Добавил:
Upload Опубликованный материал нарушает ваши авторские права? Сообщите нам.
Вуз: Предмет: Файл:
фарм тарих 2 этап_1.docx
Скачиваний:
0
Добавлен:
01.05.2025
Размер:
116.63 Кб
Скачать

Билет 29 (2 – бөлік )

ауруымен күреседі. Белгілі ғалым-чумологтар В.И.Исаев, профессор Д.К.Заболотный, профессор И.И.Мечниковтармен бірге чуманы жоюға қатысады. М.М.Чумбалов Қазақстан дәріхана басқармасында төраға қызметінде болған кезеңінде ауылдық жердің тұрғындарын дәрілік заттармен қамтамасыз ететін жаңа дәріхана желісі ұйымдастырылды, дәрімен қамтамасыз етуді ретке келтіру бойынша біршама жұмыстар жүргізілді. 1929 жылдың өзінде Қазақстан территориясында емдеу мекемелеріне бекітілген дәріханалардан басқа 47 ауылдық дәріхана, 10 санитария және гигиена бұйымдарының арнайыландырылған дүкендері, бір дәріханалық қойма болды. 1931 жылы Семей қаласында М.М.Чумбалов алғаш рет ұлттық фармацевтикалық кадрларды дайындайтын фармацевтикалық мектепті, ал Алматы қаласында Орталықтандырылған дәріханалық қойманы ашты. Арнайы фармацевтикалық білімі болған алғашқы қазақ республиканың еңбегі сіңген фармацевті Қуанышбай Махмудұлы Өмекенов болды. Ол Ташкент медициналық техникумының фармацевтикалық бөлімін 1928 жылы бітіргеннен кейін Қазақстанға қайта оралып, Қазақстан дәріхана басқармасы жүйесінде қызмет етті. Республиканың дәріхана желісі үздіксіз дами түсті. 1934 жылы республикада 61 қалалық дәріхана, 105 ауылдық дәріхана, санитария және гигиена бұйымдарының 14 арнайыландырылған дүкені, 6 дәріханалық қойма, 22 дәріханалық ларек және 6 галенді-қаттау лабораториясы болды. Дегенмен дәріхана мамандарының арасында кадарлар тапшылығы байқалды, фармацевтикалық қызметтің 40% квалификациясы жоқ жұмысшылар иеленді. Егер 1927 жылы Қазақстан территориясында 43 фармацевт және фармацевтің міндетін атқарушылар 66 болса, 1930 жылы олардың саны сәйкесінше 261 және 161 құрады. Семей фармацевтикалық мектебі 1933 жылы 13 фармацевті бітіріп шығартса, 1934 жылы олардың саны 18-ге жетті.

1934 жылы Қазақстан бас дәріхана басқармасының бастығы болып Таминдар Гильмутдинұлы Жанұзақов сайланды. Ол 1937 жылы Семейдегі фармацевтикалық мектепті бітірді. Оның жетекшілігімен жылжымалы дәріхана мекемелері ұйымдастырылды, бақылау аналитикалық лабораториялары ашылды, Қазақстан территориясында фармацевтикалық фабриканы ұйымдастыру туралы мәселе тұңғыш рет көтерілді. Соғысқа дейінгі жылдары республикада 313 дәріхана болды, оның 26-сы тәулік бойы жұмыс істейтін, аналитикалық кабинеттер мен столдар, бақылау-аналитикалық лабораториялары ашылды. Жоғары білімі бар фармацевтердің саны 51-ге жетті. Алғашқы фармацевт-ғалымдар шықты. Қазақстан фармацевтика ғылымының осындай көрнекті қайраткерінің бірі Салкен Хасенұлы Субханбердин болды. Ол 1914 жылы дүниеге келген. 1933 жылы Семей фармацевтикалық мектебін бітіргеннен кейін, сол жерде оқу ісін меңгеруші қызметіне тағайындалды, ал 1935-38 жылдар аралығында осы мектептің директоры болды. 1938 жылдан бастап 1941 жылға дейін Алматы облыстық дәріхана басқармасын басқарды. 1941-1945 жылдар аралығында Алматы және Талдықорған облыстарында аудандық атқару комитетінің төрағасы қызметтерін атқарды. 1948 жылдың тамызында Қазақстанның Бас дәріхана басқармасының бастығы болып сайланды. Жоғары медициналық білімді Салкен Хасенұлы И.М.Сеченов атындағы 1-Москва медициналық институтының фармацевтикалық факультетінде алды. 1966 жылы фармацевтикалық ғылым кандидаты дәрежесіне диссертациялық жұмысын қорғады. 1968 жылы доцент атағын алды. Ол 72 ғылыми еңбектің, оның ішінде 13 кітап пен монографияның авторы. Медиципна мен фармация тақырыбына 300-ден астам ғылыми статьялар жазған.