, каучук, гваякалық ағаш сияқты белгісіз өсімдіктер әкелінді. Әкелінген өсімдіктердің кейбіреуін азық- түлік ретінде пайдаланды. Европалықтар басқада жаңа дәрілік өсімдіктермен таныс болды(алоэ, канадалық горичник, кока, сенега, хина қабығы).
Неміс дәрігері және фармацевті Валерий Корд көптеген мемлекеттердегі өсімдіктерді зерттеумен айналысты. 1546 жылы Корд жасаған еңбегінің арқасында «Pharmacorum conficiendorum» деген атпен Нюрнбергтік фармакопея жарыққа шықты.
Лионадағы ботаник Жан Далешан 1587 жылы «Өсімдіктердің жалпы тарихы» деген еңбегін жарыққа шығарды. Онда қайта өрлеу дәуіріндегі белгілі дәрілік өсімдіктер туралы жазылған.
Билет 5
Адамзат кеселдерін алғашқы емдеушілер ретіндегі әйелдің ролі.
Матриархат дәуірі алғашқы қауымдық кезеңнің даму этапы ретінде ру басшысы әйел болуымен сипатталады. Ол өзінің еңбегімен рулық қоғамның өмір сүруінің негізгі көздерін жасады: үй жануарларын өсірді, жер өңдеді, үй шаңырағын сақтады. Бұл кезеңнің ерекшелігі, адам өмірін сақтаудың негізгі тәсілі ретінде табиғат сыйларын жинау болды: жемістерді, жидектерді, шөптерді, тамырларды және т.б. Пайдалысын зияндыдан, емдік қасиеті барын улылардан бөлу арқылы алғашқы қауымдық дәуірдің адамдары өсімдік текті дәрілік заттардың біразын ашты: меңдуана, белладонна, скополия, мак, темекі, женьшень, лимонник және т.б. Рудың басшысы ретінде әйел, тек тамақ және от-басының берекесі туралы ғана емес, сонымен бірге руластарының денсаулығы және амандығы туралы да қам жеді.
Оқ пен жебенің шығуы – отты алу тәсілі ашылғаннан кейінгі адам өміріндегі ең ірі өнертабысы, бұл оның даму тарихындағы ең ірі жетістігі болды. Жебенің көмегімен алғашқы қауымдық адам құстар мен жануарларға жүйелі түрде аңға шығатын болды. Алғашқы қауымдық адамның өмір сүрудің басты көздерінің бірі аң және құс аулауға көшуінің медициналық білімдерінің кеңеюіне де тигізген үлкен маңызы болды. Жануарлардың кейбір органдарының емдік қасиеттері анықталды (бауыр, май, қан).
Сонымен, дәрітанудың дамуының алғашқы стадияларында өсімдік, жануар текті және неорганикалық дәрілік заттармен емдеудің тәжірибелері жинақталды.